جڏهن تنقيد ذات تي لَهي ايندي ته اها برداشت نه ٿيندي.. عاجز ڏاهري
سوال: نانءُ ولديت سميت؟
عاجز ڏاهري: غلام قادر ڏاھري، ولد احمد علي ڏاھري.
سوال: جنم جي تاريخ ۽ هنڌ؟
عاجز ڏاهري: نائين مارچ 1974ع جنم ڳوٺ حاجي درياهه خان ڏاھري، ضلعو مٽياري
سوال: ادبي نالو؟
عاجز ڏاهري: عاجز ڏاھري.
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو؟
عاجز ڏاهري: تعليم: ايم. اي سنڌي.(ڊي، پي، ايم)
سوال: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو؟
عاجز ڏاهري: لکڻ جي شروعات ته گھڻو وقت اڳ ڪئي پر اھا ڪچي ڦڪي لکت ھوندي ھئي. سال 1996ع کان اخباري ڪالم ۽ شاعريءَ سان ھٿ ڳنڍيو.
سوال: ادبي استاد؟
عاجز ڏاهري: باقاعدي ڪوبه ادبي استاد ناھي رھيو، باقي مختلف دوستن کان رھنمائي ضرور ورتي.
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
عاجز ڏاهري: ڪھاڻيون، سفرناما، تاريخ ۽ شاعري پڙھڻ جو شوق هو ائين لکڻ جي ڪرت کي لڳي ويس.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالهيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
عاجز ڏاهري: سماجي اڻ برابريءَ، ڏک، تڪليفون ۽ پيڙائون لکڻ لاءِ اتساھنديون آھن.
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
عاجز ڏاهري: پھرين تخليق ھلچل اخبار ۾ ڇپي.
سوال: ڪهڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا آهيو؟
عاجز ڏاهري: مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾.
سوال: ڪهڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
عاجز ڏاهري: نثري نظم، ۽ ڪالم.
سوال: ڪهاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
عاجز ڏاهري: ڪھاڻين جو تعداد ڪو گھڻو ناھي پر جيڪي لکيون اھي ڇپرائڻ لاءِ نه ڏنيون.
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال؟
عاجز ڏاهري: ڪوبه نه.
سوال: پهرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو رد عمل ڇا هيو؟
عاجز ڏاهري: پھرين تخليق ڇپجڻ تي گھر ڀاتي خوش ٿيا.... مائٽن جو ڪو خاص رد عمل نه ھو.
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصلا افزائي ڪنهن ڪئي؟
عاجز ڏاهري: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ دوستن حوصلو ڏنو.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: شاعري منھنجي نظر ۾ عزت ۽ مان وڌڻ جو ھڪ ڪشادو گس آھي.
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: محبت ھڪ لازوال جذبو.
سوال: پسنديده شاعر/شاعرائون اديب/اديبائون؟
عاجز ڏاهري: کوڙ سارا شاعر ۽ ليکڪ آھن ڪھڙن جا نالا کڻجن.
سوال: پسنديده شخصيت؟
عاجز ڏاهري: پسند واري شخصيت ڪابه نه.
سوال: پسنديده ڪتاب/رنگ/موسم/پهر؟
عاجز ڏاهري: پسند جو ڪتاب: خالي بئنچ، گل: گلاب، رنگ: سائو، موسم: سيارو، پھر: شام جو.
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي؟
عاجز ڏاهري: زندگيءَ ڪڏھن ڪا خاص مھرباني ڪئي ئي ناھي.
سوال: زندگيءَ جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو؟
عاجز ڏاهري: زندگيءَ ڏک ئي ڏک رھي آھي پر جڏھن امڙ گذاري وئي ته اھو مون لاءِ وڏو صدمو ھو.
سوال: اڄ جي عورت ڇا ٿي چاهي؟
عاجز ڏاهري: عورت سدائين عزت ۽ محبت جي پيڪر رھي آھي ھن جديد دور ۾ به ھو اھوئي چاھي ٿي، منھنجي خيال۾ ان کان وڌيڪ ٻي سندس ڪھڙي چاھت ھوندي؟ آزادي، پنھنجو گھر، پيار ڪندڙ ور، سونھن ۽ خوبصورتي، پئسي ڏوڪڙ جو ھئڻ ته ھر ڪنھن جي خواھش ۾ شامل آھي.
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: عورت منھنجي نظر ۾ نھايت معتبر ۽ مدبر شخصيت آھي.
سوال: اڄ ڪلهه جيڪو ادب سرجي پيو اُن بابت اوهان جي راءِ؟
عاجز ڏاهري: اڄڪلهه جو ادب نھايت سٺو لکيو پيو وڃي جنھن ۾ سماج جي ھر اوڻائي کي ظاھر ڪيو پيو وڃي.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
عاجز ڏاهري: اسان جو سماج بي حس آھي اھو ئي ڪارڻ آهي جو ليکڪن، شاعرن ۽ اديبن کي اھا پذيرائي نه پئي ملي.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
عاجز ڏاهري: تنقيد اصلاح طور ڪئي نه پئي وڃي اھا ذاتيات تائين پھچي وئي آهي جڏھن تنقيد ذات تي لھي ايندي تڏھن اھا برداشت نه ٿي سگھندي.
سوال: ادبي/سياسي/ سماجي تنظيمن سان وابستگي؟
عاجز ڏاهري: سنڌي ادبي سنگت شاخ ڪوٽڙي سان وابستگي آھي.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: زندگي خدا پاران ڏنل وڏي نعمت.
سوال:موت اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: موت ھڪ حقيقت آھي جنھن کان ڪير به منھن موڙي نه ٿو سگهي.
سوال: نفرت ڇا آهي؟
عاجز ڏاهري: نفرت ڪڏھن ڪنھن سان ڪئي ئي ناھي ان ڪري ان جي ڄاڻ به نه اٿم.
سوال: دل اوهان جي نظر ۾؟
عاجز ڏاهري: دل محبت جو جذبو سنڀالي رکندڙ انساني عضوو.
سوال: ايندڙ ڪتاب/سهيڙيل ڪتاب ۽ انهن جا نالا؟
عاجز ڏاهري: پنھنجي ڪھاڻي پنھنجي زباني لکي رھيو آھيان، باقي ڪو ڪتاب سھيڙيو ناھي.
سوال: توهان طبيعتن ڪيئن آهيو؟
عاجز ڏاهري: طبيعتن آئون کل ڀوڳ وارو آھيان، مطلب مزاحيا.
سوال: ڪهڙين ڳالهين تي ڪاوڙ ايندي اٿو؟
عاجز ڏاهري: جيڪو ماڻھو ڪنھن صحيح ڳالھه کي سامھون ئي ڪوڙو قرار ڏئي ان عمل تي ڪاوڙ ايندي آهي.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/سرٽيفڪيٽ؟
عاجز ڏاهري: ڪوبه نه.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
عاجز ڏاهري: لکڻ وقت ڪيفيت ڪا خاص ناھي ھوندي بس اھو ھوندو آھي ته جيڏي مھل آئون ڪابه شيءِ لکان ان مھل ڪو تنگ نه ڪري سڪون ھجي.
سوال: درد ڇا آهي؟
عاجز ڏاهري: درد ھڪ تڪليف ڏيندڙ عمل آهي.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪجهه لکيو اٿو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
عاجز ڏاهري: ھن مھل تائين جيڪو لکيو آهي ان مان مطمئن آھيان.
سوال: اوهان جي شاعري ڪهڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
عاجز ڏاهري: ڪنھن به نه.
سوال: ملازمت ڪندڙ عورتن جو الميو ڇا آهي؟ انهن جا مسئلا ڪهڙا آهن؟
عاجز ڏاهري: نوڪري ڪندڙ عورتن سان ڪيترائي مسئلا آهن جن کي ھو منھن به ڏين ٿيون ته ڪٿي صفا ڪمزور ٿي پون ٿيون اسان جي ھن مرداڻي سماج ۾ ھڪ عورت کي صفا ھيٺين درجي تي رکيو ويو آهي انھن کي برابري وارو اھو درجو اڃا تائين ملي ناھي سگھيو جيڪو سڌريل قومن ۾ آھي.
سوال: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي ڪهڙيون مشڪلاتون پيش اچن ٿيون ۽ انهن جو حل ڇا آهي؟
عاجز ڏاهري: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي تمام گھڻيون تڪليفون آھن، ھن جديد دور ۾ به اسان جي اھا سوچ آھي ته جيڪا به عورت لکي ٿي ان عشق ۾ ناڪام ٿي قلم کنيو آھي، سو جيڪڏھن اسين ان کي گاھ وجھنداسين ته ھو اسان جي ڄار ۾ ڦاسي ويندي.... پر اسين اھو ناھيون سوچيندا ته ھر عورت قلمڪار ائين ناھي ھوندي.. انھن معاملن جو حل اھو آھي ته اسان کي پنھنجي سوچ تبديل ڪري عورت ليکڪائن کي اڳيان آڻڻو پوندو انھن جي عزت ڪرڻي پوندي.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
عاجز ڏاهري: لکڻ شوق آھي.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
عاجز ڏاهري: شھرت ھر ماڻھو کي سٺي لڳندي آهي ھرڪو اھو چاھيندو آھي ته منھنجو ڌاڪو ڄميل ھجي ان ڪري ٿي سگھي ٿو ته مون کي به سٺي لڳندي ھجي پر آئون ان عمل پويان سھي سنبري ناھيان نڪرندو.
سوال: اوهان کي ڪنهن کان ڪا شڪايت؟
عاجز ڏاهري: مون کي ذاتي طور ڪنھن کان به ڪا شڪايت ناھي، جنھن سان شڪايت آھي، اھو جڏھن به سامھون آيو ته ان سان حساب ڪتاب ڪري وٺبو. **