لکڻ وقت مون ۾ مان نه هوندو آهيان، ڪو اچي مون کان لکرائيندو آهي…. سڪندر سرواڻ
سوال: نانءُ ولديت سميت؟
سڪندر سرواڻ: سڪندر سومرو، ولد ڪوڙو خان سومرو.
سوال: جنم جي تاريخ ۽ هنڌ؟
سڪندر سرواڻ: پيدائش 22 جون 1957ع، جنم جو ھنڌ ڳوٺ ھيروخان ڪاڇو، تعلقو جوھي، ضلعو دادو،
سوال: ادبي نانءُ؟
سڪندر سرواڻ: ڪندرسرواڻ.
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو؟
سڪندر سرواڻ: تعليم ماسٽر (ايم اي سنڌي ادب) ڪراچي يونيورسٽي، نوڪري: ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ اسٽيشن تي ڪمپيئر.
سوال: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو؟
سڪندر سرواڻ: لکڻ جي ابتدا مھينو ياد ناھي باقي سال 1976ع.
سوال: ادبي استاد؟
سڪندر سرواڻ: احمد خان مدھوش (شاعري ۾)
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
سڪندر سرواڻ: امر جليل.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالهيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
سڪندر سرواڻ: سونھن، معصوميت ۽ بھادري.
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
سڪندر سرواڻ: ٻاراڻو نظم روزاني ”آفتاب“ حيدرآباد ۾ ڇپيو.
سوال: ڪهڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا آهيو؟
سڪندر سرواڻ: سنڌ جي سڀني اخبارن ۽ رسالن ۾ ۽ اردو جي رسالي ”معيار“ ۾.
سوال: ڪهڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
سڪندر سرواڻ: نثر ۾ ڪھاڻيون ۽ ڪالم شاعري ۾ غزل ۽ نظم پسند جي صنف ڪالم آھي.
سوال: ڪهاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
سڪندر سرواڻ: سئو کن ڪھاڻيون ٿينديون، سڀ مختلف اخبارن ۽رسالن ۾ ڇپيل آھن.
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال؟
سڪندر سرواڻ: ٻه ڪتاب ڇپيا آھن، ھڪ ٻاراڻي شاعري جو ڪتاب ”سرھاگل ساڻيھه جا“ 1992ع ۾ ڇپيو، جنھن تي سنڌي ٻولي جي بااختيار اداري سنڌي لئنگويج اٿارٽي پاران سال جو بھترين ڪتاب قرار ڏيندي ڪيش ۽ سرٽيفڪيٽ ايوارڊ ان وقت جي وڏي وزير سيد عبدالله شاهه ھٿان ڏنو ويو.
ٻيو ڪتاب روڊ حادثي ۾شھيد ٿيل معصوم نياڻي ”ڪنول“ جي نالي سان 2014ع ۾ ڇپيو.
سوال: پهرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو رد عمل ڇا هيو؟
سڪندر سرواڻ: سڀني خوشي جو اظھار ڪيو ۽ واڌايون ڏنيون.
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصلا افزائي ڪنهن ڪئي؟
سڪندر سرواڻ: معاشري ۾ ٿيندڙ ناانصافين.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: ھڪ خوبصورت تصوراتي دنيا، جنھن سان باقي دنيا جو مطفق ھئڻ ضروري ناھي، ليڪن شاعري زندگي جي ھڪ ڪڙي حقيقت آھي جنھن ۾ اجائي ڊيگھه بجاءِ ٿورن لفظن ۾ وڏو مقصد سمايل ھجي ٿو.
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: زندگي جي ٻيو نانءُ محبت آھي، جيڪا صحرا، ويرانن ۽ رڃ ۾ ڀٽڪندڙ اھڙو مسافر ھجي ٿي جنھن جي منزل ھوندي به نه آھي.
سوال: پسنديده شاعر/شاعرائون اديب/اديبائون؟
سڪندر سرواڻ: پسند ۾ ڀٽائي، استاد، مدھوش، فضه، بيوس ۽ اسحاق راھي آھن.
سوال: پسنديده شخصيت؟
سڪندر سرواڻ: بابا سائين.
سوال: پسنديده ڪتاب/رنگ/موسم/پهر؟
سڪندر سرواڻ: پسند ۾ شاهه جو رسالو، گلاب جو گل، رنگ ڪارو، موسم جنھن ۾ ھو گڏ ھجي، پھر پرهه ڦٽي.
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي؟
سڪندر سرواڻ: جڏھن ھن سان اکيون مليون.
سوال: زندگيءَ جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو؟
سڪندر سرواڻ: جيجل امڙ ۽ معصوم ڪنول جو وڇوڙو.
سوال: اڄ جي عورت ڇا ٿي چاهي؟
سڪندر سرواڻ: اڄ جي عورت عزت ڀريو مقام ٿي چاھي.
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: ھڪ مھڪندڙ ۽ ٽھڪندڙ خوشبودارگل.
سوال: اڄ ڪلهه جيڪو ادب سرجي پيو اُن بابت اوهان جي راءِ؟
سڪندر سرواڻ: نئين ٽھي سٺو پئي نڀائي.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
سڪندر سرواڻ: نه سھپ جي ڪري ھرڪو ھرڪنھن کان پاڻ کي مٿاھون ٿو سمجھي ان ڪري سنگت ۽ سڃاڻپ جو جھان آباد رھي ٿو.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
سڪندر سرواڻ: اسان وٽ تنقيد براءِ اصلاح ته آھي ئي ڪانه، ھا البته ٽوڪ جو رواج قائم آھي، ۽ ظاھر آ تنقيد ۽ ٽوڪ ۾ ايترو فرق ٿئي ٿو جيترو آزادي ۽ ڇڙواڳي ۾ ھجي ٿو.
سوال: ادبي/سياسي/ سماجي تنظيمن سان وابستگي؟
سڪندر سرواڻ: ڪنھن سان به نه.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: ھڪ خوبصورت خيال، بلڪه پاڻي جو ڦوٽو.
سوال:موت اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: ھڪ بدصورت حقيقت.
سوال: نفرت ڇا آهي؟
سڪندر سرواڻ: برداشت نه ٿيندڙ ھڪ لمحو.
سوال: دل اوهان جي نظر ۾؟
سڪندر سرواڻ: بظاھر زندگي کي زندہ رکڻ لاءِ ھڪ اوزار، شاعري جي مزاج ۾ ھن جي رھڻ جو آستانو.
سوال: ايندڙ ڪتاب/سهيڙيل ڪتاب ۽ انهن جا نالا؟
سڪندر سرواڻ: ڪل 19 ڪتاب سھيڙيل، ڇپجڻ جي انتظار ۾ آهن، جن جو مواد مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾ اڳ ڇپيل آھي، جيڪي ھي آھن:
1-جيئن ڏٺم جيل ۾ (جيل جي ڊائري)، 2- ”منھنجو ريڊيائي سفر“، 3-”ڪالم ڪھاڻي“ (ڪھاڻيون)، 4- ”ڪالم“، 5- ”بينظير ڀٽو کان نوازشريف تائين“، 6- ”بادل بنان برسات“ (شاعري)، 7-”ر ڃ ۾ رڙ“ (شاعري)، 8- ”زندگي ھڪ ٻه واٽو“ (ڪھاڻيون)، 9- ”ساڙولي دنيا“ (شوبزڪالم)، 10- ”فن ۽ فنڪار“، 11- ”ٻارن جو سنسار“ (ٻارن لاءِ ڪالم ڪمپوز ٿيل)، 12- ”اندر جنين اڌ“ (ٽي وي پلي ٽليڪاسٽ ٿيل)، 13-”سورج شاخون ڪڍيون“ (ريڊيو ڪمپئرنگ)، 14-”ديسي ياترا“ (ملڪي سفر نامه)، 15- ”مرڪ“ (ايڊيٽوريل)، 16- ”ڏات ڌڻي“ (مختلف انٽرويو)، 17- ”ڄاڻ خزانو“ (معلوماتي سوال جواب)، 18- ”سڄڻ توکي خبر ڪھڙي“ (ڪالم)، 19- ”اي ڪاش اھو تون ڄاڻين ھا“ (ڪالم).
سوال: توهان طبيعتن ڪيئن آهيو؟
سڪندر سرواڻ: موڊي، خاموش ۽ تيز.
سوال: ڪهڙين ڳالهين تي ڪاوڙ ايندي اٿو؟
سڪندر سرواڻ: مزاج جي خلاف ٿيندڙ ڳالھين تي.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/سرٽيفڪيٽ؟
سڪندر سرواڻ: ڍير سارا ريڊيو ۽ ادب لاءِ ايوارڊ شيلڊون ۽ سرٽيفڪيٽ ملي چڪا.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
سڪندر سرواڻ: لکڻ وقت مون ۾ مان نه ھوندو آھيان، ڪو اچي پنھنجو پاڻ کي مون کان لکرائيندو آھي.
سوال: درد ڇا آهي؟
سڪندر سرواڻ: زندگي جو اصل مقصد درد آھي.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪجهه لکيو اٿو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
سڪندر سرواڻ: مطمعن معنيٰ موت، زندگي مان ڪڏھن به مطمئن نه ٿو ٿي سگھجي.
سوال: اوهان شاعري ڪهڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
سڪندر سرواڻ: ڪنھن به فنڪار منھنجي شاعري نه ڳائي آھي.
سوال: ملازمت ڪندڙ عورتن جو الميو ڇا آهي؟ انهن جا مسئلا ڪهڙا آهن؟
سڪندر سرواڻ: ملازمت ڪندڙ عورتون نه چاھيندي به مرد جي بکايل نظرن جو مرڪز رھن ٿيون جيڪو ھڪ الميو آھي.
سوال: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي ڪهڙيون مشڪلاتون پيش اچن ٿيون ۽ انهن جو حل ڇا آهي؟
سڪندر سرواڻ: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي فيس بوڪ تي واهه واهه جي موٽ ته سٺي ٿي ملي پر اھا واهه واهه تخليق کان وڌيڪ صورت ۽ نالي لاءِ ھجي ٿي جيڪو به ھڪ الميو آھي.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
سڪندر سرواڻ: لکڻ نه منھنجو شوق آھي نه مجبوري، بلڪه ھڪ جذبو آھي ته مان به معاشري کي ڪجهھ ڏيان.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
سڪندر سرواڻ: شھرت ڪنھن کي سٺي نه لڳندي!!!؟
سوال: اوهان کي ڪنهن کان ڪا شڪايت؟
سڪندر سرواڻ: پنھنجو پاڻ کان شڪايت اٿم نه ڪنھنجي من ۾ سمائجي سگھيس نه ڪنھن کي من ۾ سمائي سگھيس.
آڪاش انصاري چواڻي:
اسان بس رھياسين اڌورا اڌورا.
**
..