اسان وٽ سنجيده ماڻهو گهٽ ٽوڪ ۽ طنز وارن جو تعداد ڳَچُ آهي …. وفا ڪوڙل چنا
سوال: ادبي نالو ولديت سميت؟
وفا ڪوڙل: ڪوڙل چنا ولد محمد ڇٽل چنا.
سوال: جنم جي تاريخ ۽ جنم جو هنڌ؟
وفا ڪوڙل: پيدائش جي تاريخ پهرين مارچ 1977ع ڳوٺ ابڙان ضلعو تعلقو نوشهروفيروز.
سوال: ادبي نالو؟
وفا ڪوڙل: وفا ڪوڙل چنا.
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو؟
وفا ڪوڙل: تعليم B.A آهي ۽ پيشي جي لحاظ کان دوڪاندار آهيان.
سوال: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو؟
وفا ڪوڙل: لکڻ جو ذوق شوق ته بچپن کان ئي رهيو پر باقاعده شروعات جنوري 1993ع کان ٿي.
سوال: ادبي استاد؟
وفا ڪوڙل: شروعاتي اصلاح منهنجي استاد ثاقب سومرو ڪئي، جڏهن ته باقاعده جيڪو منهنجو استاد جنهن سکيا ڏني سائين الهه نواز رڪڻائي هيو.
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
وفا ڪوڙل: جيتري قدر متاثر ٿيڻ جي ڳالهه آهي ته بچپن کان ئي رسالن سان چاهه رهيو ۽ لکڻ جو شوق رهيو جيڪو سلسلو اڃا تائين هلندو پيو اچي.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالهيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
وفا ڪوڙل: سماج ۾ ڪنهن سان ظلم ٿيندي ڏسندو آهيان، جڏهن ٻن دلين کي پاڻ ۾ ملندي پَرچندي ڏسندو آهيان ۽ هي زندگيءَ جون رونقون ۽ نظارا اُتساهيندا آهن
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
وفا ڪوڙل: آفتاب اخبار ۾ 20 ڊسمبر 1993ع تي منهنجو پهريون ٻاراڻو نظم شايع ٿيو.
سوال:ڪهڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا/ڇپيون آهيو؟
وفا ڪوڙل: هونئن ته ڪافي رسالا ۽ اخبارون آهن، پر چند جا نالا لکڻ پسند ڪندس، جنهن ۾ مهراڻ، نئين زندگي، سوجهرو، هالار، ادب، مومل وغيره.
سوال: ڪهڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
وفا ڪوڙل: مون جن صنفن ۾ لکيو آهي انهن ۾ وائي، بيت، نظم، گيت، ٽيڙو، چئو سٽا، نثري نظم ۽ غزل شامل آهن، پر مون گهڻو غزل لکيو آهي.
سوال:ڪهاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
وفا ڪوڙل: مون ڪهاڻيون چند لکيون آهن جن مان 2 عدد ڇپيون به آهن جن ۾ (1) شادي مبارڪ ۽ (2) پلاند شامل آهن.
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال؟
وفا ڪوڙل: مون وٽ ٽِن ڪتابن جو مواد موجود آهي، منهنجو پهريون ڪتاب جيڪو گڏيل ٽن شاعرن تي مشتمل هو ”نيڻ نه نِنڊُون ڪن“ جيڪو 2002ع ۾ آيو.
سوال: پهرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو رد عمل ڇا هيو؟
وفا ڪوڙل: هي منهنجو بچپن جو سلسلو هو جيڪو هلندو اچي پيو پهرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن ۽ مائٽن جو سٺو سلوڪ رهيو.
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصلا افزائي ڪنهن ڪئي؟
وفا ڪوڙل: جيتري قدر وڌڻ جي ڳالهه آهي ته سٺن دوستن سان گڏ رَهڻ ۽ سٺن ڪتابن سان دوستي رهي جن منهنجي بي انتها حوصلا افزائي ڪئي.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾؟
وفا ڪوڙل: شاعري هڪ فطري عمل آهي، جنهن جي اڏام اعليٰ ۽ مٿانهين آهي، جنهن جي شروعات محبت کان ٿئي ٿي، جيڪا انسان جي اندر ۾ سمايل هوندي آهي.
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾؟
وفا ڪوڙل: منهنجي نظر ۾ محبت هڪ پاڪيزه جذبو آهي.
سوال: پسنديده شاعر/ شاعرائون اديب/اديبائون؟
وفا ڪوڙل: اهي سڀئي شاعر ۽ شاعرائون جيڪي سٺـو لکن پيا اهي سڀ جو سڀ منهنجي پسند جا آهن.
سوال: پسنديده شخصيت؟
وفا ڪوڙل: هونئن ته کوڙ ساريون شخصيتون قابل احترام آهن، پر منهنجي پسنديده شخصيت منهنجي پياري امڙ رهي آهي.
سوال: پسديدن ڪتاب/گل/رنگ/موسم/پهر؟
وفا ڪوڙل: شاعري جي حوالي سان اهي سڀئي ڪتاب جن مون کي متاثر ڪيو منهنجا پسنديده آهن، پر منهنجو پسنديده ڪتاب (قرآن مجيد) آهي جيڪو پڙهندي مون کي سڪون ملندو آهي. رنگن ۾ گلابي ڪلر، موسم ۾ بهار، پهر شام جو بيحد پسند آهي.
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي؟
وفا ڪوڙل: منهنجي زندگي جي بهترين خوشي جڏهن مون هوش سنڀاليو ته پهريون دفعو امڙ سان گڏ قلندر لعل شهباز جي زيارت ڪئي.
سوال: زندگي جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو؟
وفا ڪوڙل: بي انتها ڏک پهتو هو جنهن ڏينهن منهنجو پيارو ڀاءُ جيڪو مون کان ٻه سال کن وڏو هو جيڪو ايڪسيڊنٽ ۾ اسان کان هميشه لاءِ وڇڙي ويو هو.
سوال: اڄ جي عورت ڇا ٿي چاهي؟
وفا ڪوڙل: هن سماج جي عورت معاشري ۾ عزت ۽ پرسڪون زندگي چاهي ٿي.
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾؟
وفا ڪوڙل: عورت خداوند تعاليٰ کان ڏنل هڪ تحفو آهي، هڪ نعمت آهي جنهن کان سواءِ هي ڪائنات اڌوري آهي.
سوال: اڄ ڪلهه جيڪو ادب سرجي پيو ان بابت اوهان جي راءِ؟
وفا ڪوڙل: نوجوان سٺو لکن پيا، مان انهن سڀني نوجوانن کي جس ڏيندس جيڪي ادب جي دُنيا اندر پاڻ پتوڙي رهيا آهن ۽ اڄ جي ادب مان مان مطمئن آهيان.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
وفا ڪوڙل: اڄوڪي سماج ۾ جيڪا اديب شاعرن کي پذيرائي نه پئي ملي ان جو ڪارڻ غير سنجيده ادارا جن ۾ غير سنجيده اڳواڻ ۽ اهي اديب جن جو ٻين جي حقن تي ڌاڙو آهي.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
وفا ڪوڙل: اسان وٽ تنقيد براءِ اصلاح نه پئي ڪئي وڃي پر اسان وٽ سنجيده ماڻهو گهٽ ۽ ٽوڪ طنز وارن جو تعداد ڳچ آهي اسان جي اديبن شاعرن کي پنهنجا رويا سڌارڻ گهرجن.
سوال: ادبي/سياسي/ سماجي تنظيمن سان وابستگي؟
وفا ڪوڙل: بچپن کان وٺي فلاحي ڪمن ڪرڻ جو جذبو رهيو جيڪو هن وقت به موجود آهي. ڪافي تنظيمن سان وابستگي رهي 1993ع دوران سماجي سنگت مٺياڻيءَ جو نائب صدر مسرور چانڊيو جي اڳواڻيءَ ۾.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾؟
وفا ڪوڙل: زندگي الله تعاليٰ جو ڏنل هڪ خوبصورت تحفو آهي جنهن کي ڪوشش ڪيو سٺن ڪمن ۾ مصروف ڪيو.
سوال: موت اوهان جي نظر ۾؟
وفا ڪوڙل: هي سلسلو خدا تعاليٰ جي طرفان رکيل آهي جيڪو ضرور اچڻو آهي.
سوال: نفرت ڇا آهي؟
وفا ڪوڙل: نفرت هڪ خراب عمل آهي جيڪو ساوا سڪا سَڀُ ساڙيو ڇڏي، نفرت جهڙي ڪا گندي شئي دنيا اندر آهي ئي ڪو نه.
سوال: دل اوهان جي نظر ۾؟
جواب: منهنجي نظر ۾ دل اها آهي جنهن ۾ محبت جو جنم هجي جنهن ۾ خدا تعاليٰ جو ذڪر هجي، جنهن ۾ پيار ۽ محبت جو بي انتها سلسلو هلندو هجي.
سوال: توهان طبعيتن ڪيئن آهيو؟
وفا ڪوڙل: مان طبيعتن خوش مزاج نهايت کل مک انسان آهيان، ڪوشش ڪندو آهيان ته مون وٽان پيار ۽ محبت ڦهلائڻ وارو پيغام ملي.
سوال:ڪهڙين ڳالهين تي ڪاوڙ ايندي اَٿَو؟
وفا ڪوڙل: هن دنيا جي اندر ڪنهن سان نا انصافي ٿيندي ڏسندو آهيان ته ڪاوڙ ۽ غصو ٿيندو اٿم ڪوڙ ڳالهائڻ تان سخت رنج پهچندو آهي.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/ سرٽيفڪيٽ؟
وفا ڪوڙل: جڏهن کان ادب ۾ پير پاتو اٿم ته چند انعام ۽ ايوارڊ مليا آهن، جن ۾ هالار رسالي پاران به مڃتا سرٽيفڪيٽ به مليو آهي.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
وفا ڪوڙل: لکڻ وقت ڪيفيت عاشقانه هُوندي آهي ۽ اهي پراڻيون يادون جڏهن دل تي تَرِي اينديون آهن ته ائين محسوس ٿيندو آهي ڄڻ ماضي هڪ ڀيرو ٻيهر موٽي آيو آهي ۽ مان مستقبل کان ڪٽجي ويو هجان.
سوال: درد ڇا آهي؟
وفا ڪوڙل: درد هن ڪائنات جي سونهن آهي، درد کان سواءِ ڪائنات جو جنم اڻ پورو ۽ نامڪمل هو.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪجهه لکيو اَٿَو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
وفا ڪوڙل: مان جيڪو به هن محل تائين لکيو آهي يقينن مان ان مان مطمئن آهيان.
سوال: اوهان جي شاعري ڪهڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
وفا ڪوڙل: منهنجي شاعري ڪافي فنڪارن ڳائي آهي. جن ۾ غلام شبير شاهاڻي، ٻالڪ سنڌي، ماسٽر واجد چارڻ، حبدار علي سخيراڻي، قادر سنڌي، آصف چارڻ ۽ اڪبر بروهي وغيره.
سوال: ملازمت ڪندڙ عورتن جو الميو ڇا آهي؟ انهن جا مسئلا ڪهڙا آهن؟
وفا ڪوڙل: هي معاشرو سڄو انهن لاءِ مسئلن سان ڀريل آهي، جنهن ۾ عورتن سان سٺو ورتاءُ نه ٿو ڪيو وڃي.
سوال: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي ڪهڙيون مشڪلاتون پيش اچن ٿيون ۽ انهن جو حل ڇا آهي؟
وفا ڪوڙل: عورت ليکڪائن جو پهريون ته انهن جا والدين جيڪي هنن کي همٿائن، ان کان پوءِ عورت ليکڪائن کي گهرجي ته هو همت ۽ بهادري کان ڪم وٺن.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
وفا ڪوڙل: مان لکڻ کي شوق نه چوندس، پر ائين ضرور چوندس ته هي هڪ فطري عمل آهي، جيڪو منهنجي فطرت ۾ شامل رهيو پر ان ۾ محبت جي ڪردار به منهنجي اندر همت ۽ حوصلو پيدا ڪيو.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
وفا ڪوڙل: هن دور جي اندر شهرت هر انسان چاهي ٿو. پر مان ان شهرت کي پسند ڪيان ٿو. جنهن ۾ عزت ۽ احترام شامل هجي، اها شهرت نه جنهن ۾ ظاهري عزت ۽ ان جي پويان بدنامي هجي.
سوال: اوهان کي ڪنهن کان شڪايت؟
وفا ڪوڙل: مون کي انهن ماڻهن کان شڪايت آهي جيڪي معاشري ۾ برايون ڦهلائن ٿا، جيڪي انساني زندگين سان کيڏن ٿا. جيڪي سڀ ڪجهه هوندي به بي پهچ ۽ بي سهارا انسان جي مدد نه ٿا ڪن.
**