عورت هر روپ ۾ خوبصورت آهي……آخوند نُور احمد ڏََهوٽُ
سوال: نانءُ ولديت سميت؟
آخوند: نور احمد ولد محمد سليمان ڏهوٽ.
سوال: جنم جي تاريخ ۽ هنڌ؟
آخوند: جنم 20 ڊسمبر 1967ع ڳوٺ پيارو خان آرائين تعلقو دادو.
سوال: ادبي نانءُ؟
آخوند: آخوند.
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو؟
آخوند: ايم اي سنڌي، ايم ايڊ، 01 نومبر 1990ع ۾ تعليم کاتي ۾ استاد مقرر، پهريون اسڪول ڳوٺ ٻڍل فقير تعلقو دادو.
سوال: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو؟
آخوند: جنوري 2016ع ۾.
سوال: ادبي استاد؟
آخوند: پنهنجا بزرگ ۽ وڏڙا.
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
آخوند: پنهنجي استادن جي اعليٰ اخلاق ۽ ڪردار متاثر ڪيو.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالهيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
آخوند: استادن ۽ علائقي جي اڻ وسرندڙ ماڻهن جي سنڌ جيجل ۽ علائقي واسين جي خدمت ڪئي انهن اتساهه ڏنو.
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
آخوند: پنهنجي استاد جو تعارف لکيو جيڪو ”منهنجو سائين“ جي عنوان سان جيجل اخبار ۾ ڇپيو.
سوال: ڪهڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا آهيو؟
آخوند: روزاني جيجل اخبار حيدرآباد ۾ ڇپيو آهيان.
سوال: ڪهڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
آخوند: نثر ۾ لکيو جيڪا پسند جي صنف پڻ آهي.
سوال: ڪهاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
آخوند: اٽڪل چاليهه ڪهاڻيون (ٻاراڻيون) ترجمو ڪيون جيڪي ڪاوش ميگزين، سنڌ ايڪسپريس، جيجل اخبارن ۾ ڇپيون آهن.
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال؟
آخوند: تاريخي ڪتاب ” ڦلجي اسٽيشن ۽ آس پاس جو پسمنظر“ جون 2020ع ۾ ڇپيو.
سوال: پهرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو رد عمل ڇا هيو؟
آخوند: رشتيدارن جو رد عمل بهتر هو.
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصلا افزائي ڪنهن ڪئي؟
آخوند: دوستن ۽ ادبي ماڻهن گهڻي حوصلا افزائي ڪئي.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: شاعري اندر جو آواز ۽ اظهار آهي.
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: محبت ۽ عشق کان سواءِ ماڻهو اڌورو آهي.
سوال: پسنديده شاعر/شاعرائون اديب/اديبائون؟
آخوند: شاهه عبداللطيف ڀٽائي، ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ، رچرڊ برٽن، استاد بخاري، الطاف شيخ، ايم ايڇ پنهور ۽ شيخ اياز.
سوال: پسنديده شخصيت؟
آخوند: منهنجا استاد منهنجي پسند ۽ آئيڊيل رهيا آهن.
سوال: پسنديده ڪتاب/رنگ/موسم/پهر؟
آخوند: شاهه جو رسالو/موتيو/بادامي/بهار/ شام.
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي؟
آخوند: جنهن اسڪول ۾ پڙهيس اتي ئي استاد ٿيس.
سوال: زندگيءَ جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو؟
آخوند: سال 1997ع ۾ جڏهن والد صاحب جي وفات ٿي.
سوال: اڄ جي عورت ڇا ٿي چاهي؟
آخوند: آزادي.
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: عورت خدا جو بهترين تحفو جيڪا هر روپ ۾ خوبصورت آهي.
سوال: اڄ ڪلهه جيڪو ادب سرجي پيو اُن بابت اوهان جي راءِ؟
آخوند: اڄ ڪلهه جا نوجوان مختلف صنفون لکن پيا جيڪو بهترين عمل آهي لکڻ لاءِ مطالعو ۽ سينيئرز کان مشورو وٺڻ فائديمند آهي.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
آخوند: اڄ ڪلهه ڪتاب پڙهڻ ۽ ادب ڏانهن لاڙو گهٽيو آهي سنڌي ادب جا ڪتاب گهٽ خريد ڪيا وڃن ٿا. حڪومتي ۽ ادبي ادارن جو ڌيان گهٽ آهي جيڪي سنڌي ٻولي کي قومي ٻولي جو درجو ڏياري نه سگهيا آهن، اسان جي سماج ۾ ليکڪ ۽ ليکڪائن کي اها پذيرائي جيڪا ملڻ گهرجي نه ٿي ملي. ان جي مقابلي ۾ اردو ۽ ٻين ٻولين کي وڌيڪ اهميت ڏني وڃي ٿي.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
آخوند: تنقيد جيڪڏهن اصلاحي آهي ته اها ليکڪ جي غلطين جو سڌارو ڪري سگهي ٿي پر جيڪڏهن ساڙ ۽ بغض رکي ليکڪ تي ذاتي تنقيد ڪئي وڃي ته اها برداشت نه ٿي ڪري سگهجي. تنقيد لاءِ علم ۽ واضح دليل هئڻ لازمي آهي پر اسان جي معاشري ۾ ڪيترائي بي علم ۽ بغير ڪنهن ثبوت جي تنقيد ڪن ٿا.
سوال: ادبي/سياسي/ سماجي تنظيمن سان وابستگي؟
آخوند: سنڌي ادبي سنگت، سگا ۽ سماجي ڪمن ۾ هميشه اڳڀرائي ڪندو رهندو آهيان.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: زندگي خدا جو انمول تحفو آهي جنهن کي صحيح رنگ ۽ ڍنگ ۾ گذارڻ گهرجي زندگي ۾ هميشه اهڙو سٺو ڪردار ڪري وڃجي جيڪو ٻين لاءِ مثال ثابت ٿئي.
سوال: موت اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: موت ته اٽل آهي پر دنيا ۾ ڏٺو ويو آهي ته انهن ماڻهن کي موت ڪڏهن به نه ٿو اچي جيڪي مثالي ڪردار رکن ٿا يا ٻين ڪاڻِ جيئن ٿا. جيئن شاهه صاحب فرمايو:
مَرُ ته موچاري ٿئَين، ويهي جيءُ مَ جوءِ!
منڌ! مرڻان پوءِ، پهچندينءَ پنهونءَ کي.
سوال: نفرت ڇا آهي؟
آخوند: نفرت ڪڏهن به پاڻ پيدا نه ٿي ٿئي پر نفرت پيدا ڪئي وڃي ٿي. ٻين کي اهميت ۽ قدر ڪرڻ سان نفرت کي ختم ڪري سگهجي ٿو.
سوال: دل اوهان جي نظر ۾؟
آخوند: دل ۾ خدا رهي ٿو. دل اها شئي آهي جنهن سان پيار، محبت ۽ عشق پڻ ڪجي ٿو. ڪنهن جي به دل نه ڏُکائيندا ڪريو.
سوال: ايندڙ ڪتاب/سهيڙيل ڪتاب ۽ انهن جا نالا؟
آخوند: ٻاراڻيون ڪهاڻيون، منهنجا ڪالم.
سوال: توهان طبيعتن ڪيئن آهيو؟
آخوند: آئون طبيعتن ماٺيڻو، گهٽ ڳالهائڻ ۽ گهڻو سمجهڻ وارو آهيان. هميشه مائٽن ۽ دوستن کي محبتون ارپيندو آهيان.
سوال: ڪهڙين ڳالهين تي ڪاوڙ ايندي اٿو؟
آخوند: ٻهروپين ۽ بدتميز ماڻهن تي ضرور ڪاوڙ ايندي آهي.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/سرٽيفڪيٽ؟
آخوند: سگا بيسٽ ٽيچر ايوارڊ (2017ع)، پ ٽ الف تعلقو دادو ۽ D.E.O دادو طرفان بيسٽ ٽيچر سرٽيفڪيٽ.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
آخوند: لکڻ وقت ڪا ٻي سوچ نه فقط اهو دل ۾ هوندو آهي ته پنهنجو ڪم وقت تي لکان. دل ۾ عشق ۽ محبت هوندي آهي جيڪا پين ۽ پنو کڻڻ تي مجبور ڪري ٿي.
سوال: درد ڇا آهي؟
آخوند: درد ۽ ڏُک، زندگي جو حصو آهي، جيڪي کلي يا روئي سهڻا پون ٿا. دردن ڪري پوئتي هٽي نه ٿو سگهجي.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪجهه لکيو اٿو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
آخوند: منهنجي لکڻ جي شروعات آهي. مطمئن ٿيڻ نا ممڪن آهي .
سوال: اوهان شاعري ڪهڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
آخوند: ڪنهن به نه.
سوال: ملازمت ڪندڙ عورتن جو الميو ڇا آهي؟ انهن جا مسئلا ڪهڙا آهن؟
آخوند: عورتن لاءِ ملازمت ۾ ڪيترائي مسئلا آهن اڄ جي عورت کي شاهه جي سورمي ۽ سسئي ٿي هن معاشري ۾ هلڻو پوندو جنهن جي آڏو جبل به جهڪي پون ٿا. هن وقت عورت اڳي کان گهڻي سجاڳ آهي.
سوال: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي ڪهڙيون مشڪلاتون پيش اچن ٿيون ۽ انهن جو حل ڇا آهي؟
آخوند: مرداڻي معاشري ۾ عورتون گهرداري سان گڏ نوڪري ۽ لکڻ جو ڪم به ڪري رهيون آهن، اهڙن مثالن سان دنيا ڀري پئي آهي پر مردن وانگر مشاعرن، ڪانفرنس ۽ آزاد گهمڻ ڦرڻ ايترو آسان نه آهي. جَسُ آهي انهن ادين کي جيڪي ادب کي وقت ڏين پيون.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
آخوند: لکڻ شوق آهي.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
آخوند: شهرت سٺي به ۽ ڏُکي به آهي.
سوال: اوهان کي ڪنهن کان ڪا شڪايت؟
آخوند: شڪايت انهن ماڻهن کان جيڪي انسان جي روپ ۾ بگهڙ آهن.
**