تنقيد هڪ اهڙي ڇُري آهي، جنهن سان ڪنهن جي بِه اُبتي سُبتي کَل لاهي سگهجي ٿي… مشتاق بخاري
سوال: نانءُ ولديت سميت؟
مشتاق بخاري: مشتاق احمد شاہ ولد سيد غلام علي شاهه بخاري
سوال: جنم جي تاريخ ۽ جنم جو هنڌ.؟
مشتاق بخاري: 27 آڪٽوبر 1969ع ڳوٺ لونگاڻي تعلقو ڳڙهي ياسين ضلعو شڪارپور.
سوال: ادبي نانءُ ؟
مشتاق بخاري: مشتاق بخاري
سوال: تعليم/نوڪري/پيشو.؟
مشتاق بخاري: رٽائرڊ استاد
استاد: لکڻ جي شروعات سال ۽ مهينو.؟
مشتاق بخاري: 1989ع
سوال: ادبي استاد..؟
مشتاق بخاري: سائين اشرف زمان پيرچنڊامي.
سوال: ڪنهن کان متاثر ٿي لکڻ شروع ڪيو؟
مشتاق بخاري: ماڻهن، ماحول ۽ معاشري کان.
سوال: ڪهڙيون شيون/ڳالھيون اوهان کي لکڻ لاءِ اتساهينديون آهن؟
مشتاق بخاري: محبتون ۽ مخالفتون
سوال: پهرين تخليق ڪڏهن ۽ ڪٿي ڇپي؟
مشتاق بخاري: 1989ع ۾ اخبار شب روز شڪارپور ۾.
سوال: ڪھڙين اخبارن ۽ رسالن ۾ ڇپيا آهيو؟
مشتاق بخاري: مهراڻ، نئين زندگي، ادب، ڪينجهر، پورب، پيغام، سنڌ راڻي، نئون چنڊ، ڪاوش، عوامي آواز، آجيان، لوڪ، سوڀ، نجات، وغيره وغيره وغيره
سوال: ڪھڙين صنفن ۾ لکيو اٿو ۽ اوهان جي پسنديده صنف ڪهڙي آهي؟
مشتاق بخاري: غزل ۽ چوسٽو
سوال: ڪھاڻين جو تعداد، ڪيتريون ڇپيل؟
مشتاق بخاري: 15 ڪهاڻيون
سوال: ڇپيل ڪتاب ۽ انهن جا سال......؟
مشتاق بخاري:
1. گيتن جهڙا ٻار- 1998ع
2. پيار جي موٽ ۾- 1999ع
3. سونهن سنسار جي- 2001ع
4. سار جي خوشبوءِ - 2004ع
5. هڪ وجود ڪيئي وجود (ڪوثر ٻرڙي جون ادبي ۽ فني خدمتون، ايم اي سنڌي لاءِ لکيل مونوگراف) 2009ع
6. سفر چاهتن جو ( ڪوثر ٻرڙي سان گڏ شاعري) 2012ع
7. هليو وڃبو هاڻ (استاد قمر کوسي کي ڀيٽا) 2019ع
سوال: پھرين تخليق ڇپجڻ تي رشتيدارن جو ردِ عمل ڇا هيو؟
مشتاق بخاري: انهن کي خبر ئي نه پئي هئي..
سوال: ادب ۾ اڳتي وڌڻ لاءِ اوهان جي حوصله افزائي ڪنهن ڪئي؟
مشتاق بخاري: پڙهندڙن ۽ ٻڌندڙن... دلبرن ۽ دوستن.
سوال: شاعري اوهان جي نظر ۾....؟
مشتاق بخاري: احساسن جي پناه گاه
سوال: محبت اوهان جي نظر ۾ ..؟
مشتاق بخاري: اهڙو جذبو جنهن سوا جيئڻ مشڪل..
سوال: پسنديده شاعر/شاعرائون اديب /اديبائون..؟
مشتاق بخاري: سڀ سنڌي تخليقڪار
سوال: پسنديده شخصيت..؟
مشتاق بخاري: حضرت محمد صه
سوال: پسنديده ڪتاب/گل/رنگ/موسم/پھر..؟
مشتاق بخاري: ڪتاب شاھ جو رسالو، گل گلاب، رنگ نيرو
موسم سيارو، پھر رات جو پويون پهر
سوال: زندگيءَ جي پهرين مهرباني/خوشي..؟
مشتاق بخاري: رب سائين جي مهرباني جنهن پيدا ڪيو.
سوال: زندگيءَ جو پهريون ڏک/سڏڪو/صدمو...؟
مشتاق بخاري: امڙ جو وڇوڙو..
ڏک به اهو، صدمو به اهو ته سڏڪو به اهو..
سوال: اڄ جي عورت ڇا ٿي چاھي؟
مشتاق بخاري: پيار ۽ آزادي
سوال: عورت اوهان جي نظر ۾ .؟
مشتاق بخاري: قابل عزت
سوال: اَڄڪُلهه جيڪو ادب سرجي پيو ان بابت اوهان جي راءِ..؟
مشتاق بخاري: هر تخليقڪار پنهنجي دل ۽ ڌرتيءَ لاءِ دل سان لکي پيو، ڪنهنجي ڪا تخليق شاهڪار آهي ته ڪنهن جي تخليق دل جو اظهار ته آهي.
سوال: سنڌي سماج ۾ ليکڪ/ليکڪائن کي ايتري پذيرائي نه ٿي ملي، جيتري ٻين ٻولين ۾ لکندڙن کي ملي ٿي، ان جو ڇا سبب آهي؟
مشتاق بخاري: اسان کي وٺڻ ايندو آهي، ڏيڻ مان ڪونه ڄاڻون.
سوال: تنقيد ڇا آهي؟ اسان وٽ تنقيد برداشت ڇو نه ٿي ڪئي وڃي؟
مشتاق بخاري: تنقيد هڪ اهڙي ڇري جنهن سان ڪنهن جي به ابتي سبتي کل لاهي سگهجي ۽ اهڙو عمل برداشت کان ٻاهر هوندو آهي.
سوال: ادبي/سياسي/سماجي تنظيمن سان وابستگي..؟
مشتاق بخاري: سنڌي ادبي سنگت ڊکڻ /لونگاڻي ، بزم نثار بزمي ڊکڻ.
سوال: زندگي اوهان جي نظر ۾..؟
مشتاق بخاري: هڪ حقيقت هڪ خواب
سوال: موت اوهان جي نظر ۾.؟
مشتاق بخاري: هڪ حقيقت هڪ خوف..
سوال: نفرت ڇا آهي؟
مشتاق بخاري: محبت جي جاءِ والاريندڙ هڪ احساس..
سوال: دل اوهان جي نظر ۾ .؟
مشتاق بخاري: جسم جو ٽڪرو
سوال: ايندڙ ڪتاب/سھيڙيل ڪتاب ۽ انهن جا نالا..؟
مشتاق بخاري: ايندڙ ڪتاب:
1. باجارا جا تخليقڪار ۽ مان
2. احساسن جا روپ ۽ اٺ سھيڙيل ڪتاب انهن کان علاوه .
سوال: توهان طبيعتن ڪيئن آهيو؟
مشتاق بخاري: فطري طور جذباتي پر ذاتي طور نرم مزاج، صابرين، بردبار ۽ درگذر وارو.
سوال: ڪھڙين ڳالھين تي ڪاوڙ ايندي اٿو؟
مشتاق بخاري: جڏهن ڪو منهنجي سچي ڳالهه تي اعتبار نه ڪري.
سوال: مليل مڃتا/ايوارڊ/شيلڊون/ سرٽيفڪيٽ.؟
مشتاق بخاري: لڳ ڀڳ 15 ايوارڊ مختلف ادارن پاران مليل آهن.
سوال: لکڻ وقت اوهان جي ڪيفيت ڇا هوندي آهي؟
مشتاق بخاري: لکڻ وقت منهنجي ڪيفيت لکڻ واري ئي هوندي آهي.. ڏک واري ڪيفيت ۾ ڏک ۽ خوشئ واري ڪيفيت ۾ خوشي محسوس ڪندو آهيان.
سوال: درد ڇا آهي؟
مشتاق بخاري: درد منهنجو دوست آهي، اهو دل جو درد هجي يا علي محمد درد سولنگي.
سوال: اوهين جيڪو لکو ٿا يا جيڪو ڪُجهه لکيو اٿو انهيءَ مان مطمئن آهيو؟
مشتاق بخاري: جي ها..
سوال: اوهان جي شاعري ڪھڙن فنڪارن/فنڪارائن ڳائي آهي؟
مشتاق بخاري: ممتاز لاشاري، غلام شبير سمون، عاشق نظاماڻي، نظير سمون، ممتاز ڪنول، غلام شبير شاهاڻي، الطاف سمون، نجف علي ،طاهر عباس، سليم رضا ڪنڀر، مجيد فقير سيال، عرس شيخ، عالمگير سولنگي، سرمد اياز، وحيد سمون،ڪمال سمون، ديدار سمون، عرفان سولنگي کان علاوه لڳ ڀڳ 70 فنڪارن ڪلام ڳايا آهن.
سوال: ملازمت ڪندڙ عورتن جو الميو ڇا آهي؟ انهن جا مسئلا ڪھڙا آهن؟
مشتاق بخاري: عورت سان گهر ۾ الميا آهن ته گهر کان ٻاهر نڪري ملازمت ڪرڻ سان به الميا آهن... آزادي، پيٽ پوڄا وغيره وغيره وغيره عورت لاءِ الميا ئي الميا آهن، مسئلا ئي مسئلا آهن..
سوال: مرداڻي معاشري ۾ عورت ليکڪائن کي ڪھڙيون مشڪلاتون پيش اچن ٿيون ۽ انهن جو حل ڇا آهي؟
مشتاق بخاري: عورت ليکڪائن سان عورت هجڻ ناتي پهريون ته خانداني مسئلا ۽ مونجهارا ٿيڻ ٿا، پوءِ اڳتي وڌڻ ۽ بهتر لکڻ لاءِ انهن کي اصلاح لاءِ مرد ليکڪ جو سهارو وٺڻو پوي ٿو جيڪي ليکڪ بهترين انسان آهن اهي انهن لاءِ مشڪلاتن جو سبب نه ٿا بڻجڻ باقي ڪٿي ڪٿي ڪن ليکڪائن سان اهڙا مسئلا ٿي ٿا وڃن.
سوال: لکڻ اوهان جو شوق آهي يا مجبوري؟
مشتاق بخاري: نه شوق نه مجبوري، هي هڪ فطري عمل آهي.
سوال: شهرت اوهان کي ڪيئن لڳندي آهي؟
ڪڏهن ماکئ جهڙي مٺي، ڪڏهن ٽوهه جهڙي ڪڙي
سوال: اوهان کي ڪنهن کان ڪا شڪايت؟
مشتاق بخاري: شڪايت پنهنجن کان ئي هوندي آهي ۽ شڪايت پنهنجن کي ئي هوندي آهي. **