عالمي صورتحال جي پس منظر ۾ آمريڪي ڪردار
تاريخ ۾ جيڪڏهن جهاتي پايون ٿا ته خبر ٿي پوي ته سڄي دنيا ۾ جارحيتن جو اصل ڪارڻ معاشي ڦرلٽ آهي. اڳ گهٽ وسيلن باوجود هزارين ميل سفر ڪري يورپ جي حڪمرانن پورچوگيزي، ايران،قنڌار، منگول ڪابل جا حاڪم سنڌ تي، هند تي ۽ پري پري تائين هڪلي ويندا هئا، ڦرلٽ ڪرڻ کان پوءِ به سالانه خراج وٺندا هئا ۽ پنهنجي رياست جي عوام ۽ پاڻ کي خوشحال ۽ سگهارو رکندا هئا.
خوشحال وطن جيڪڏهن فوجي طاقت ۾ ڪمزور هوندا هئا ته هميشه لٽبا هئا ۽ اهڙيءَ ريت غلاميءَ جو رواج پيو.
اڄ جڏهن اسان 21 صدي ۾ پير پاتو آهي ته ڦرلٽ جو نظام به جاري آهي، جارحيت ختم ناهي ٿي، قومن کي غلام بنائڻ وارو رواج اڳ کان اڳرو آهي. جتي وڌيڪ وسيلا موجود آهن اُهي اذيتناڪ صورتحال مان گذري رهيا آهن خاص ڪري اُهي قومون جيڪي غلاميءَ مان جان آجي ناهن ڪري سگهيون. آمريڪا اڄ ڪلهه سڄي دنيا تي يا ته حاوي آهي يا ٿي رهيو آهي سڌي ۽ اڻ سڌي طريقي سان فوجي طاقت ۽ معاشي طاقت ذريعي قومن تي ملڪن تي قبضو ڄمائي ويٺو آهي، IMF ۽ ورلڊ بئنڪ ذريعي پوئتي پيل ملڪن کي پنهنجي چنبي ۾ رکي ويٺو آهي. ۽ سياسي طور گڏيل قومن جي اداري ”يونائيٽيڊ نيشن“ هٿان دٻائي رهيو آهي. اهو دُرست آهي ته سويت يونين جي ٽٽڻ جو هڪ بنيادي ڪارڻ سندس معاشي تباهي به آهي اهڙي ريت آمريڪا جيڪو معاشي طور سگهارو ملڪ رهيو آهي. تنهن پاڻ کي وڌيڪ طاقتور بنائڻ لاءِ عراق تي حملو ڪيو ته جيئن اُتان تيل جا ذخيرا هٿ ڪري سگهجن، سوچن جي اُبتڙ عراق جنگ ۾ جتي 50 ارب ڊالر خرچ ٿيڻا هئا اُتي 300 ارب ڊالر خرچ ٿيڻ کانپوءِ به اُهي حدف حاصل ناهن ٿي سهگيا.
9/11 کانپوءِ ڄاڻي واڻي افغانستان ۾ مداخلت ڪئي وئي ته اُسامه ۽ القائده Twin Tower تي حملي جا ذميوار آهن 2000 کان ڇڙيل جنگ جي نتيجي ۾ لکين ماڻهن جي قتل عام کانپوءِ به حاصلات نظر نٿي اچي ۽ هاڻ پاڪستان جا اُتريان علائقا جتي آمريڪي روز بمباري ڪري رهيا آهن ۽ چون ٿا ته جيسين پاڪستان ۽ آمريڪا گڏيل طور اُتر وزيرستان ۽ باجوڙ ۾ آپريشن نه ڪندا تيستائين حدف حاصل نه ٿيندو؟
اصل ۾ تازو آمريڪي معاشي بحران کُلي ڪري سامهون آيو آهي سندس مُلڪ جون بئنڪون بدحالي جو شڪار ٿي رهيون آهن. گذريل ٽن سالن ۾ اٺ ملين ماڻهو بي روزگار ٿيا آهن.
اصل ۾ “Subprime mortage” ڊفالٽر ماڻهن کي وڏي ريٽ تي رقمون ڏيڻ سان بئنڪون ڏيوالي جو شڪار ٿيو وڃن.
1 Fannie me فيني مي بينڪ
Fraddie mac 2 فريڊي ميڪ بئنڪ
3 lehman brothers ليهمين برادرس بئنڪ
A_I_G انشورنس ڪمپني جن مان ڪن کي ته سرڪار خريد ڪيو آهي ۽ ٻين کي 700 بلين ڊالر جي امداد ڪئي ته جيئن بحران تي قابو ڪري سگهجي. Marri linch مئري لنچ بئنڪ جي شيئر هولڊر پنهنجا اثاثا ڪڍي ڇڏيا آهن جيڪا به ڏيوالي جو شڪار ٿيڻ واري آهي آمريڪا جي معاشي بُحران ڪري اهي خدشا آهن ته عرب مُلڪن سعودي عرب، اومان، يو اي اي جي سرمائيدارن جن پنهنجو پئسو آمريڪي ادارن مان ڪڍڻ جو انديشو ڏيکاريو آهي جنهن ڪري چئي سگهجي ٿو ته ايندڙ وقت ۾ آمريڪي مُعاشي بحران اڃا وڌيڪ شدت اختيار ڪندو. هوڏانهن سائوٿ آمريڪا جي ملڪن وينزويلا جيڪو آمريڪا کي سڀ کان وڌيڪ تيل ڏيندڙ ملڪ آهي تنهن پڻ آمريڪا کي دٻاءُ ۾ رکيو آهي هڪ ته اُتي آمريڪا مخالف عوام دوست سرڪار آهي ٻيو ته روس وينزويلا جي عملي طور حمايت جو اعلان ڪندي پنهنجون فوجي مشقون شروع ڪيون آهن، ۽ تازو 8000 اٺ هزار ڪلوميٽر مار ڪندڙ ميزائل جو پڻ تجربو ڪيو آهي.
لاطيني آمريڪا جي ٻئي ملڪ بوليويا جتي پڻ تيل، گئس جا ذخيرا آهن انهن به آمريڪا کي اکيون ڏيکارڻ شروع ڪيون آهن مطلب ته لاطيني آمريڪا ۾ عوام دوست حڪمرانن ڪري سامراج مخالف تحريڪ شدت اختيار ڪئي آهي جنهن ڪري آمريڪا کي اُتان ڪنهن قسم جي امداد ملڻ جا امڪان محدود ٿي رهيا آهن ان ڪري آمريڪا مستقبل ۾ Energy جي حاصلات لاءِ هٿ پير هڻي رهيو آهي آمريڪا پنهنجي 30 ڪروڙ عوام جي خوشحالي لاءِ دنيا جي مختلف آزاد ۽ خودمختيار ملڪن ۾ جارحيت ڪري رهيو آهي ۽ اُن وٽ ان کانسواءِ ٻيو ڪوبه رستو نه بچيو آهي. ان ڪري ئي عراق تي بي بنياد قبضو ڪري 300 ارب ڊالر خرچ ڪرڻ سان گڏ 20 هزار کان وڌيڪ پنهنجا فوجي مارائي چڪو آهي. افغانستان ۾ مداخلت ۾ اربين ڊالر خرچ ڪرڻ ۽ هزارين نيٽو فورسز جي مرڻ کانپوءِ به هو موجود آهي.
هاڻ پاڪستان ۾
اصل ۾ آمريڪا جي لاطيني آمريڪا مان اميدون گهٽجن پيون، کيس مستقبل قريب ۾ زبردست Challenges کي منهن ڏيڻو پوندو.
هاڻ آمريڪا وچ اوڀر سينٽرل ايشيا ۽ سائوٿ ايشيا جي ملڪن تي وڌيڪ ڌيان پيو ڏئي.
ڇاڪاڻ جو وچ اوڀر ۾ تيل جا ذخيرا موجود آهن سينٽرل ايشيا ۾ دنيا جي پنجين نمبر تيل ۽ گئس جا ذخيرا موجود آهن.
خود پاڪستان ۾ به تيل، گئس يورينيم، سون، ٽامون ۽ ٻيا ذخيرا موجود آهن، انهن جي حاصلات لاءِ چين، روس، هندوستان ۽ آمريڪا زور لڳائي رهيا آهن پاڪستان جي اهميت تمام وڌي وئي آهي هڪ ته سينٽرل ايشيا تائين لنگهه آهن. ٻيو ته چين کي منهن ڏيڻ ۽ اڳتي وڌڻ کان روڪڻ لاءِ به پاڪستان اهم آهي.
افغانستان ۽ پاڪستان ۾ دهشتگردي ۾ واڌ جو سبب آمريڪا خود آهي ڇو جو جيڪڏهن هن خطي ۾ دهشتگردي نه هوندي امن هوندو ته آمريڪا وٽ جارحيت جو ڪو به سبب نٿو بڻجي ۽ اُن جنگ ۾ دهشتگرد خود آمريڪا لاءِ محور بڻجي رهيا آهن هاڻ ته آمريڪا پاڪستان جي سرڪار کان پڇڻ بنا حملا ڪري رهيو آهي.
پاڪستان محتاج ملڪ آهي، هتي جمهوريت اصل روح ۾ نه هجڻ ڪري آمريڪا مخالفت بجاءِ آمريڪي دوستي کي وڌيڪ اهميت ڏني پئي وڃي معاشي طور پاڪستان ڏيوالي جو شڪار آهي آمريڪا سان ٽڪراءُ جي صورت ۾ هڪ مهينو پاڪستان جَٽاءُ ڪري نه سگهندو تباهه ٿي ويندو ان ڪري ڪجهه ڪري جيسيتائين هن خطي ۾ دهشتگردي کي هٿي وٺائي بنياد بنائي امريڪا پاڪستان ۾ مستقل ويهندو ايئن جيئن عراق ۽ افغانستان ۾ پر فرق هي هوندو ته اُتي جارحيت ڪري قبضو ڪيو ويو ۽ هتي سرڪار جي سهڪار سان ويهندو.
۽ پوءِ هن خطي جا مالڪ بڻجي تيل، گئس، يورينيم، سون، ٽامون ۽ انيڪ وسيلن جي ڦرلٽ ڪندا ۽ ڊگهي عرصي تائين آمريڪي سامراج قبضو ڄمائڻ جي رٿابندي جوڙي آهي.
عالمي صورتحال جي پس منظر ۾ صورتحال جو پهلو هي به آهي ته لبنان جي حزب الله، ايران حڪومت ۽ روس جي نئين سوچ جنهن موجب دنيا ۾ خاص ڪري لاطيني آمريڪي ۽ هن خطي ۾ ايران لبنان جهڙن ملڪن لاءِ ڏڍ ثابت ٿيو آهي ڇاڪاڻ جو آمريڪا جارجيا سنٽرل ايشيا (سوويت يونين جون سابق رياستون) تي قبضو ڄمائڻ لاءِ هٿ پير هڻي رهيو آهي.
نئين صورتحال موجب آمريڪا ايران تي حملو نه ڪري سگهندو ڇاڪاڻ جو کيس وچ اوڀر جا ڪيئي ملڪ کائنس ناراض ٿيندا ۽ ڪئمپ مان نڪري ويندا ۽ جيڪڏهن روس ايران جي مدد ۾ ٽپي پيو ته پوءِ آمريڪا جي هن خطي تي قابض ٿيڻ جي رٿا ناڪام ٿيندي ان ڪري ايران تي حملو ڪري نئون محاذ نه کوليو ويندو.
ٻيو پهلو هن خطي جي سامراج مخالف تحريڪن تي آهي ته جيڪڏهن اُهي آمريڪا کي دوست سمجهڻ بجاءِ لٽيندڙ سامراجي مُلڪ تصور ڪن ۽ سامراج مخالف تحريڪ ڪجهه اڳڀري ٿئي ته به آمريڪا هن خطي ۾ نه ويهي سگهندو. رهيو سوال آمريڪي چونڊن تي ته اهو کلي سامهون اچي ويو آهي ته اوباما ريپبليڪن پارٽي کان وڌيڪ انتها پسند نظر اچي ٿو هو اسرائيل کي وچ اوڀر ۾ سگهارو ڏسڻ چاهي ٿو هو پاڪستان ۽ ايران کي آمريڪا لاءِ وڌيڪ خطرناڪ تصور ڪري ٿو ان ڪري آمريڪا جي چونڊ ۾ ڪير به کٽي عالمي سياست ۾ ڪا وڏي تبديلي نظر نٿي اچي آمريڪا جيڪر ايڏو جمهوريت پسند هجي ها ته ميانمار (برما ) ۾ آمريت جي خاتمي لاءِ آنگ سانگ سوچي جي حمايت ڪري ها.
اڄ عالمي سرمائيداري نظام ۽ آمريڪي سامراج جي جارحيت ڪري امن ۽ انصاف نظر نٿو اچي، عالمي جنگ نه هوندي به لکين ماڻهو ماريا پيا وڃن وسيلن تي قبضي لاءِ آمريڪا کي ڪنهن به مُلڪ جي خودمختياري ختم ڪرڻ جو حق نٿو پهچي.
۽ عالمي امن، برابري، جمهوري راڄ، آزادي ۽ خودمختياري تڏهن ممڪن آهي جڏهن آمريڪي بالادستي جو خاتمو اچي عالمي سرمائيداري جي ڦرلُٽ جو نظام ختم ٿئي.