گڏيل جدوجهد سان ئي حقن جي حاصلات ممڪن آهي
هي اتحاد گڏيل قيادت، گڏيل جدوجهد جي بنياد تي ٺهيل آهي، جنهن ۾ سنڌ جا سڄڻ، بلوچستان جا بهادر، پختونن جا خيرخواه ۽ سرائڪين جا ساٿي شامل آهن، جنهن جو بنياد هي آهي ته اسان کي پنهنجا آفاقي ۽ ڪائناتي حق کپن. هي حق بطور خيرات نه پر اسان جا فطري حق آهن. اڄ حالت اها آهي ته ماضيءَ ۾ لياقت علي خان، ايوب خان، جنرل ضياءَ سنڌ سان زيادتين جا سلسلا شروع ڪرايا، اڄوڪي دور ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر اقتدار ڌڻي صرف سنڌ کي ورهائڻ لاءِ سنڌين جو آواز دٻائڻ لاءِ چون ٿا ته ملڪ ۾ ڊويزنل سطح تي نوان صوبا ٺاهڻ تي حڪومت غور ڪري رهي آهي. سنڌ اهڙي ڪنهن به ورهاست واري سازش قبول نه ڪندي. ڇاڪاڻ ته يوسي ناظم جي نامزدگي به اڄ اسلام آباد مان ٿي رهي آهي. هڪ مارڪيٽ ڪميٽي جي چيئرمين شپ لاءِ به وزيراعظم هائوس مداخلت ڪري رهيو آهي ته اهڙي صورت ۾ خاص طور تي سنڌ وڌيڪ خطرن کي منهن ڏئي رهي آهي، ملڪ ۾ گهڻا صوبا ٺاهڻ جا سنڌ واسي ان ڪري به مخالف آهن ته سنڌ گهڻ نسلي ۽ گهڻ لساني تفريق واري وحدت آهي، جتي لکن جي تعداد ۾ مختلف ثقافتي اقليتون رهن ٿيون. جيڪي نسلي بنيادن تي سنڌ تي پنهنجو دائمي حق جتائڻ لاءِ سياست ۽ معيشت ۾ پنهنجو حصو وٺڻ لاءِ هر طرح جي دهشتگردي، غنڊاگردي، داداگيري ۽ نفسياتي حربا هلائي سنڌ جي وحدت کي ڪمزور ڪرڻ آهي. ان سازش پويان سنڌ جي وحدت ٽوڙڻ وارو خواب ڪو اڄوڪو ناهي. ون يونٽ جي صورت ۾ لفظ ”سنڌ“ تي به پابندي لاڳو ڪئي وئي هئي، پر سنڌ واسين جدوجهد سان اهو پنهنجو سياسي، دائمي ۽ آفاقي حق واپس ورتو. صدين جي سنڌ تاريخ، تهذيب ۽ تمدن واري وحدت آهي، جنهن کي ختم ڪرڻ لاءِ ڪالهوڪو لياقت علي خان ۽ اڄوڪو پرويز مشرف ۽ ان جا ساٿي هن سهڻيءَ کي ڳڀا ڳڀا ڪرڻ جا خواب ڏسن ٿا.
پونم ۾ شامل ڌريون 1940ع جي قرارداد کي ان ڪري بنياد بڻائين ٿيون ته هي اهو اقرار نامو آهي، جنهن اقرار نامي جي بنياد تي پاڪستان ٺهيو، جنهن قرارداد کي سنڌ اسيمبلي پاس ڪيو ۽ اسان جي وڏن خان عبدالغفار خان، سائين جي ايم سيد، عبدالصمد اچڪزئي، حيدربخش جتوئي، مظلوم قومن جي سڃاڻپ کي اجاگر ڪرڻ لاءِ حقيقي قومي جمهوري آواز طور جدوجهد ڪئي، پونم جو اڄوڪو جلسو مظلوم قومن جي تحريڪ جي شروعات به آهي. هي حيرت جي ڳالهه آهي ته اسٽيبلشمينٽ وفاق ۽ پنجاب سنڌ خلاف، سنڌوءَ خلاف حرڪت ۾ آهن. ڪالاباغ ڊيم جو رينگٽ اڃا بند نٿو ٿئي. باوجود ان جي ته گذريل 10 سالن کان ڪالاباغ ڊيم خلاف لکين ماڻهو احتجاج رڪارڊ ڪرائي چڪا آهن. پختونن بلوچن ۽ سنڌين جي ووٽ سان چونڊيل اسيمبليون هن رٿا خلاف ٺهراءَ پاس ڪري چڪيون آهن پوءِ به حڪمران بضد آهن ته ”ڊيم ٺاهيو ويندو!“ اڃا ڪالاباغ ڊيم جي مصيبت کان سنڌ آجي ئي نه ٿي آهي ته سنڌ کان پڇڻ بغير گريٽر ٿل ڪئنال جو بنياد سامهون آيو آهي. اڃا بلوچن کي پنهنجا قومي حق نه مليا آهن ته سندن شعور کي چٿڻ لاءِ ڇانوڻين جو قيام سامهون آندو ويو آهي. اڃا اين ايف سي ايوارڊ ۾ بلوچ گيس جي رائلٽي گهري رهيا آهن ته بلوچن کان بغير پڇا جي گوادر ميگا پروجيڪٽ جي بنياد تي ڌرتي کسي پئي وڃي. هن عالمگيريت واري دور ۾ گهڻ قومي ملڪ کي ظلم ۽ زيادتين ۽ ڏاڍ جي بنياد تي بچائڻ ڏاڍو مشڪل آهي. ڇاڪاڻ ته هي اهو عالمي دور آهي، جڏهن واشنگٽن جي دڙڪن تي وانا ۾ آپريشن ڪيو ويندو آهي. جڏهن نيويارڪ جي دٻاءَ تي افغانستان بابت پاڪستان جي يو ٽرن فارين پاليسي سامهون ايندي آهي، جڏهن اسلامي بم ٺاهيندڙ پاڪستان عراق جي مسئلي تي پراسرار خاموشي اختيار ڪئي تڏهن اها حقيقت سامهون ٿي اچي ته عالمي پسمنظر ۾ پاڪستان ڪٿي بيٺل آهي.
قومي تحريڪ ۽ قومي جدوجهد جا بنياد ميچوئر ٿي چڪا آهن. هتي ٿوري به ڇڙواڳي خاص ڪري سنڌ کي وڏو نقصان پهچائي سگهي ٿي. اڄ سنڌ کي عقل ۽ فهم جي بنياد تي دوست ۽ دشمن جي پرک ڪرڻي پوندي. هاڻ ڪنهن به غلطيءَ جي گنجائش ناهي رهي. قومي تحريڪ کي گهڻ رخي انداز سان منفي پهلوئن کان آجو ڪرڻو پوندو ۽ سنڌ جي حالتن جو اڀياس ڪرڻو پوندو ته ماضيءَ جي شاهوڪار سنڌ جو نئون نسل ڇو خودڪشيون ڪرڻ تي مجبور ٿيو آهي. ڪوئلي ۽ گئس سان مالامال سنڌ ڇو اڄ پنهنجي قدرتي وسيلن کان محروم آهي. دهشتگردي جي ڏهڪاءَ ۾ اچي ڇو نئون نسل ڇڙو اڳيءَ جو شڪار ٿي رهيو آهي. سنڌ جو شاعر، اديب، سياسي ڪارڪن ۽ دانشور سنڌ جي قومي وحدت بچائڻ لاءِ هڪ وک به اڳتي وڌائي ته اهو وقت پري ناهي جڏهن اهي پنجن قدم سنڌ جي پنج محرومين کي ختم ڪرڻ جو مثال قائم ڪري سگهي. جيڪڏهن سنڌ جا ماڻهو ايم آر ڊيءَ ۾ وڙهي سگهن ٿا، جيڪڏهن سنڌ جا ماڻهو ون يونٽ خلاف وڙهي سگهن ٿا ته اڄ ته سنڌ جي قومي وحدت اسان کان وڌيڪ ويڙهه جي توقع رکي ٿي. هي اها ويڙهه آهي جنهن جو مثال فلسطينين جي تحريڪ انتفاده ۾ ملي ٿو. اها مزاحمت ئي آهي، جيڪا قومن جا وجود بچائي ٿي. اها مزاحمت ئي آهي جيڪا قومن جي سلامتيءَ کي بلند رکي ٿي. اها مزاحمت ئي آهي جيڪا قومن جي ڌرتيءَ کي ڌارين کان نجات ڏياري ٿي ۽ اها مزاحمت انفرادي نه پر اجتماعي ٿيندي آهي، جڏهن فلسطينين وانگر هڪ ٻار به پٿر کڻي هڪ پوڙهو به پٿر کڻي هڪ عورت به پٿر کڻي، هڪ مرد به پٿر کڻي تڏهن قومن جي تقدير تبديل ٿي ويندي آهي. پونم جو اڄوڪو جلسو ان عالمي اڀياس ۾ ٿي رهيو آهي. هن جلسي کي بلوچستان جي بقا لاءِ جدوجهد ڪندڙ پونم ڪنوينر سردار عطا الله خان مينگل، بلوچن جي وچولي طبقي جو قومي ڪارڪن ۽ اڳواڻ ڊاڪٽر عبدالحئي بلوچ، سنڌ وحدت جو پونم سرواڻ ۽ سنڌ ترقي پسند پارٽيءَ جو چيئرمين ڊاڪٽر قادر مگسي، سنڌ نيشنل فرنٽ جو اڳواڻ گل محمد جکراڻي، پونم جا مرڪزي اڳواڻ جلال محمود شاهه، محمود خان اچڪزئي، حميد اصغر شاهين ۽ ٻيا عهديدار خطاب ڪندا. هن جلسي جي افاديت اها آهي ته وڏي عرصي کان پوءِ سنڌ جي گاديءَ واري شهر ڪراچيءَ ۾ قومپرستن جو هڪ منفرد جلسو ٿي رهيو آهي، جنهن جو جوهر سنڌ جي قومپرست جدوجهد مان ڦٽي نڪرندڙ نعرو آهي. ”مرسون مرسون - سنڌ نه ڏيسون.“