تاريخ، فلسفو ۽ سياست

نئين سنڌ جو سفر

نظرياتي سياست سان سالن جو ڳانڍاپو هئڻ ڪري علي حسن چانڊيي کي سنڌ جي قومپرست سياست ۾ هڪ خاص مقام حاصل آهي. ھي ڪتاب علي حسن چانڊيي جي  لکيل مختلف ڪالمن ۽ مضمونن جو مجموعو آھي. ھنن ڪالمن ۽ مضمونن ۾ سنڌ سان ٿيندڙ ناانصافين، سازشن، سنڌ جي سياسي مسئلن ۽ انھن جي پائيدار حل لاءِ حڪمت عملين ۽ عملي طريقن جو تفصيل ڏنو ويو آھي. ڪتاب ۾ شامل گهڻا ڪالم سنڌ جي موجودہ سياسي توڙي سماجي صورتحال جو عڪس آهن جيڪي علي حسن پنھنجي سوچ ۽ فڪر جي آڌار تي سڌن ۽ سادن لفظن ۾ ڪاغذ تي چٽيا آهن. هن پنھنجي ڪالمن ۾ نہ رڳو مسئلن جي نشاندهي ڪئي آهي پر گهڻين جاين تي جدوجھد جو گس پڻ ٻڌايو آهي. ھن دور ۾ سندس ھي ڪالم سنڌ ۾ تبديلي لاءِ ٿيندڙ جدوجھد جو ڪارج ۽ سياسي ڪارڪنن ۾ هڪ نئون اتساھہ پيدا ڪرڻ جو ذريعو بڻجندا. 

Title Cover of book نئين سنڌ جو سفر

سنڌ صرف سنڌين جي آهي

پاڪستان جي وجود کان اڳ ڪراچي ۾ سنڌين جي آبادي ساڍا چار لک هئي. جيڪا سنڌين ۽ ڪجهه بلوچ آبادي تي مشتمل هئي، سنڌي امن سان رهندا هئا ۽ خوشحال پڻ هئا، هندستان مان ۽ پوءِ سڄي دنيا ۽ پاڪستان جي مختلف علائقن مان لکين پناهگير اچي ڪراچيءَ جي بندر تي آباد ٿيا آهن.
ڪراچي وسيلن جي اعتبار کان سمنڊ جي ڪري سڄي دنيا سان واپاري لاڳاپن ڪري امير ترين شهر هجڻ ڪري سڄي دنيا جون لوڌون هيڏانهن ڪاهي آيون آهن، ۽ هاڻ اُهي ايڏا طاقتور بڻجي ويا آهن جو معاشي ۽ افرادي قوت ۾ هو ڪراچي ۽ پوءِ سڄي سنڌ جي مالڪي جي دعويٰ ڪري رهيا آهن. عوامي نيشنل پارٽي جي اڳواڻ شاهي سيد جو بيان ته ڪراچي ۾ اسين اڪثريت ۾ آهيون!ايم ڪيو ايم اڳواڻ چوندا رهيا آهن ۽ عملي طور هٿيارن ۽ دهشت جي زور تي ڪراچي جي سياسي، سماجي ۽ اقتصادي صورتحال تي قابض آهن. جيڪي پڻ مسلسل ان رٿا بندي تحت عمل پيا ڪن ته ڪراچي کي سنڌ کان الڳ ڪري جناح پور جهڙو ديش ٺاهجي، ان سڄي لقاءُ ۾ اسين سنڌي ڪٿي بيٺا آهيون؟
سنڌين جو وڏي ۾ وڏو معاشي وسيلو ۽ جياپي جو ذريعو ڪراچي سنڌين کان کسي سنڌين کي معاشي طور ڪنگال ڪري آفريڪي ملڪن جي عوام جهڙو حشر ڪرڻ چاهين ٿا جيڪي بُکن ۾ پاهه ٿي لکين ماڻهو مري ويا.
اسين شروع کان چوندا پيا اچون ته ڪراچي سنڌ جو اڻ ٽٽ شهر آهي مورڙي جو ماڳ آهي هتي سنڌين جا هزارين سالن کان نسل دفن آهن سمنڊ ۽ ٻيا وسيلا قدرت سنڌين کي تحفي ۾ ڏنا آهن.
تاريخ ۾ سنڌ جي وسيلن جي ڦرلٽ اڳي حملي آور ترخانن، ارغونن، مغلن، انگريزن جي شڪل ۾ ڪندا رهيا ۽ هاڻ مدد خان جو اولاد، پٺاڻ، ۽ يوپي، سي پي جا غنڊا سنڌ ۾ رهي اُن جو کائي سنڌين سان نمڪ حرامي ڪري سنڌ ۽ سنڌين خلاف سازشن ۾ مصروف آهن، ڪراچيءَ جي ڪاروبار، نجي توڙي سرڪاري ادارن ۾ مڪمل طور تي قابض ٿي ويا آهن، سنڌين لاءِ روزگار جا دروازا بند آهن.
سنڌ وسيلن ۾ مالا مال هوندي سنڌي بُک بدحالي جو شڪار ٿيندي روزانه خودڪشيون ڪري رهيا آهن. هڪ طرف سنڌين کي معاشي بدحالي جي ڪناري تي پهچايو ويو آهي ته ٻئي طرف سنڌ وطن تي مالڪي جي دعويداري ڪري اُن تي حق حاڪميت جي دعويٰ ڪئي پئي وڃي ۽ سنڌ وطن کي ٻن حصن ۾ ورهائڻ جي ناپاڪ سازش ٿي رهي آهي.
سنڌي تاريخ ۾ ڪڏهن به بُرين کان برين حالتن ۾ به سنڌ جي حاڪميت واري سوال تان هٿ ناهي کنيو. هر دور ۾ وڙهيا آهن، ۽ سنڌ امڙ جو تحفظ ٿيندو رهيو آهي.
اڄ چيو وڃي ٿو ته سنڌ جا حاڪم جمهوريت پسند آهن، ۽سنڌين جي نمائنده پارٽي ئي حڪومت ۾ آهي.
1. پوءِ ڪراچي ۾ ڌارين جي يلغار ڇو نٿي بند ٿئي؟
2. سنڌي ماڻهن لاءِ روزگار جا دروازا بند ڇو آهن؟
3. سنڌي شاگردن کان ڪراچي جي تعليمي ادارن ۾ تعليم پرائڻ جو حق ڇو کسيو ويو آهي؟
4. سنڌي ڳوٺن کي مالڪاڻا حق ڇو نٿا ملن؟
پهرين آڪٽوبر 88ع ۽ اُن کانپوءِ ايم ڪيو ايم هٿان بي گناهه سنڌين جا قاتل اڃا آزاد ڇو آهن.
سنڌي ڪراچي ۾ ننڌڻڪا ڇو آهن؟
سوال هي آهي ته جمهوريت ۽ وڏي پارٽي جي دعويٰ ڪندڙ دراصل سنڌ دوست عوام دوست ڪردار وڃائي ويٺي آهي.
ڪرپشن انهن جو بنيادي اصول بڻيل آهي ان ڪري سنڌي ننڌڻڪا ٿي وسيلن کان محروم ٿي هر نئين ڏينهن نسل پرست اُهي ”مهاجر“ هجن ”يا پٺاڻ“ هٿان عتاب جو شڪار ٿي رهيا آهن.
سنڌيو ڪراچي سنڌ آهي هن جا سمورا وسيلا ۽ انچ انچ سنڌين جو آهي اُن کي بچائڻ ۽ حقيقي طور مالڪي جتائڻ لاءِ ڪراچي جي سنڌي ماڻهن کي هڪ پارٽي ۽ جهنڊي هيٺ منظم ٿي سنڌين خلاف ٿيندڙ هر قسم جي ڏاڍ ۽ جبر کي منهن ڏيڻ لاءِ ميدان تي اچڻو پوندو.
اصل طاقت عوام آهي، جڏهن اُهي گڏ ٿيا ته هي گدڙن واريون ڀڀڪيون ڏيندڙ ڌُريون نظر نه اينديون پر ان لاءِ شعور اجتمائي مقصد سنڌ وطن کي بچائڻ لاءِ سنڌين کي نظرياتي ۽ انقلابي پارٽي سنڌ ترقي پسند پارٽيءَ ۾ شموليت ڪرڻ گهرجي.