”قومي اتحاد“
تاريخ شاهد آهي ته اڄ تائين ڪنهن قوم ترقي ڪئي آهي ته ان جو بنيادي نقطو اتحاد ۽ اتفاق رهيو آهي. جيڪڏهن ڪنهن ملڪ ۾ وڏا سائنسدان هجن، عالم ۽ فاضل هجن، زميني،هوائي ۽ سامونڊي قوتون هجن ۽ انهن ۾ اتفاق بجاءِ نفاق هجي ته اهي سڀ قوتون ۽ صلاحيتون پنهنجي ئي ملڪ جي لاءِ بربادي جو ڪارڻ بنجن ٿيون ۽ نااتفاقي ۽ پاڻ ۾ عداوت جيڪا اتحاد جو ضد آهي پاڻ ۾ زيان ڪاري، بدبختي ڏانهن وٺي وڃي ٿي ۽ ملڪ لاءِ ترقي جي بجاءِ تنزلي جو ڪارڻ بنجي ٿي. ڪنهن به ملڪ جي ترقي لاءِ آبادڪارن، صنعت ڪارن، دانشورن ۽ قانوندانن جو هڪ نقطهء نظر هئڻ گھرجي. ٻين لفظن ۾ ملڪي مفاد يا اجتمائي محاذ تي ملڪ لاءِ جدوجهد ڪري رهيا آهن. ڇو ته قومون فردن سان آهن ۽ فردن جو ڪردار قوم جو ڪردار آهي. جيئن علامه اقبال فرمايو آهي ته:
فرد قائم ربط ملت سے ہی تنہائی کچھ نہیں،
موج ہی دریا میں بیرون دریا کچھ نہیں۔