تعليم

سنڌي لازمي ٻارهين ڪلاس لاء : (شاگردن لاءِ نوٽس)

هي ڪتاب اصل ۾ ٻارهين ڪلاس ۾ سنڌي لازمي سبجيڪٽ جي نوٽس تي مشتمل آهي. هن نوٽس جي سهيڙ سائين عبدالحئي سومرو صاحب جي محنتن جو نتيجو آهي، جڏهن ته ڪمپوزنگ سنڌ سلامت جي مانواري ميمبر گل حسن لاکو جي ڪوششن جو ثمر آهي. اسان ڪوشش ۾ آهيون ته سنڌي شاگردن لاءِ خاص نوٽس ۽ سائنسي معلومات فراهم ڪرڻ جي ڪوشش ڪيون.
Title Cover of book سنڌي لازمي ٻارهين ڪلاس لاء : (شاگردن لاءِ نوٽس)

5. انگريزن جو دور

1843ع ۾ مياڻي ۽ دٻي جي جنگ ۾ ميرن کي شڪست ڏئي انگريزن سنڌ تي قبضو ڪيو. انگريزن جي دور حڪومت ۾ سنڌي ادب ۽ ٻولي جو نئون باب شروع ٿيو ۽ فارسيءَ بدران سنڌي ٻوليءَ کي دفتري زبان ۽ ذريعه تعليم بڻايو ويو ۽ سنڌي ٻوليءَ جي لکڻ ۽ پڙهڻ لاءِ نئين صورتخطي بڻائي وئي. جنهن تحت سنڌي ٻوليءَ جي ترقيءَ جون راهون کليون ۽ ڪيترائي ڪتاب ڇپجڻ لڳا.
هن دور ۾ ناول، ڊراما، افسانا ۽ ڪهاڻيون لکيون ويون جنهن ۾ معاشي ۽ معاشرتي حالتن کي موضوع بڻايو ويو ۽ فرضي قصا رقم ڪيا ويا. ان سان گڏو گڏ نظم جي صنفن ۾ نواڻ آئي ۽ ڏور، هنر، سينگار، لولي، مورو ۽ واقعاتي بيت پيش ٿيڻ لڳا ۽ ان سان گڏو گڏ ڪافي، غزل، مرثيو ۽ مولود جهڙين صنفن کي پڻ ترقي وٺرائي وئي. هن دور جا نامياره شاعر مير عبدالحسين خان سانگي، مرزا قليچ بيگ، شمس الدين بلبل، مصري شاهه، غلام محمد نظاماڻي، ڊاڪٽر ابراهيم خليل، حافظ محمد احسن وغيره ملن ٿا.
پهرين مهاڀاري لڙائيءَ کانپوءِ عوام ۾ نوان امنگ ۽ ولوله پيدا ٿيا ۽ ڪافي سياسي سجاڳي پڻ آئي تنهن ڪري ليکڪن سماج جي اصلاح سان گڏ سياسي مقصدن کي سامهون رکي لکڻ شروع ڪيو. مطلب ته هن دور ۾ سنڌي ادب جي تمام گھڻي اوسر ٿي.