ناول

نيٺ گونگي ڳالهايو

امر جليل سنڌ جو گهڻو پڙهيو ويندڙ ليکڪ آهي. سندس ڪهاڻيون ۽ ڊراما گهڻو مقبول ۽ مشهور ٿيا آهن، نه صرف اهو پر سندس ڪالم جي انداز ۾ لکيل ڪهاڻيون به لازوال آهن. امر جليل صرف هڪ ئي ناول لکيو آهي "نيٺ گونگي ڳالهايو“، جيڪو سياسي حالتن ۽ خاص ڪري سنڌي ماڻهن سان اسلام آباد ۾ ٿيندڙ وارتائن تي لکيل آهي. سندس هي ناول نوي جي ڏهائيءَ ۾ عبرت گروپ پاران نڪرندڙ هفتيوار رسالي سنڌوءَ ۾ قسطوار ڇپبو هو. 1994ع ۾ عبرت بڪ ڪلب پاران ان کي ڪتابي صورت ۾ ڇپرايو ويو.

ڪتاب مان ورتل ڪجهه سٽون:
ايئن ڇو آهي، جو اسان جي زندگي پنهنجي بيگناهي ثابت ڪرڻ جي جدوجهد ۾ بيمقصد گذري ويندي آهي !.
چوندا آهن ته قانون جي نگاهن ۾ انسان بيگناهه آهي، جيستائين هو گنهگار ثابت ٿئي. پر، ساڳيو قانون اسان لاءِ ابتڙ آهي. اسين گنهگار آهيون، جيستائين پاڻ کي بيگناهه ثابت نه ڪريون.
  • 4.5/5.0
  • 10913
  • 3312
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • امر جليل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book نيٺ گونگي ڳالهايو

35

مون اڳ آپريشن ٿيٽر زندگيءَ ۾ ڪڏھن به نه ڏ ٺو ھو. ڊاڪٽر امان الله خان آپريشن ٿيٽر جي ٻاھران، در وٽ بيٺو ھو. مون کي ڏسي منھن تي مُرڪ تري آيس. مُرڪ لاءِ مونکي ڪو خاص سبب سمجھه ۾ نه آيو. مون کي مريضن واري لباس ۾ ڏسي شايد کيس منظر مضحڪه خيز محسوس ٿيو ھو. کيس ويجھو پھتاسين ته ھن سسٽر زيتون سان ڳالھايو. چيائين، ” ٿينڪ يو سسٽر.مون کي ٻن ڪلاڪن تائين ڪم ڪرڻو آھي. جيستائين مان مريض کي وٺي آپريشن ٿيٽر ٻاھر نه اچان، مون کي ڊسٽرب نه ڪيو وڃي.“
” ٺيڪ آھي.“ سسٽر زيتون چيو ” مان پاڻ خيال رکنديس ته توھان کي بائپسيءَ دوران ڊسٽرب نه ڪيو وڃي.“
ان مھل سسٽر زيتون مون کي ڏاڍي ٻاجھاري محسوس ٿي. منھنجي سامھون اچي بيٺي. چيائين، ” ڪو فڪر نه ڪر، سڀ ٺيڪ ٿي ويندو.“
آواز اوچتو ڳورو ٿي پيس. ھيڏانھن ھوڏانھن ڏسي ڊاڪٽر امان الله خان سان ڳالھايائين. چيائين،” خبر اٿئي، ھيڏانھن ايندي ڇا ٿيو. ڏاڪڻ وٽ ھڪ اوپرو شخص اسان کي مليو. قلندر کي ڏسي منجھي پيو. ھن کي پنھنجو ڪو دوست سمجھائين. جوڳي!“
ڊاڪٽر امان الله خان ٿورو ڇرڪيو. ھن مون ڏانھن ڏٺو.
مون سسٽر زيتون کي چيو، ” ممڪن آھي منھنجي شڪل سندس دوست جوڳيءَ سان ھوبھو ملندي ھجي ! ڪھڙي خبر ! ائين ٿيندو آھي ته زندگيءَ ۾، جو اوچتو ڪنھن کي ڪٿي ڏسندا آھيون، کيس سڃاڻڻ جي ڪوشش ڪندا آھيون. الائي ڇو ائين ٿيندو آھي !“
” ائين ٿيندو آھي. ان موضوع تي گذريل صدي ۾ ڏاڍو بحث ھليو ھو.“ ڊاڪٽر امان الله خان مون کي ڪلھي تي ھٿ رکندي چيو، ” قلندر، اچ“
مان ڊاڪٽر امان الله خان جي ڪڍ آپريشن ٿيٽر ۾ داخل ٿيس. آپريشن ٿيٽر اصل ۾ ھڪ وڏو ھال ھو، جيئن سسٽر زيتون ٻڌايو ھو ته ڊائنينگ ھال ھو، يعني ماني کائڻ لاءِ ڪمرو ھو. ڏاڍو ڪشادو ھو، ۽ مختلف قسم جي سائنسي اوزان سان ڀريل ھو. ڪمري جي وچ ۾ ست اٺ اسپاٽ لائيٽ جي قسم جون بتيون ھڪ دائري ۾ ڇت سان لٽڪي رھيون ھيون. مون ٽيليويزن پروگرامن ۾ ان قسم جون بتيون ۽ آپريشن ٿيٽر ڏٺو ھو. مون کي ڪجھه تعجب ٿيو، جو دائري ۾ ٻرندڙ بتين ھيٺان آپريشن لاءِ ٽيبل بدران عام رواجي ٽيبل رکيل ھئي. ٽيبل تي ٻه ڪيسٽ ريڪارڊر ۽ ڪجھه ڪيسٽون رکيون ھيون.
مون اڃا آپريشن ٿيٽر جو جائزو پئي ورتو، جو ڊاڪٽر امان الله خان پڇيو، ” ھو ڪير ھو؟“
” ڪير، ڪير ھو؟“ مون ورائي پڇيو.
” جنھن تو کي سڃاتو ھو؟“ ڊاڪٽر امان پڇيو.
وراڻيم، ” خنيث قسم جو شخص ھو. دم دوستي جو ڀريندو آھي، پر اول نمبر جو ڀاڙيو آھي. نالو اٿس مراد ٺاٺارو.“
پڇيائين، ” کيس خبر آھي ته پوليس تنھنجي ڳولا ۾ آھي؟“
” کيس خبر آھي ته پوليس جوڳيءَ جي تلاش ۾ آھي.“ چيم، ” مون ئي سسٽز زيتون کيس يقين ڏياريو آھي ته مان جوڳي نه آھيان. منھنجو نالو قلندر آھي.“
” بھرحال، ٺيڪ نه ٿيو.“ ڊاڪٽر امان الله خان چيو، ” شڪ ڇيت وانگر ٿيندو آھي. دل ۾ ڇپندو رھندو آھي.“
” مراد ٺاٺارو وڏو آريڪاپ آھي.“ چيم، ” ٽوھ ضرور رکندو. ھونءَ به، جنھن سان اٿڻ ويھڻ ھجي، ڇھن ستن ڏينھن اندر تنھن کي سڃاڻڻ ۾ دوکو کائڻ امڪان کان ٻاھر آھي.“
پڇيائين، ” ايجنٽ ته ناھي؟“
چيم، ” مان نه ٿو ڀانيان ته مراد ٺاٺارو ايجنٽ آھي. مراد ٺاٺاري جي اک ٻاويھين گريڊ تي آھي. اسان جھڙن مولائين کان ڪَني ڪٽائيندو آھي.“
ڊاڪٽر امان الله خان چيو، ” مان سمجھان ٿو، پڪ ڪرڻ لاءِ موٽي ايندو. تو کي ھن کان پري رھڻو آھي. ٺيڪ آھي؟“
چيم، ” ٺيڪ آھي.“
چيائين، ” پريس ڪانفرنس کانپوءِ مان ڪياڙيءَ وٽان وار ڪوڙي تنھنجي بينڊيج ڪري ڇڏينديس.“
اچرج ٿيو. پڇيم، ” پر، ڇو؟“
چيائين، ” جيڪڏھن تو وارو دوست ٺاٺارو، موٽي اچي ۽ اوچتو تنھنجي منھن چڙھي وڃي ته بينڊيچ ڏسي کيس پڪ ٿئي ته تون ٻيو ڪو شخص آھين، ۽ تو کي برين ٽيومر آھي، ۽ سڀ کان وڏي ڳالھه، سسٽر زيتون کي به يقين ڏيارڻو آھي ته تنھنجي بائپسي ٿي آھي.“
الائي ڇو اھو سڀ ڪجھه مون کي ڊرامائي ۽ اضافي محسوس ٿيو. ھڪ صحتمند شخص کي مٿي ۾ ڪينسر جو مرض ڏيئي، نرسن کان ڪيستائين لڪائي ۽ مخفي رکي سگھجي ٿو ! مون کي ڪجھه سمجھه ۾ نه پئي آيو.
ڊاڪٽر امان الله خان چيو، ” تون ھن ڪرسي تي ويھي رھ.“
دائري ۾ لڳل بتين ھيٺان رکيل ميز جي سامھون مان ڪرسيء تي ويھي رھيس. رکي رکي خيال پئي آيو ته صحافي ڪٿي آھن ! پاسي واري ڪمري ۾ويٺا آھن ! اوچتو نڪري ايندا ! مون کي مختلف سوالن سان ورائي ويندا !
ڊاڪٽر امان چيو، ” ھيءَ اليڪٽرانڪ پريس ڪانفرنس آھي. سسٽم سمجھي ڇڏ.“
مان ڊاڪٽر امانالله ڏانھن ڏسڻ لڳس.
داڪٽر امان الله خان ميز تي رکيل ٻن ڪيسٽ رڪارڊن ڏانھن اشارو ڪندي چيو، ” ھيءَ ڪيسٽ رڪارڊر اي آھي، ۽ ھيءُ بي آھي.“
ڪيسٽ رڪارڊر بي کڻي منھنجي آڏو رکيائين. ڪيسٽ ريڪارڊر جي ڪنڊينسر مائيڪرو فون جو رخ مون ڏانھن ڪندي چيائين، ” سمورن سوالن جا مُفصل جواب تو کي ھن ڪيسٽ رڪارڊر ۾ رڪارڊ ڪرائڻا آھن ۽ جواب رڪارڊ ڪرڻ لاءِ ھي ڪيسٽ آھن.“
ڊاڪٽر امان الله خان ڇھه ڪيسٽ، جن تي وڏن اکرن ۾ اي لکيل ھو، منھنجي سامھون رکيا. ھڪ ھڪ ڪيسٽ ست منٽن جي دورانيه جو ھو. مون ڊاڪٽر امان کان پڇيو، ” داڪٽر، انٽرويو ڇھه ڪلاڪ ھلندو ڇا؟“
” ضروري ناھي.“ڊاڪٽر امان بيو ڪيسٽ ريڪارڊر منھنجي سامھون رکندي چيو، ” ھي ڪيسٽ رڪارڊر اي آھي. ھن ۾ ھڪ ڪيسٽ، رڪارڊ ٿيل، لڳل آھي. ڪيسٽ تي روالپنڊي ۽ اسلام آباد جي نامور صحافين جا سوال رڪارڊ ٿيل آھن. تو کي ھڪ ھڪ سوال غور سان ٻڌڻو آھي، ۽ پوءِ تفصيل سان ھڪ ھڪ سوال جو جواب رڪارڊ ڪرائڻو آھي – بي ڪيسٽ رڪارڊر تي. سوالن واري ڪيسٽ جو دورانيو ست منٽ آھي. جوابن جي دورانيه جو دارومدار تو تي آھي.”
تڏھن مون کي پريس ڪانفرنس مان صحافين جي غير موجودگي سمجھه ۾ آئي.
” ڪيئن ! “ ڊاڪٽر امان پڇيو، ” پريس ڪانفرنس لاءِ تيار آھين نه؟“
ھاڪار ۾ ڪنڌ لوڏيندي چيم، ” ھا، مان تيار آھيان.“
ڊاڪٽر امان الله خان آپريشن ٿيٽر جي پرئين پاسي ھليو ويو. اول اندر اچڻ لاءِ در کي تالو ھنيائين. پوءِ انٽر ڪام جو رسيور کڻي ڪو نمبر ڊائل ڪيائين. گھڙي کن کانپوءِ ڳالھايائين. چيائين، ” سسٽر، ڪجھه به ٿي پوي، ڪم ۾ مون کي ھرگز ڊسٽرب نه ڪيو وڃي.“
ھن انٽر ڪام جو رسيور رکي ڇڏيو. ڪمري جون اضافي بتيون وسائي ڇڏيائين. دائري وارين بتين جي روشنيءَ ۾ ھو منھنجي سامھون ميز جي ٻئي پاسي کان اچي ويٺو. ڪيسٽ رڪارڊر اي پاڻ ڏانھن ڇڪي ورتائين.
ماحول مون کي پر اسرار محسوس ٿيڻ لڳو.
ڊاڪٽر امان الله چيو، ” پنھنجو رڪارڊر لوڊ ڪر.“
ڇھن مان ھڪ ڪيسٽ کڻي، ڪنبندڙ ھٿن سان مون پنھنجي سامھون رکيل ڪيسٽ رڪارڊر ۾ وجھي ڇڏي.
ڊاڪٽر امان پنھنجي سامھون رکيل ڪيسٽ رڪارڊر جو پلي وارو سئچ ھيٺ ڪري ڇڏيو.
ڪيسٽ رڪارڊر مان آواز آيو، ” پنھنجي نوعيت جي نرالي پريس ڪانفرنس ۾ اسين، راولپنڊي ۽ اسلام آباد جا صحافيءَ مفرور ملزم جوڳيءَ کي خوش آمديد چئون ٿا.“