مهاڳ
زندگي هڪ مسلسل سفر آهي، جنهن جو رستو ڊگهو ۽ ڪٿي به ختم نه ٿيندڙ....... بس اُن تي هلندڙ مسافر ئي هڪ ڏينهن اُڙن ’ڇو‘ ٿي، ’گم‘ ٿي ويندو آهي، ته بس هيءَ ڪٿا، زندگيءَ جي انهيءَ نه کٽندڙ راهه تي سفر ڪندڙ، هڪڙي گمنام فوٽو گرافر جي دلچسپ، رام ڪهاڻي آهي، جي ها! ..... هڪ اهڙي پروفيشنل فوٽو گرافر جي ڪٿا، جيڪو محض اتفاقي طرح سان ئي فوٽو گرافر بنجي ويو، بقول مصنف 60 واري ڏهاڪي ۾ حيدرآباد شهر اندر، اسين ٻه ئي سنڌي فوٽو گرافر مهاجر، پنجابي فوٽو گرافرن وچ ۾ نمودار ٿيا هئاسين، ڀلا ڪير ڪير اُهي!؟ هڪڙو نور احمد کوجو ۽ ٻيو آئون، غلام علي کوساڻي، اجهو، غلام علي صاحب جي اهڙي بيان تي مُڙي ماضيءَ ڏانهن ٿو ڏسان ته ياد ٿو پويم..... چاليهارو کن سال اڳ ڇا ته ڀل ڀلان هوندي هئي، انهيءَ فوٽو شاپ جي جنهن جو نالو هئو ٽائمز فوٽو اسٽوڊيو...... تڏهن ساٿ سنگت سان هَلي مَلي هيرآباد ۾ ”الله والا چوڪ“ لڳ اِهو اسٽوڊيو مون به اکين سان وڃي ڏٺو، جنهن جا مالڪ اهي ئي ٻه دوست هئا، نور احمد ۽ غلام علي ۽ ٻئي جهڙا جاڙا ڀائر پئي مون کي لڳا... جي ها! ظاهر ۾ برابر ته دُو قالب! پر اصل ۾ هڪُ جان.... ۽ يا منهنجا مولا! هي ٻيئي ڄڻا، ڇا ته اڇا اُجرا، سٺا سمارٽ، اهل دل، باذوق، سنڌ دوست ۽ سٺي سياسي سَوڄهه ٻوجهه رکندڙ، سڄاڻ فوٽو گرافرن اجهو... پوءِ ڪي ٿورا سال ئي گذريا هوندا جو غلام عليءَ هيرآباد ۾ مياڻي روڊ تي هڪڙو ڌار پنهنجو اسٽوڊيو قائم ڪيو.... سارنگ فوٽو اسٽوڊيو... تڏهن ياد پيو اچيم، سائين نثار حسينيءَ، دوست اسرار شام ۽ غلام عليءَ سان گڏجي، رومينٽڪ ريلوي اسٽيشن جهمپير، اُتي ”شوَ جي مندر“ ۽ اُن جي ڀرسان ڪينجهر ڪناري جي ياترا لاءِ به ته اسان گڏجي ويا هئاسين ۽ ان سفر جي يادگار ڳالهه هيءَ ته هلندي ريل مان غلام عليءَ جيئن ئي دريءَ مان ٻاهر ڪنڌ ڪڍيو ته سندس مٿي تان سنڌي ٽوپي آسمان ڏانهن وٺي اڏاڻي هئي، خير غلام عليءَ سان اهو سفر به مون لاءِ ڪيڏو نه يادگار هئو ۽ هاڻي اجهو زمانن بعد سندس حياتيءَ جي هن پوتا ميل واري سفر ۾ هن جي قلم اک ذريعي ڇا ڇا نه پيو آئون ڏسندو وڃان.... حيدرآباد شهر اُن جا رستا، گهٽيون، چوڪ، باغ، اسڪول، ميوزڪ ڪلبون، بازار حسن جا ڪوٺا..... ۽ گڏوگڏ غلام عليءَ جيڪي ٺٽي مڪليءَ ۽ ٿر جا سير ڪيا هئا ۽ علاوه ازين، سيپٽمبر 1984ع ڌاري محمد ابراهيم جويي صاحب، ع، ق، شيخ صاحب، مراد علي مرزا صاحب ۽ نور احمد کوجي سان گڏجي وڊيو ڪئميرا ذريعي شيخ اياز صاحب جي جيڪا يادگار رڪارڊنگ ڪئي هئي، ان جي به سربستي ڳالهه، هُن پنهنجي هن آتم ڪٿا ۾ لکي، هن ڪتاب کي تاريخي بنائي ڇڏيو آهي، هونئن ڪنهن گروپ فوٽي نما هن آتم ڪٿا ۾ ٻين به ته يادگار زمانه شخصيتن جا درشن اسان جي ڏسڻ لاءِ موجود آهن، هي اجهو ڏسو، ڪنهن پئرا گراف جي فريم ۾ اسان سڀني جي جيجي زرينه بلوچ صاحبه بيٺي آهي، ڪنهن گروپ فوٽو ۾ هي محترم سائين رسول بخش پليجو صاحب، هي فاضل راهو صاحب ۽ هيءَ اجهو ادي گڏي خير النساءِ جعفري ۽ ان جي ڀرسان غلام علي صاحب جو لائيف لانگ فرينڊ ۽ شيخ اياز صاحب جي آتم ڪٿا کي اردوءَ ۾ سليقي سان ترجمو ڪندڙ حميد جعفري صاحب ۽ هي ڪٿا پڙهندي هي به ته معلوم ٿئي ته مصنف پاڻ به ڪيڏو نه خوش نصيب!! جنهن جو سارو اولاد نيڪ صالح، فرمانبردار ۽ آسودو.... اجهو غلام علي پنهنجي هن آتم ڪٿا ۾ ڪنهن ماسيءَ نبات جو به ته ذڪر ڇيڙيو آهي، تڏهن سچ پڇو، مٺي مٺي ۽ روان دوان نثر ۾ لکيل، غلام عليءَ جي سٽ سٽ مان ڄڻ، نبات جهڙو مٺڙو مٺڙو سواد به ته ايندو پئي وئم، بحرحال او اسان جا پيارا دوست غلام علي سائين! جيئو... جيئندا رهو... ۽ دير دير تائين شال توهان جي ڇانوَ، اولاد، پٽن پوٽن، ڏوهٽن ۽ دوستن تي سدا قائم ۽ دائم رهي. (آمين- الاهي آمين)
نصير مرزا