”مراد صاحب سان رهاڻ“
20، سپيٽمبر، 1995: اڄ مُحترم مُراد علي مرزا سان بهترين رهاڻ ٿي. ادا نُور احمد شام جو ڇهين بجي فون ڪئي ته تون اچ، مُراد صاحب به ايندو، حالانڪه نور احمد جو مُراد صاحب سان ڪو به پروگرام طئي ڪو نه هو. پر هُنکي ائين ئي خيال آيو ۽ مون کي فون ڪيائين پر پوءِ واقعي مُراد صاحب اچي نڪتو، نُور احمد اها ڳالهه مُراد صاحب کي ٻُڌائي ته ڪيئن هن کي پروڻ پيا، سائين جي اچڻ جو احساس ٿيو، مُراد صاحب اهڙن پروڻ پوڻ واري قوت کي تسليم ڪندي چيو، اها اندروني ذهني انساني پيغام رساني جي طاقت آهي، اصل ۾ انسان اندر ڪيئي عظيم الشان صلاحيتون آهن، جيڪي هو استعمال ئي نٿو ڪري، يا غير فطري طرح ضائع ڪريو ڇڏي، مراد صاحب ٻُڌايو ته انسان هن وقت تائين پنهنجي ذهني صلاحيتن جو صرف ڏهه ويهه پرسنٽ ئي استعمال ڪري رهيو آهي، اسي في صد قوت استعمال ئي نه ٿي آهي، اگر انسان پنهنجي انهن صلاحيتن کي فطرت سان ڳنڍي اڳيان وڌائي ته حيران ڪن ڪارناما سر انجام ڏئي سگهي ٿو، پر افسوس جو انسان فطرت جي خلاف جنگ ڪري رهيو اهي ۽ نتيجي ۾ عظيم ڪاميابين حقيقي امن آسودگي، مُحٻت ۽ نيڪي جي بدران گذريل صدي جو انسان جنگ و جدل، موت مار ايٽمي هٿيار ايجاد ڪرڻ، ترقي جي جنون ۾ مُبتلا رهي. فطرت کي تباهه ۽ انسانيت سان ظلم ڪري رهيا آهن. مُراد صاحب هڪ اهم ڳالهه ٻُڌائي ته، گذريل صدين ۾، اسان جا عالم فاضل، فلسفي ۽ سائنس دان هر فن مولا هوندا هئا، طب جا ماهر هُئا، ته اُن سان گڏ فلڪيات ۽ ڪيميات جا به ماهر هوندا هُئا پر پوءِ جديد دور ۾ هر کاتي، هر سبجيڪٽ کي الڳ الڳ ڪري ڇڏيو، نتيجي ۾ جيڪا ترقي ٿي اها يڪ رُخي هُئي، جيڪي ايجادون ٿيون، عارضي ۽ وقتي ثابت ٿيون، ڪيئي ايجادون عارضي فائدو يا وقتي آرام ته ڏين ٿيون پر اُنهن جا دور رس نتيجا، ماحول يا زندگي لاءِ هاڃيڪار ثابت ٿيا آهن، اهو ئي سبب آهي جو هاڻ سائنس ۽ فلسفي کي گڏ ڪرڻ تي زور ڏنو ويو آهي....
مُراد صاحب تازو سنڌي ادبي بورڊ جو سيڪريٽري ٿيو آهي، هُن ٻڌايو ته ڪيئن اداري جو ٻيڙو ٻوڙيو ويو آهي، فضول خرچن، وڏين گاڏين، مهانگي هوٽلن ۾ رهائش ۽ دعوتن وغيره جا سڀ سلسلا بند ڪيا اٿم، ڪم چور ۽ راشي آفيسرن کي سڌو ڪيو اٿم، ته سڀ مُنهنجا دشمن ٿي پيا آهن پر مون کي ڪنهن جي پرواهه ناهي، مان نيڪ نيتي ايمانداري سان علم ادب جي خدمت ڪندس.
ڊائري جو ورق
”شهيد بي بي“
4، اپريل 1995: سلام آهي توکي، اي سنڌ ڄائي.
مُحترم بينظير ڀٽو صاحبا، دهشتگردي، نسل پرستي، بنياد پرستي ۽ هر قسم جي لاقانونيت خلاف کُلم کُلا اعلان جنگ ڪيو آهي ۽ ان لاءِ ڪا به مصلحت اختيار ڪرڻ کان انڪار ڪيو ۽ عوام کي ساٿ ڏيڻ جو سڏ ڏنو آهي. آفرين آهي هن عظيم عورت کي جيڪا گُذريل سورهن سالن کان وحشي آمرن، ڪرپٽ فوجي ۽ سول بيورو ڪريسي، ڊرگ مافيا ۽ دهشتگردن سان، جنهن بهادري ۽ ڏاهپ سان مسلسل زبردست مقابلا ڪري، طاقتور ترين دشمنن کي تاريخي شڪستون ڏنيون آهن، جنهن کي اڄ سڄي دنيا مڃي ٿي ۽ عزت و احترام ڪري ٿي، اڄ به هي سنڌ جي نياڻي تمام دليري سان سچ و حق جي لاءِ پنهنجي جان جي بازي لڳايو بيٺي آهي ۽ قدم قدم تي دشمنن کي مات ڏيندي اڳتي پئي وڌي. جيئن حبيب جالب چيو آهي ”ڊرتي هين بندوقون والي ايڪ نهتي لڙڪي سي“ سنڌ ۾ مهاجر دهشتگردي جو ناسور ايڏو ته وڌي ويو آهي جو ان کي ختم ڪرڻ ناممڪن نظر ايندو هو، پر محترمه انهن دهشتگردن تي اهڙا ڪاري وارا ڪيا آهن، جنهن هنن جي چيل ڀڃي ڇڏي آهي، مُحترمه، الطاف ۽ M Q M سان ڳالهائڻ يا ٺاهه کان انڪار ڪري آپريشن شروع ڪري تمام ڀلو ڪم ڪيو آهي، پهريون ڀيرو دهشتگرد ڪمزور پيا ٿين، اهڙي طرح سنڌ ۾ ۽ خاص طور تي ڪراچي ۾ غير قانوني طور مقيم غير ملڪي ماڻهن کي ڪڍڻ جون تياريون پيون ٿين، اٽڪل ويهه لک غير ملڪي هتي سنڌ ۾ رهيل آهن، سنڌ ۾ ته هر شئي ڊانواڊل آهي، سڀ ادارا، تمام کاتا تباهه و برباد آهن، صحت، تعليم، سماجي ڀلائي جا ادارا تباهه آهن، ڪيتريون مافيائون سرگرم عمل آهن، تمام خطرناڪ مافياز، ڊرگ مافيا، دهشتگرد، نسلي، بنياد پرستي واريون مافيائون جيڪي خطرناڪ آهن، اهي سڀ محترمه بينظير صاحبه جون دشمن آهن، هُن جي جان کي هر وقت خطرو آهي، پر آفرين آهي، هن بهادر سنڌياڻي کي جيڪا ميدان جنگ ۾ سڀني دشمنن سان برميچي بيٺي آهي. پاڪستان ۽ سنڌ خوش قسمت آهن، جن وٽ مُحترمه جهڙي عظيم قيادت موجود آهي. رب تعاليٰ هن کي سلامتي عطا ڪري ۽ جمهوريت هلندي رهي ته يقينن هي تمام بُرايون آهسته آهسته ختم ٿينديون، هن ملڪ جو علاج اهو آهي ته جمهوريت قائم رهي ۽ قيادت به سچي مُخلص دانشمند ۽ بهادر هُجي، محترمه بينظير ڀٽو صاحبه کي ڏهه سال ملي وڃن ته پاڪستان خوشحال ۽ امن پسند ملڪ ٿي سگهي ٿو.