آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

فوٽو گرافر جي آتم ڪٿا

ڪتاب ”فوٽوگرافر جي آتم ڪٿا“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو، جنهن جو ليکڪ خواجه غلام علي کوساڻي آهي. سيد عالم شاه لکي ٿو: ”غلام علي بيشڪ وڏو ۽ رجسٽرڊ اديب نه آهي پر بنيادي طور تي هُو هڪ فوٽو يا وڊيو گرافر آهي ان ڪري سندس آتم ڪٿا جو هي ڪتاب ٻه اکرن بدران نقش گري يا تصوير ڪشيءَ جو هڪ شاهڪار لڳي ٿو. ...“
Title Cover of book فوٽو گرافر جي آتم ڪٿا

”منهنجي شادي ۽ نئين زندگي جي شروعات“

”منهنجي شادي ۽ نئين زندگي جي شروعات“

1970ع ۾ منهنجي ٻن ڀينرن جي شادي ٿي. ان کانپوءِ 1972ع ۾ منهنجي شادي ٿي، 7 مئي شام جو ڄڃ هڪ بس ۽ ٻه ٽي ڪارن تي مشتمل تلهار پهتي، ڄڃ نور احمد وارن جي گهر لٿي، مردن لاءِ هڪ جُدا جاءِ برابر ۾ هئي، جتي منهنجا دوست هُل هنگامو ، راڳ رنگ مچايو ويٺا هُئا، شام جو عورتون ڪُنوار کي ونواهه ويهاري آيون ۽ رات جو مونکي وناءُ ويهاريو ويو ۽ پوءِ نور احمد وارن جي وڏي شاهي اڱڻ ۾ ڊانس راڳ رنگ ٿيا، عورتون راسوڙا ڳائينديون رهيون ته ڇوڪرن ڏانڍين جو دور هلايو.چانهه، ڪافي، ڪيڪ جا دور به هلندا رهيا،رات جو دير تائين اها محفل هلي... ٻي ڏينهن 8 مئي نڪاح ٿيو. تلهار جماعت خاني ۾، اُتي ئي ماني جو انتظام به هو، پوءِ لائون ٿيون ۽ شام جو رخصتي.
مُنهنجي شادي جو اهو سڄو انتظام، نور احمد ۽ امداد تمام شاندار نموني ڪيو هو، ماني به بهترين هُئي سڀني واهه واهه ڪئي هئي.
سهاڳ رات، ڪنوار کي مُنهنجي ڀينرن ۽ ان جي سهيلين تيار ڪيو هو، ان وقت اڃا بيوٽي پالر جو رواج ڪو نه هو، منهنجي دوستن ۽ سليم چيو ته هڪ اڌ پيگ پي وڃ، پر مون چيو نه يار، اڄوڪي مقدس رات فطري انداز ۾ ملهائڻ گهرجي، اٽڪل يارهين بجي مان ڪمري ۾ داخل ٿيس، ته رضيه، منهنجي ڪنوار ڳاڙهي لباس ۾ گهونگٽ ڪڍيو ويٺل هُئي، مون گهونگٽ مٿي ڪري هنجي حُسن جي تعريف ڪئي، سون جي چين تحفي ۾ پارائي، ٻنهي هٿن سان هن جو مُنهن مٿي ڪري پيار جي پهرين چُمي ڏني... ابتدا ۾ ڪُجهه ڪنفيوز هؤس، پر پوءِ سڀ ڪجهه ٺيڪ ٿي ويو... شادي کان پوءِ جي چند هفتن جي منهنجي لکيل ڊائري جي ورقن تي، صرف چند جُملن ۾ صورتحال جو اظهار ڪجهه هن ريت آهي.
12 مئي: ”پيار و محبت جي ٿڌين مٺين فضائن جا سيرپيو ڪريان.“
15 مئي: ”حُسن و جمال جي جنت ۾ موجود آهيان.“
22 مئي: ”لذت، فرحت ۽ سڪون جي دنيا ۾ گُم آهيان.“
10 جون: ”زندگي جي خوبصورت، حسين ۽ رنگين دور مان پيو گُذران.“
15 جون: ”آءٌ عشق و محبت جي انتهائن ۾ غرق آهيان.“
22 جون: ”حسين زندگي جا اهڙا رنگ و روپ اڳ نه ڏٺا هُئا.“
26 جون: ”دوستو مون کي ڇڏي ڏيو، ميار نه ڏيو، نه روڪيو، مونکي تنگ نه ڪريو، مان نئين دنيائن جا سير پيو ڪريان، مونکي قيد نه ڪريو.“
ٻن ٽن مهينن تائين اهڙا ئي اظهار لکيل آهن. شادي واري موقعي سان، هڪ خوفناڪ واقعو به وابسته آهي. شادي جي فورن بعد، دل دهلائي ڇڏڻ وارو حادثو جنهن حيران ڪري ڇڏيو. ٿيو ڪجهه هيئن جو، شادي لاءِ اسان جي بارات نور احمد وارن جي وڏي گهر ۾ لٿي هئي، جتي هيٺ، وڏا وڏا ڪمرا، ڊگهو ورانڊو ۽ شاهي اڱڻ هو، اڱڻ جي اُڀرندي پاسي ڪاٺ جي خوبصورت ماڙي هُئي، جنهن ۾ نور احمد پاڻ ٻارن سان رهندو هو. شادي واري رات ۽ ڏينهن اسان ماڙي تي هُئاسين، رات جو چاليهه پنجاهه عورتون، مايون ۽ ڇوڪريون اُتي سُتا هُئا. خير رات گُذري، ٻي ڏينهن نڪاح ۽ رسمون رخصتي اسان واپس آياسين، ٻه ڏينهن گذريا، ٽي رات آدهي جو اوچتو اها ماڙي وڏي ڌماڪي سان ڊهي پئي، نور احمد ٻُڌايو اسان سڀ ماڙي تي سُتل هُئاسين، آدهي رات جو اوچتو ٺڪاءُ ٿيا، اسان سُجاڳ ٿياسين مزيد ٺڪا ٿيڻ ۽ ماڙي هڪ طرف جهُڪڻ لڳي، اسان هڪدم ٻارن کي کڻي هيٺ ڀڳاسين، اڃان چاڙهي لٿا ئي مس هئاسين، ته ماڙي وڏي ڌماڪي سان اچي پٽ پئي، ڌوڙ ۽ مٽيءَ جو بادل ڇانئجي ويو، اوڙو پاڙو گڏ ٿي ويو، ٻاهر وارن سمجهيو سڀ دٻجي ويا آهن، اُن ماڙي جي هيٺان به کٽن تي نور احمد جي والده ۽ ڀائر ستل هُئا، جيڪي پڻ شروعاتي ٺڪائڻ ۽ درين جي شيشن جي ٽُٽي ڪرڻ سان سجاڳ ٿي پاسي تي بيٺا مس ته ماڙي ڪري پئي.
در اصل ڪاٺ جي ماڙي هجڻ ڪري هنن جو بچاءَ ٿيو هو، ڪاٺ جا داسا ۽ پلر جڏهين ٽُٽڻ لڳا ته ٺڪاءُ ٿيا، درين جا شيشا ٺڪائن سان ٽُٽڻ لڳا، جنهن سان سڀ سجاڳ ٿيا... حيرت جي ڳالهه اها هئي ته صرف ٻه ڏينهن اڳ، پنجاهه سئو ماڻهو ان ماڙي تي هئا، ايڏو اضافي وزن هو، اسانجو سڄو خاندان رات جو مٿي ستل هو، تڏهين ڪو نه ڪِري، ٻن ڏينهن بعد ڪِري پئي، رب جا ڪرم ٿيا جو اهڙي حادثي کان بچياسين. ڪنهن چيو ته اهو عجب اسرار ان ماڙي جو آهي، جو پنهنجن مڪينن کي هوشيار، سجاڳ ۽ بچاءَ ڪري پوءِ ڪِري آهي.
بهرحال مُنهنجي شادي جي فورن بعد نور احمد جي ماڙي ڊهي پئي، ته هو ڪجهه مهينا ٻي جاءِ ۾ رهيا ۽ پوءِ هميشه لاءِ ٻارن سودو لڏي حيدرآباد اچي ويو، هيرآباد ۾ مسواڙ تي جاءِ ورتي ۽ گاڏي کاتي ۾ فوٽو اسٽيٽ جو دڪان کوليائين. جيڪو پوءِ عاشق علي هلائيندو هو، مُنهنجي شادي کي سال پورو ٿيو، اسان جي پهرين نياڻي ڄائي، جنهنجو نالو سنڌو رکڻ وقت، ڇوڪرين ۽ بابا اعتراض ڪيو ته سنڌو نالو درست ناهي، ٻيو ڪو نالو رکو، مثلن سُميرا وغيره، پر اسان ان وقت قومپرستي جي جذبن سان سرشار هئاسين، سنڌو نالو سليم تجويز ڪيو هو، ڇٺي جي رسم تيار هُئي، نالي تي بحث هلي رهيو هو ته اوڏي مهل، مُنهنجو پيارو دوست سليم گهر ۾ داخل ٿيو، انجي هٿ ۾ ڪيڪ هو، جنهن کي ٻنهي هٿن سان لوڏيندو، نچندو جهُومندو آيو، ڪيڪ کولي سڀن جي اڳيان ٽيبل تي رکيو، ته ان ڪيڪ مٿان وڏن اکرن ۾ سنڌو لکيل هو. سليم ڪيڪ مٿان ميڻ بتي ٻاري فيصلو ڪري ڇڏيو، هاڻ اعتراض جي گُنجائش ختم ٿي وئي. ڀينرن جي شادي ۽ منهنجي شادي کانپوءِ اسان جو آل ۽ اعيال وڌڻ لڳو. ڀينرون اينديون هيون ته ڪمرا گهٽ هجڻ ڪري پريشاني ٿيندي هُئي. ڀينرن بابا کي چيو ته گُلان کي جدا گهر وٺي ڏيو. حالانڪه نه ته بابا کي اهڙو خيال آيو هو ۽ نه منهنجو جدا ٿيڻ جو ارادو هو. پر پوءِ بابا ڇوڪرين جي ڳالهه مڃي. نور احمد به ڪنهن چنڱي جاءِ جي ڳولا ۾ هو. سو بابا هيرآباد ۾ هڪ اهڙي جاءِ ڳولهي هٿ ڪئي، جنهن جا ٻه حصا هئا. پهرين منزل تي هڪ طرف ٻه ڪمرا ۽ دالان وغيره هو، ۽ ٻي پاسي هڪ ڪمرو ننڍو اڱڻ ۽ بورچي خانو هو. نور احمد ٻن ڪمرن وارو پاسو جهليو ۽ مان هڪ ڪمري واري جاءِ ۾ رهيس، اسان جي مٿان کڏ تي وڏو مشترڪه اڱڻ هو، جنهن مٿان وڏو ڇپرو، اُس ۽ برسات کان بچاءُ جو هو، ۽ اسان جي ۽ دوستن جي ڪچهري لاءِ تمام مناسب ترين هو، اسان رات جو مٿي ئي سمهندا هئاسين، گرمين ۾ ته هيرآباد جون مست هوائون هلنديون هيون. سليم، عاشق علي، ڇوٽو حميد ۽ شيرو، ڪڏهين عسڪري ۽ امداد به ايندا هُئا ته رات جو دير تائين مٿي رهاڻ ٿيندي هئي. بابا مونکي جُدا ڪرڻ وقت، ڏاڏا واري روايت برقرار رکندي، فل حال ڏهه ايڪڙ زمين به ڏني ته پٽ هاڻ پاڻ ڪمائي ۽ کاءُ .