سنڌ، سنڌي ۽ بين الاقوامي ڪانفرنس
سنڌ کي جيڪي اهم مسئلا درپيش آهن، اُھي بلوچستان پرڳڻي کان مختلف نہ آهن:
سنڌ جا مسئلا:
1. سنڌ کي سياسي اختيارن ۽ مالي وسيلن جي مالڪي جو حق.
2. سنڌ کي سندس جائز حصي جو پاڻي ڏيارڻ جو حق، ڇاڪاڻ تہ پاڻي نہ ملڻ جي صورت ۾ سمنڊ سنڌ جون لکين ايڪڙ زمينون ڳڙڪائي رھيو آھي.
3. سنڌ کي روينيو جو حقيقي حصو ڏيڻ، سنڌ، اسلام آباد کي ھر سال 2200 ارب رپيا ڪمائي ڏئي ٿي پر 31 ڊسمبر 2009ع تي ٿيل مرڪز ۽ صوبن جي معاهدي تحت سنڌ کي صرف 70 ارب رپيا ملندا. اسان جا موجودہ حڪمران پنجاب جي حق ۾ نعرا هڻي رھيا آهن تہ ”پنجاب هن ڀيري قرباني ڏني آھي.“ اھا هڪ تاريخي حقيقت آھي تہ اسلام آباد يا مرڪز جي نالي تي پنجاب طرفان 63 سالن کان وٺي سنڌ کي ڦريو ۽ لٽيو ويو آھي.
4. سنڌ ۾ 1954ع کان پوءِ آيل آبادي کي ”غير سنڌي“ قرار ڏيئي سنڌ مان نيڪالي ڏني وڃي ۽ سنڌ ۾ ڪم ڪندڙ ٻين قومن جي ماڻهن کي ”پرمٽ سسٽم“ تحت ”ورڪ آرڊر“ ڏنو وڃي، انھن کي ووٽ جو حق يا سنڌ جي ڊوميسائيل جو حق نہ ڏنو وڃي.
5. سنڌ ۾ چيف سيڪريٽري، انسپيڪٽر جنرل آف پوليس جي پوسٽ ۽ ٻين انتظامي عھدن تي صرف سنڌي مقرر ڪيا وڃن.
6. وفاقي انتظاميہ، سول توڙي فوجي بيوروڪريسي ۾ سنڌين کي سندن جائز حصو ڏنو وڃي.
7. سنڌ جي تباھہ ٿيندڙ تعليم کي بچائڻ لاءِ هنگامي بنيادن تي قدم کنيا وڃن. بند ٿيل 7000 هزار پرائمري اسڪول جن ۾ پنج هزار اسڪول نياڻين جا آهن، اھي کوليا وڃن، پنجاب، بلوچستان يا سرحد ۾ جمھوري توڙي غير جمھوري دور ۾ تعليم جي ڪافي ترقي ٿي آھي، جڏهن تہ سنڌ ۾ تعليمي پسماندگي وڌي رھي آھي.
8. سنڌ ۾ ڪامورن توڙي رٽائرڊ فوجين کي انعام ۾ ڏنل زمينون رد ڪري سنڌي ھارين ۾ ورھايون وڃن.
9. سنڌ مان نڪرندڙ پيٽرول، گئس، ڪوئلي ۽ ٻين معدني وسيلن جي رائلٽي سنڌ کي ڏني وڃي ۽ اتي صنعتون قائم ڪري سنڌين کي روزگار ڏنو وڃي.
10. سنڌي ٻوليءَ کي ”قومي ٻولي“ قرار ڏنو وڃي ۽ سرڪاري توڙي پرائيويٽ تعليمي ادارن ۾ سنڌي زبان جي سکيا، تعليم ۽ تربيت لازمي قرار ڏني وڃي.
11. موهن جي دڙي ۽ آثار قديمہ جي ٻين ثقافتي تهذيبي ادارن کي بچائڻ لاءِ هنگامي قدم کنيا وڃن ۽ انھن جي تحفظ لاءِ ”بين الاقوامي فنڊ“ قائم ڪيو وڃي.
پڪن پختن ذريعن مان معلوم ٿيو آھي تہ مئي ۾ ٿيندڙ هن بين الاقوامي ڪانفرنس ۾ برٽش پارليامينٽ جا ڪجهہ اهم ميمبر ۽ آمريڪي ڪانگريس جا اهم رڪن، ڊپلوميٽڪ چينل جي شرڪت جي يقيني اميد رکي وڃي ٿي. ھيءَ ڪانفرنس سنڌ جي تاريخي حقن جي حاصلات لاءِ اهم آھي. سنڌين کي هن ڪانفرنس ذريعي شاندار موقعو ملي رھيو آھي. اسان سنڌين کي پنھنجي ذاتي انائن کي پاسيرو رکي، سنڌ جي وسيع تر مفاد ۾ هڙان وڙان خرچ ڪري هن اهم ڪانفرنس ۾ شريڪ ٿي يا ان جي ڪاميابي جي راھہ هموار ڪرڻ لاءِ مدد خان پٺاڻ جي گهوڙن جي سُنبن ھيٺ اڄ ڏينھن تائين لتاڙجندڙ سنڌ جي زخمن جو ڪو مُستقل علاج ڪجي، ڪو مرهم رکجي. دنيا اڄ ڪلھہ سائنسي ترقي ڪري هڪ گلوبل وليج يا عالمي ڳوٺڙو ٿي پئي آھي، جتي ڪنھن مظلوم ۽ محڪوم قوم جي ڪاميابي لاءِ اندروني جدوجهد سان گڏوگڏ بين الاقوامي مدد ۽ تعاون بہ انتھائي اهم ۽ ضروري آھي. جنھن کي اسان جي سنڌ جي سياست هميشہ نظرانداز ڪندي رھي آھي. ھاڻ جڏهن اسان سنڌين کي هڪ تاريخي موقعو ملي رھيو آھي تہ ان ۾ قومي فرض سمجهي شريڪ ٿي اسان سنڌين سان پاڪستان جي ٺهڻ کان وٺي اڄ ڏينھن تائين ڪھڙيون ۽ ڪھڙي سطح جون ناانصافيون ٿينديون رھيون آهن، جن جو اڃا تائين انت نہ آيو آھي، انھن کي ڀرپور نموني عالمي عدالت جي ضمير آڏو پيش ڪيو وڃي تہ شايد سنڌي قوم کي ڪو دڳ ملي وڃي ۽ منزل تي رسڻ ۾ آساني پيدا ٿئي.