ھيوگو شاويز: نئين صدارتي ۽ انقلابي پارٽيءَ جي ضرورت

وينزويلا جي صدر ھيوگو شاويز ٻئي مدي لاءِ ملڪ جي صدارت سنڀالڻ لاءِ عھدي جو قسم کڻي ورتو آھي. حلف کڻڻ وقت ھيوگو شاويز روايت موجب ساڄو هٿ مٿي کڻڻ بدران کاٻو هٿ مٿي کڻي قسم کنيو. ان موقعي تي شاويز چيو تہ هن پنھنجي سڄي حياتي سوشلزم لاءِ ارپي ڇڏي آھي. لاطيني آمريڪا اڄڪلھہ سوشلسٽ انقلاب ڏانھن وڌي رھيو آھي. وينزويلا ۾ ھيوگو شاويز، بوليويا ۾ ايوا مورالس، چلي ۾ مشيل بيشيلخت، ميڪسيڪو ۾ اوپيز اوبراڊور ۽ نڪاراگوا ۾ ڊينيل، ايڪواڊور ۾ رافيل ڪورايا سوشلسٽ مشن کي اڳتي وڌائڻ ۾ پيش پيش آهن، حالانڪه آمريڪا ۽ ان جي ساٿارين طرفان مختلف مرحلن تي انھن جي راهن ۾ رڪاوٽون وڌيون وڃن ٿيون. وينزويلا، جنھن کي ڪرسٽوفر ڪولمبس 1498ع ۾ دريافت ڪيو هو، اهو هن مشن ۾ سڀني کان اڳيان آھي. وينزويلا جي ڪل پکيڙ (زمين ۽ ٻيٽن تي مشتمل) 352, 144 چورس ميل آھي ۽ ڪل آبادي 435، 730، 25 ماڻهن تي مشتمل آھي، ان جي گاديءَ جو هنڌ ”ڪراڪس“ آھي. وينزويلا ۾ مختلف نسلن جا ماڻهو آباد آهن، جن ۾ اسپينش، اٽلين، پورچوگيز، عرب، جرمن ۽ آفريڪي نسلن جا ماڻهو شامل آهن. وينزويلا جي سرڪاري ٻولي ”اسپينش“ آھي. اُتان جي آباديءَ جو مذهب ”عيسائيت“ آھي، خواندگي جي شرح 2003ع جي تخميني مطابق 93 سيڪڙو آھي. ھيوگو شاويز جي پيدائش 28 جولاءِ 1954ع تي ٿي، سندس ماءُ ۽ پيءُ پرائمري استاد هئا، هو فوج ۾ ڀرتي ٿيو. 1992ع ۾ هڪ ناڪام فوجي بغاوت جي نتيجي ۾ هن کي فوج جي نوڪريءَ مان ڪڍيو ويو. 17 سالن تائين فوج جي اداري سان وابستہ رھيو، پر ناڪام بغاوت جي نتيجي ۾ هن کي قيد جي سزا ڏني ويئي، ٻن سالن کانپوءِ ان وقت جي صدر رافيل هن جي باقي سزا معاف ڪئي ۽ کيس جيل مان آزاد ڪيو ويو. آزاديءَ کانپوءِ هن صدارتي چونڊ وڙهڻ جو فيصلو ڪيو. ھيوگو شاويز هڪ ”شعله بيان“ مقرر آھي. 1998ع ۾ شاويز صدارتي انتخابي مھم جو آغاز ڪيو ۽ پنھنجي ڪرشماتي شخصيت ۽ اندازِ خطابت جي نتيجي ۾ هن صدارتي چونڊ ۾ ڪاميابي ماڻي ۽ کيس 56 سيڪڙو ووٽ مليا. فيبروري 1999ع ۾ هو صدر جي عھدي تي فائز ٿيو. 2006ع جي چونڊن ۾ هن شاندار ڪاميابي حاصل ڪئي ۽ کيس 61 سيڪڙو ووٽ مليا، اھي چونڊون 3 ڊسمبر 2006ع تي ٿيون، ھيوگو شاويز جي خواهش آھي تہ وينزويلا جي آئين ۾ ترميم ڪري صدارتي عھدي جو مدو وڌايو وڃي ۽ آئين مان اھا شق ختم ڪئي وڃي تہ صدر جي عھدي تي ڪو اميدوار صرف ٻہ ڀيرا چونڊ وڙھي سگهي ٿو. تيل جي دولت سان مالامال وينزويلا (اسپين جي اڳوڻي ڪالوني) ۾ صدارتي نظام آھي ۽ صدر جي چونڊ سڌيءَ طرح عوام ڪري ٿو. صدارتي عھدي جو مدو 6 سال آھي، صدر چونڊجڻ کان پوءِ هو نائب صدر ۽ ڪابينہ جا وزير پاڻ چونڊي ٿو. وينزويلا ۾ پارليامينٽ هڪ ايوان تي مشتمل آھي، جنھن کي ”قومي اسيمبلي“ سڏيو وڃي ٿو. قومي اسيمبلي ۾ ميمبرن جو تعداد 167 آھي. وينزويلا ۾ 1863ع ۾ موت جي سزا ختم ڪئي ويئي، ڪنھن بہ ماڻهو کي موت يا ڦاسي جي سزا نٿي ڏيئي سگهجي. وينزويلا تيل جي دولت سان مالامال آھي، پر ان جي باوجود 50 سيڪڙو آبادي غربت جو شڪار آھي ۽ هزارين ماڻهو بيروزگار آهن. ھيوگو شاويز جي اندروني پاليسي ”بوليورين مشن“ کان متاثر آھي، جنھن ۾ غربت جو خاتمو، مفت اسپتالن جي تعمير، جتي غريبن کي مفت علاج جون سڀ سهولتون ميسر هجن ۽ وڏي پيماني تي سرڪاري تعليمي ادارا قائم ڪرڻ آھي تہ جيئن غريب مفت تعليم حاصل ڪري سگهن. ھيوگو شاويز آمريڪا جو ڪٽر مخالف آھي. هن جو چوڻ آھي تہ وينزويلا وٽ عالمي سياسي منظرنامي ۾ کيڏڻ لاءِ تيل جي صورت ۾ انتھائي مضبوط ڪارڊ موجود آھي ۽ اسان اهو ڪارڊ دنيا ۾ آمريڪا خلاف استعمال ڪنداسين. OPEC جي اهم ملڪ جي حيثيت سان شاويز، اوپيڪ ملڪن جو دورو پڻ ڪري چڪو آھي. شاويز گذريل سال اقوام متحدہ جي جنرل اسيمبليءَ جي اجلاس ۾ سامھون ويٺل آمريڪي صدر بش کي ”شيطان“ قرار ڏنو هو ۽ هن کي دنيا جي امن لاءِ خطرو چيو هو. 2006ع ۾ لبنان- اسرائيل جنگ ۾ ھيوگو شاويز اسرائيل مان بطور احتجاج پنھنجو سفير گهرائي ورتو ۽ اسرائيل کي هٽلر سان مشابھت ڏني ۽ لبنان جي وڏي پيماني تي غير مشروط حمايت ڪئي. ھيوگو شاويز ڪرپشن جي سخت خلاف آھي ۽ هن غربت ختم ڪرڻ لاءِ ڪيترائي انقلابي قدم کنيا آهن. 1999ع جي چونڊن ۾ ڪاميابيءَ کانپوءِ هن رستن ۽ گهرن جي تعمير جو اعلان ڪيو ۽ ڪيترن ادارن جي نجڪاري جي عمل کي پڻ روڪي ڇڏيو. 1999ع ۾ شاويز قومي اسيمبلي جي چونڊن سان گڏوگڏ آئين ۾ تبديليون آڻڻ لاءِ ريفرينڊم پڻ ڪرايو، جنھن ۾ 72 سيڪڙو ماڻهن هن جي حق ۾ ووٽ ڏنو. قومي اسيمبلي ۾ شاويز جي حمايت يافتہ پارٽي جي اميدوارن 95 سيڪڙو ڪاميابي حاصل ڪئي ۽ ملڪ جو نالو ”بوليوين ريپبلڪ آف وينزويلا“ رکيو ويو. ڊسمبر 1999ع ۾ نئون آئين منظور ڪيو ويو. ان دوران ملڪ ۾ سخت برساتون پيون ۽ مٽيءَ جون ڀِڪون ڪريون، جنھن جي نتيجي ۾ ملڪ ۾ 30 هزار انسان اجل جو شڪار ٿيا. شاويز تي سندس مخالفن الزام لڳايو تہ هن شھري دفاع طرفان ڏنل رپورٽ کي نظرانداز ڪيو، جنھن جي نتيجي ۾ قيمتي جانين جو نقصان ٿيو آھي. جولاءِ 2000ع ۾ نئين آئين تحت قومي اسيمبليءَ جون چونڊون عمل ۾ آيون. انھن چونڊن سان گڏ شاويز ٻيھر صدارتي چونڊ ڪرائڻ جو پڻ اعلان ڪيو ۽ پاڻ اميدوار بيٺو. شاويز جي حمايت يافتہ اتحاد قومي اسيمبلي ۾ ٻہ ڀاڱي ٽي اڪثريت حاصل ڪئي. صدارت جي شروعاتي ٽن سالن ۾ عوام جي فلاح ۽ بهبود لاءِ اهم قدم کنيا ويا، جن ۾ عوام لاءِ مفت علاج ۽ يونيورسٽي سطح تائين مفت تعليم شامل آھي. اپريل 2002ع ۾ شاويز مخالف رهنما ڪارلوس ۽ ٽيگا ٻہ روز لڳاتار عام هڙتال ڪرڻ جو اعلان ڪيو. هزارن جي تعداد ۾ ماڻهو صدارتي محل ڏانھن روانا ٿيا، جتي پھريائين شاويز جا حامي جمع هئا، جنھن جي نتيجي ۾ ٻنھي گروپن ۾ تصادم ٿي پيو، حڪومت تمام ميڊيا تي ھيوگو شاويز جون تقريرون نشر ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ۽ مظاھرن ۽ فسادن جي خبرن هلائڻ تي پابندي وجهي ڇڏي. حيرت انگيز طور تي وينزويلا جي فوج جي سربراھہ ٽي وي تي اعلان ڪيو تہ صدر شاويز استعيفيٰ ڏيئي ڇڏي آھي ۽ ان جي جاءِ تي عارضي سربراھہ مقرر ڪري شاويز کي حفاظتي تحويل ۾ ورتو ويو آھي. نئين سربراھہ مملڪت شاويز جي سڀني پاليسين، قومي اسيمبلي ۽ عدالتي ادارن کي ڪالعدم قرار ڏنو ۽ ملڪ جو نالو ٻيھر ”ريپبلڪ آف وينزويلا“ رکيو ويو. عبوري صدر جي قدمن جي نتيجي ۾ شاويز جي حامين پوري ملڪ ۾ ڀرپور احتجاج ڪيو. شاويز جي وفادار سپاھين صدارتي محل تي قبضو ڪري شاويز کي آزادي ڏياري، ان جي نتيجي ۾ وينزويلا جي تاريخ ۾ سڀ کان مختصر حڪومت جو خاتمو ٿي ويو. شاويز ٻيھر صدارت جي عھدي تي فائز ٿيو. هن پنھنجي خلاف ٿيل بغاوت جو الزام آمريڪا تي هنيو. هن تي ڪيترا ڀيرا ٿيل قاتلانہ حملا پڻ ناڪام ٿيا آهن، جنھن جو ذميوار هو آمريڪا کي قرار ڏئي ٿو، پنھنجي صدارت دوران ھيوگو شاويز هڪ ٽي وي پروگرام جي ميزباني ڪندو رھيو، جنھن ۾ مختلف موضوعن تي گفتگو ڪرڻ کان علاوه عوام جون ٽيليفون ڪالز بہ ٻڌندو هو. ھيوگو شاويز کي چار نياڻيون آهن. هو مذهبي لحاظ کان رومن ڪيٿولڪ آھي پر هن جا رومن ڪيٿولڪ ۽ پروٽيسٽنٽ فرقن جي مذهبي رهنمائن سان ناتا سٺا ناهن. وينزويلا جي عوام لاءِ ”ھيوگو شاويز“ هڪ ھيرو ۽ ماڊل جي حيثيت رکي ٿو. شاويز جي وڌندڙ مقبوليت جي ڪري آمريڪي اسٽيٽ ڊپارٽمينٽ اهو چوڻ تي مجبور ٿيو آھي تہ آمريڪا وينزويلا سان تعميري ۽ دوستانا تعلقات قائم ڪرڻ جو خواهشمند آھي. وينزويلا انقلابي تبديلين ڏانھن وڌي رھيو آھي، پر ان جي ڪاميابيءَ لاءِ هڪ مضبوط ۽ منظم پارٽيءَ جي ضرورت آھي، جيڪا بنيادي سياسي ۽ معاشرتي ڍانچي کي تبديل ڪرڻ لاءِ اهم ڪردار ادا ڪري سگهي، ڇاڪاڻ تہ ھيوگو شاويز جي سحر انگيز شخصيت کي ڪنھن سازش ذريعي رستي تان هٽايو وڃي ٿو تہ پوءِ وينزويلا خانہ جنگي جو شڪار ٿي سگهي ٿو ۽ تبديليءَ ڏانھن وڌندڙ قدم خودبخود رڪجي ويندا. هڪ انقلابي پارٽي ئي انقلاب جي تڪميل ڪري سگهي ٿي. دنيا ۾ جيڪي نوان سياسي نظريا جنم وٺي رھيا آهن، انھن ۾ شخصيت بدران پروگرام ۽ نظريي کي مرڪزي اهميت حاصل آھي ۽ انقلابي پارٽي لاءِ اهو ضروري ناھي تہ اھا روس يا چين جي طرز جي انقلاب کي نافذ ڪري، پر ھر ملڪ ۽ قوم لاءِ ضروري آھي تہ پنھنجي زميني حالتن، سماجي ماحول ۽ ثقافتي زندگيءَ مطابق انقلابي پروگرام کي ترتيب ڏئي ۽ عوام جي احساسن ۽ جذبن جو احترام ڪري.


ڪالم / مضمون

نڌڻڪا گهوڙا غيباڻا سوار