شخصيتون ۽ خاڪا

ڍولا مارُو ڍَٽ

ھي ڪتاب ٿر، پارڪر ۽ ان سان لڳندڙ علائقن جي 54 شخصيتن جي خاڪن تي مشتمل آھي جنھن جو ليکڪ امر رائيسنگهہ راجپوت آھي. ھو لکي ٿو:
”هي ڪتاب مون ماڻھو ٿي لکيو آھي نہ ڪي پٿر ٿي. هي ڪتاب لکندي مون نوي سيڪڙو ڌرتيءَ جو حقُ ادا ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آھي. مون اُنهن ڪردارن تي لکڻ جي ڀرپُور ڪوشش ڪئي آھي جن تي اڳ ۾ تمام گهٽ لکيو ويو آھي. يا انهن تي لکيو اٿم جن تي اڳ ۾ ڪنھن بہ ناهي لکيو. پنجاھ کان مٿي شخصتين تي خاڪا هن ڪتاب جي خوبصورتي بڻيا آھن، ان ڪري توهان کي ڪٿي ڪٿي ورجاءُ محسوس ٿيندو، پر مون ورجاءُ کان بچڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪئي آھي. ورجاءُ ان ڪري محسوس ٿيندو جو هڪڙي شخص واريون خوبيون ٻئي ۾ بہ ساڳيون ٿي سگهن ٿيون. باقي مون پنهنجي حساب سان سُٺو لکڻ جي سُٺي ڪوشش ڪئي آھي، بس پڙھندڙن جي اک پسند ڪري تہ مون لک کٽيو. “
Title Cover of book ڍولا مارُو ڍَٽ

پنهنجي پاران

ڌرتيءَ جا درد لکندي لکندي هڪڙي ڏينهن سوچيم ته ڇو نه اُنهن مهان ماڻهن تي لکجي جن، ڌرتيءَ لاءِ جيون دان ڪيا، جن صحي نموني ڌرتيءَ جو حق ادا ڪندي پنهنجي ماتائن جي ٿڃ ملهائيندي، پتائن جي پَت رکي، جن سماج جي ڀلي لاءِ پنهنجون زندگيون وقف ڪري ڇڏيون. جيڪي اڄ به اسان لاءِ رول ماڊل واري حيثيت رکن ٿا. مُنهنجي ننڍڙي ذھن ۾ ايڏي وڏي سوچ ته آئي، پر خاڪا نويسي وارو خفو تمام ڏُکيو محسوس ٿيو، پر پوءِ به ان سان نوي سيڪڙو نڀائڻ جي ڪوشش ڪئي اٿم. عبدالقادر جوڻيجي ڪٿي لکيو آھي ته ”غير جانبدار صرف پٿر ٿيندا آھن“ سو آئون هن ڪتاب ۾ اوهان کي ڪٿي ڪٿي جانبدار نظر ايندس، ڇاڪاڻ ته آئون به پٿر ناهيان، هڪڙو جيئرو جاڳندو ماڻهو آھيان، ماڻهو جنهن کي بُک به لڳي ٿي، ته اُڃ به ستائي ٿي، ماڻهو جنهن کي پائڻ لاءِ ڪپڙا به کپن ٿا ته رهڻ لاءِ اڀرو سڀرو اولو به کپي ٿو. هي ڪتاب مون ماڻهو ٿي لکيو آھي نه ڪي پٿر ٿي. هي ڪتاب لکندي مون نوي سيڪڙو ڌرتيءَ جو حقُ ادا ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آھي. مون اُنهن ڪردارن تي لکڻ جي ڀرپُور ڪوشش ڪئي آھي جن تي اڳ ۾ تمام گهٽ لکيو ويو آھي. يا انهن تي لکيو اٿم جن تي اڳ ۾ ڪنهن به ناهي لکيو. پنجاھ کان مٿي شخصتين تي خاڪا هن ڪتاب جي خوبصورتي بڻيا آھن، ان ڪري توهان کي ڪٿي ڪٿي ورجاءُ محسوس ٿيندو، پر مون ورجاءُ کان بچڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪئي آھي. ورجاءُ ان ڪري محسوس ٿيندو جو هڪڙي شخص واريون خوبيون ٻئي ۾ به ساڳي ٿي سگهن ٿيون. باقي مون پنهنجي حساب سان سُٺو لکڻ جي سُٺي ڪوشش ڪئي آھي، بس پڙھندڙن جي اک پسند ڪري ته مون لک کٽيو.
مون سياستدانن تي به لکيو آھي ته صحافين تي به لکيو آھي. زميندارن تي به لکيو آھي ته هارين تي به لکيو آھي. شاعرن ۽ اديبن تي لکندي مون سُگهڙن تي به لکيو آھي ته فنڪارن تي به لکيو آهي. مون جتي ونگي جي ڄام ارباب اميرحَسن تي لکيو آھي اُتي هوٿيئر جي حَسين ڇوڪري جڳو نائيءَ تي به لکيو آھي. آروکيءَ جي راڻي رام سنگهه سوڍي تي لکيو آھي ته ڪونڀاريءَ جي ڪِنگ روپلي ڪولهي تي به لکيو آھي. مون ذات، پات، مذھب، رنگ، نسل کي هڪڙي پاسي رکي مٽيءَ جو ماڻهو ٿي مٽيءَ جي ماڻهن تي ئي لکيو آھي. مون فنڪاراڻي انا کي هڪ پاسي رکي اُنهن تي به لکيو آھي، جن مون کي سدائين ”کري جو ٻاهريون ڪڻ“ سمجهيو آھي. هي ڪتاب هڪڙو هيرن جو هار ڪري پويو آھي. ان هار جو ٻيو حصو به ايندو. هڪڙي ڪتاب ۾ سڀئي هيرا نٿا سمائجي سگهن. ڪتاب وڏو ٿئي ٿو. ان ڪري ان جا ٻه واليوم ڪرڻ مناسب سمجهان ٿو. هن ڪتاب جو نالو مون شيخ اياز جي مشهور بيت مان کنيو آھي جيڪو بيت هن ڪتاب جي مُنڍ ۾ شامل آھي. باقي مون ڇا لکيو آھي؟ مُنهنجي لکڻيءَ ۾ ڪهڙو چس آھي يا بي سواد آھي. ان ڳالهه جو فيصلو توهان پڙھندڙن تي ڇڏيان ٿو.
واندو ويهڻ کان لکڻ بهتر سمجهندو آھيان. مُنهنجي تخليق کي ڪتابي شڪل ڏيارڻ ۾ دوستن جا وڏا هٿ آھن، نت ههڙي مهنگائيءَ جي عذاب ۾ آئون بيروزگار ڪٿي ٿو ڪتاب ڇپرائي سگهان. اها سڀ دوستن جي ڪرم نوازي آھي. آئون اُنهن جا وڙ ڪيئن وساريان جن مون کي سدائين سڳن ڀائرن وانگي ڀانئيو آھي، جن مون کي پنهنجي پريوار جو ڀاتي سَمجهي پيار ڪيو آھي، اُنهن مور ماڻھن ۾ جھرمريو جو ڪمانگر ڪوي ڀيرجي ٺَڪُر، سومڻهار جو چَتر منش چتر سنگهه راٺوڙ، جهرمريو جو جوان حاڪم سنگهه عُرف حاڪم جي، ڪُتاني جي پاڳاراڻي پريوار جا ڪرم وير پُتر پير کيت سنگهه ، پير صاحب پاڳارا ڪانجي سنگهه ۽ درياءَ دل سوڍو ڪيسر سنگهه، پاٻوهر جو رمڻيڪ سوڍو راجوير سنگهه، منهنجي ڳوٺ جي چند چڱن ۾ ڀلا ڀائر نيت سنگهه ڪونپاڻي ۽ ڊاڪٽر موهن سنگهه راٺوڙ DVM، پاٻوهر جو پَر اُپڪاري سوڍو رائسنگهه، مندر واريءَ جو مور سليم راهمون، آروکيءَ جو ابابيل سوائي سنگهه سوڍو سروپاڻي، هوٿيئر جو پروانو پدم سنگهه ڀٽي، همير جي ڍاڻي جو پدم سنگهه سوڍو، هيلاريو پير جو دانش ٻالاڻي، ڪيرٽيءَ جو ڪامريڊ سوڍو سورن سنگهه، اسلام ڪوٽ جو نٻو سردار سروپ سنگهه سوڍو، هٿڻيءَ جو راڄ ڌڻي خليل الله راهمون، مڇيائوُ جو مور نگجي راجپُوت شامل آھن.

- امر رائيسنگهه راجپوت