دليپ ننداڻي
مٺيءَ ۾ مسيحائيءَ جا دعويدار ته ٿر جي ڀِٽن کان گهڻا آھن، پر حقيقت ۾ عملي طور تي نڀائڻ وارا آڱرين تي ڳڻڻ جيترا آھن جن جو عوامي ڀلائي لاءِ ڪيل پورهيو جس لائق آھي. اُنهن چئن چڱن ۾ مٺيءَ جي هن مهراج کي به ڳڻائي سگهجي ٿو جنهن جو نالو دليپ ننداڻي آھي.
دليپ ننداڻي جنهن جو جنم مٺيءَ جي پنڊت گهراڻي ۾ شريمان ڪشور ننداڻيءَ جي گهر ۾ تاريخ 11 جون 1977ع تي ٿيو. دليپ ننڍي هوندي کان ئي ذهين هوندو هو. هن ابتداعي تعليم مٺي شهر مان پرائي ۽ ميڊيڪل ۾ ايم بي بي ايس جو امتحان لياقت ميڊيڪل ڪاليج ڄامشورو مان پاس ڪيو. هن اسپيشل DCPS in paeds ۾ NICH ڪراچي مان پاس ڪيو. معصومن جو هي مسيحا سرڪاري ملازمت ملڻ کان اڳ ٻارنهن سال نجي اسپتالن ۾ خدمتون سرانجام ڏيندو رهيو، جهڙوڪ آغا خان اسپتال ڪراچي، ڊائو يونيورسٽي اوجها ڪئمپس ڪراچي، سائوٿ سٽي اسپتال ڪراچي، انڊس اسپتال ڪراچي، ۽ لياقت نيشنل اسپتال ڪراچي وغيره ۾ ڪم ڪيو. 2014ع ۾ هن کي سرڪاري ملازمت ملي. تڏھن جڏھن ٿر ۾ معصوم ٻارڙا بي موت مري رهيا هئا. انهن معصومن جي مسيحائي لاءِ دليپ ننداڻيءَ جهڙن نامور ڊاڪٽرن کي حُڪومت هنگامي طور تي بنان ڪنهن ڪميشن جي ڪانٽريڪٽ بيس تي ڀرتي ڪيو هو. دليپ هن وقت ايم او آھي، ۽ مٺيءَ جي سول اسپتال ۾ ٻارڙن واري او پي ڊي ۾ خدمتون سرانجام ڏيئي رهيو آھي. دليپ ننداڻي کي اولاد ۾ هڪ نياڻيءَ ۽ هڪ پُٽ آھي. نياڻيءَ جو نانءُ مڌُوبالا رکيو آھي ۽ پُٽ جو نالو چندرڪانت آھي. ٻئي زير تعليم آھن. گُلن جهڙن معصوم ٻارن جون ننڍڙيون نبضون جانچي انهن جو علاج ڪرڻ، انهن مُايوس ۽ مُرجهايل گُلن کي ٽھڪن ۾ ٽيڙڻ ۽ اڻورچ ٿي انهن جا مسئلا حل ڪرڻ وارو هُنر هن وٽ هٿيڪو آھي. هن کي مون جڏھن به ڏٺو آھي مُرڪندي نظر آيو آھي. ٻُڌو اٿم ته مُرڪندڙ ماڻهو نيتن جا صاف هوندا آھن. هي به نيڪ نيت ۽ آدرشوادي انسان آھي. سدائين ٻين جي ڀلي لاءِ سوچيندڙ مٺيءَ جو هي مهراج مٺيءَ جي ڪُنڍي نَڪُ ۾ سوني ڪوڪي وانگي سُونهي ٿو. هي سُونهي ٿو تڏھن جڏھن امر جڳديش ڪمار ملاڻي شوشل فورم تان مسڪينن جا مسئلا حل ڪرائي ٿو. امر جڳديش ڪمار شوشل فورم جو اڳواڻ هئڻ جي ناتي هي هر وقت ان ڪوشش ۾ هوندو آھي ته هن پليٽ فارم تان ڪنهن جو ڀلو ٿي پوي. شوشل ميڊيا تي اهڙو ڪو به ڪيس ڏسي ٿو ته هڪدم ان جي مدد ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿو. امر جڳديش جي ورسي تي هر سال مفت ۾ ميڊيڪل ڪئمپ جو بندوبست ڪري ٿو ھي سلسلو گُذريل ڏھن سالن کان هلي رهيو آھي. هن سال ٽي ڀيرا مفت آپريشن ڪئمپ لڳائي ويئي جنهن ۾ ڪراچيءَ جو مشهور ڊاڪٽر شير شاھ ۽ حيدرآباد جي ماهر ڊاڪٽر پُشپا سريچند پنهنجي اسٽاف سميت مٺيءَ ۾ آيا ۽ پنجاھ کان سٺ عورتن جا آپريشن ڪيا ويا. ان کان سواءِ وڏن ڪيسن ۾ مسڪينن کي حيدرآباد يا ڪراچيءَ جي اسپتالن ۾ پهچائڻ ۽ رت جو دان ڏيڻ تائين هر جائز مسئلي ۾ هٿ ونڊائڻ دليپ ننداڻيءَ جي نياري سُڃاڻپ آھي. بقول دليپ جي ته هن جي حياتيءَ ۾ هر موڙ تي هن جو ساٿ ڏيڻ ۾ شُشيل ملاڻيءَ جو وڏو هٿ آھي. هن جي هر ڪاميابيءَ ۾ شُشيل هن سان گڏ رهيو آھيان.
مذهبي متڀيد کان هي مٿانهون ماڻهو جتي هر روز مندر ۾ شام جو مٿو ٽيڪي پنهنجي ايشور جي آراڌنا ڪري ٿو اُتي رمضان شريف جي روزن ۾ پنهنجو جنم ڏڻ مسلمان ڀائرن سان گڏ ملهائيندي اُنهن کي افطاري ڪرائي ٿو، نه رڳو ايترو پر عبدالستار ايڌي جهڙي مسيحا جي ورثي پڻ مٺيءَ جي وڏي مندر شواليه ۾ ملهائي انسانيت جو درس ڏئي ٿو.
دليپ ننداڻي رڳو نالي ۾ نهال ناهي، پر هي عملي ڪم به ڪري ڏيکاري ٿو. ان لاءِ ڪُجهه مثال ڏيان ٿو. مٺيءَ جي افشين ڪنڀار جنهن جو ڪنڌ 90 ڊگري تائين هيٺ مُڙيل هو، جنهن لاءِ جيئڻ جهنم بڻجي ويو هو. اُن جو علاج آغا خان مان ڪرائڻ ۾ هن مرد مجاهد جو وڏو ڪردار رهيو آھي. تعلقي ڏيپلي جي ڳوٺ ترڪڻي جي چار سالن جي ٻارڙي عظيمہ ڌي علي محمد درس جيڪا شگر جهڙي موضي مرض ۾ مبتلا هئي، پر والدين علاج نہ پئي ڪرائي سگهيا. هن سوشل فورم جو ٻڌي علاج ڪرائڻ لاءِ دليپ ننداڻي وٽ پهتا ۽ ٻارڙي جو علاج ڪرائڻ جو چيو اهڙي طرح ٻارڙي جو ٽيسٽن سميت سڄو خرچو امر جگديش ملاڻي سوشل فورم پاران ڪيو ويو.
پنج ڀيڻن جو اڪليو ڀاءُ چندن نائي اشوڪ نائي جو پُٽ جنھن جي خبر سوشل ميڊيا تي لڳڻ سان سائين راڻومل ملاڻي صاحب نوٽيس وٺي ڊاڪٽر دليپ ننداڻي کي گهرايو ۽ چيو ته هن جو خرچ سڄو آءُ برداشت ڪندس هن جو علاج ڪرايو وڃي تمام بهترين نموني انهي کان پوءَ ڊاڪٽر دليپ ننداڻي صاحب ڪراچي جي مشهور دماغ جي ڊاڪٽر شوڪت علي سان رابطو ڪري علاج ڪرايو. ڳوٺ واھرو جي نفسياتي مريض رامچند ڀيل جي رپورٽ اخبار ۾ ساجد بجير ۽ لياقت نهڙي هلائي جنهن جو نوٽيس وٺندي لياقت ۽ ساجد سان گڏجي شُشيل ملاڻيءَ ۽ دليپ ڳوٺ واهرو پهتا. جتي رامچني کي زنجيرن مان آزاد ڪرائي اسپتال ۾ علاج لئه داخل ڪرايائون. نئون ڪوٽ جي نزديڪ ڳوٺ حيات رند ۾ چار ٻار پئدائشي هلي نه پئي سگهيا انهن جو علاج ڪرائڻ سان گڏ انهن کي ويل چئر پڻ وٺي ڏنيون. ڳوٺ ٻٽڙيءَ جي مانو ڀيل جي سار لهڻ، کاکڻهار بجير جي ٿيلسيما ۾ مبتلا ٻارڙن جو اعلاج ڪرائڻ، کان وٺي هڪ غريب پورهيت سوائي ورتيو جي نياڻيءَ کي ڏاج ڏيئي ان جي شادي ڪرائڻ تائين هر سماجي ڪم ۾ ڊاڪٽر دليپ ننداڻي دلي طور سرگرم رهيو آھي. ان کانسواءِ مٺيءَ ۾ راجا نالي هڪڙو يتيم ٻاوو آھي، جيڪو هڪڙي ٽنگ کان محروم آھي، جنهن جو ڀاءُ ذھني مريض ھئڻ ڪري بستري تي پيل آھي. هي ويچارو برف وارو ڳنڊو يعني جهمڪ وڪڻي پيٽ گُذر ڪندو هو. ان جي درد ڪهاڻي شوشل ميڊيا تي ڪنهن شيئر ڪئي ۽ ان کان پوءِ مٺيءَ جي صحافي علي گُل رند اها ڪهاڻي 92 نيوز چينل تي لائيو هلائي..جتي ڊاڪٽر دليپ ننداڻي جي اکين ڏسي ورتي. هي پُرنم اکيون اُگهي اُٿيو ۽ راجا جي مدد ڪرڻ لاءِ اٽل ارادو ڪري ورتو. هن ڇا ڪيو جو پنهنجي سورس تي راجا کي اينگرو وارن جي اسڪول TCF مٺيءَ ۾ مالهي واري نوڪري ڏياري، نه رڳو ايترو پر ڊاڪٽر منوج ڪمار ملاڻيءَ کان هر مهيني گهر جو مفت راشن به ڏياريو ۽ مختلف ماڻهن کان چندو ڪري مٺيءَ ۾ ٻن ڪمرن وارو، بورچي خاني ۽ باٿروم سميت گهر به ٺهرائي ڏنو. ڇا ته جذبو اٿس. هڪڙي مسڪين جا هڙئي ڏُک هڪڙي ڌڪ ۾ پنهنجي حصي ۾ کڻي ورتا. هي ته هن جو هڪڙو ننڍڙو مثال ڏنو اٿم اهڙا ته دليپ انيڪ ڪم ڪيا آھن، جيڪي مٺيءَ جي مسيحائي تاريخ جي نرڙ تي ڪَنڪُو جي تِلڪ وانگي سُونهن ٿا.