ارباب نُور محمد راهمون
نهڙين جي نامدار شخص ارباب الهجڙيو سان سياسي طور سڱ ڀرائي ڀيٽيون هڻندڙ هن وير بهادر جو تعلق ٻانڀڻيا راهمن جي گهريا نُک سان هو. هن مرد قلندر پنهنجي ابتدائي تعليم راهومڪي بازار مان حاصل ڪئي ۽ ميٽرڪ جو امتحان ممبئي يونيورسٽيءَ مان پاس ڪيو. مئٽرڪ جو امتحان پاس ڪرڻ کان پوءِ تُرت روينيو کاتي ۾ سرشتيدار واري ملازمت ملي ويئي. پنهنجي انوکي انداز سان ملازمت ڪندي، ساڳي کاتي ۾ ڊپارٽمينٽل امتحان ڏيئي اسسٽنٽ مختيارڪار واري عهدي تائين پهتو.
پنهنجي برادريءَ جي ماڻھن کي معمولي ڪم ڪار لاءِ به در در جا ڌڪا کائيندي ڏسي هن جي مومي دل ۾ ديا جو درياءَ اُٿلي پيو. اندر ۾ هڪ اُڻ تُڻ جاڳي پيئي ته، هنن ماروئڙن جي واهر ڪئين ڪجي؟ ٽَڪي جي ڪم ڪار لئه منهنجا لکن جا ماڻهو ٽَڪي جي ماڻھن اڳيان سڄو ڏينهن منٿون ۽ ايلاز ڪن پوءِ به ڪير ٻُڌڻ وارو ناهي. سڄي ٿر ۾ وڏو ووٽ بئنڪ رکندڙ منهنجا راهمان ننڌڻيڪا ٿي رُلي رهيا آھن. ڇا ڇاڇري کان وٺي سينگالي تائين ڪنهن جيجل جي ڪُک مان ڪو اهڙو راهمون ناهي ڄائو جيڪو سندس ڪُل جو ڪلياڻ ڪري. 1926ع کان وٺي 1953ع تائين يڪو منهنجا ماڻھو دربدر آھن. آئون هڪڙو سرڪاري ملازم هئڻ جي ناتي عوام جي خدمت صحيح طور سرانجام نه ڏيئي سگهندس. ان ڪري هن پنهنجي روزي روٽيءَ کي عوام تان قربان ڪرڻ جو پڪو پهه ڪري ورتو. هُن پنهنجي ڇاتي ٺوڪي چيو ته، آئون اليڪشن وڙھندس. آئون پنهنجن راهمن جي رکوالي ڪندس.
چوڻ وارا هيئن به چون ٿا ته، هڪڙي ڀيري هي پنهنجي آفيس ۾ ويٺو هو، ته تر جو ڪو وڏيرو ڪنهن اليگل ڪم تي صحيح ڪرائڻ لاءِ هن وٽ آيو. هن ايماندار آفيسر ان وڏيري کي تڙو کڙو جواب ڏيئي ڇڏيو ته، آئون صحيح ڪونه ڪندس. تڏھن اُن وڏيري وراڻيو ته تون اڄ صحيح نه ٿو ڪرين، سڀاڻي اليڪشن لڙندين ڇا؟ چون ٿا ته، نور محمد جو جواب هو، ها لڙندس ۽ کٽي به ڏيکاريندس. ان ڏينهن نور محمد نوڪري تان هٿ کڻي پنهنجي راڄ جي رکوالي ڪرڻ لئه چونڊ وڙھيو ۽ اهڙو وڙھيو جو صدين لئه سوڀارو ٿيو.
ارباب نور محمد جو سياسي ڪيريئر انتهائي شاندار ۽ جاندار رهيو آھي. ارباب صاحب ٽيهه سال سياست ۾ رھڻ ۽ ارباب اختيار هئڻ باوجود پنهنجو دامن داغدار ٿيڻ نه ڏنو. ٿر جي بهترين ليکڪ محترم عبدالخالق راهمون جي مضمون، ”ارباب نور محمد راهمون هڪ معتبر دانشور“ ۾ ڏنل بنيادي انگ اکر مطابق ارباب صاحب پهريون ڀيرو 54-1953ع ۾ اليڪشن لڙيو هو. سن 1953ع ۾ صوبائي سطح تي عام اليڪشن ٿي جنهن ۾ ارباب نور محمد راهمون ڇاڇرو جي صوبائي سيٽ تي ترائيءَ جي ارباب الهجڙيو نهڙيو سان مقابلو ڪري، شاندار سوڀ حاصل ڪئي ۽ حياتيءَ ۾ پهريون ڀيرو MLA چونڊجي آيو، هن چونڊ ۾ کاروڙي جي سيدن ارباب نور محمد جو وڏو ساٿ ڏنو.
1960-62ع ڌاري ڊسٽرڪٽ ڪائونسل جي چونڊ ٿي، ان ۾ ارباب نور محمد ڊسٽرڪٽ ڪائونسل جو ميمبر ٿيو. 1968ع ۾ پيپلز پارٽيءَ ۾ شامل ٿيو ۽ شهيد ذوالفقار علي ڀُٽو ۽ ڍاٽ جي راڻي راڻا چندر سنگهه سوڍو کي انتهائي ويجهو رهيو.
ڊسمبر 1970ع ۾ عام چونڊ ٿي، جنهن ۾ کيس پيپلز پارٽيءَ جي طرفان ڇاڇرو ۽ عمرڪوٽ تي مشتمل سيٽ جو ٽڪٽ مليو، پر اندر ابليس ۽ هلڪي دل جي هرجائي سياستدانن کائنس هٿ کڻايو ۽ خانصاحب عبدالڪريم پلي MPA چونڊجي آيو، ۽ غُلام حيدر شاھ کي شڪست ملي.
1970ع واري جنرل اليڪشن ۾ هن وڏو دوکو کاڌو. کيس دوکو ڏيڻ ۾ مقامي قيادت کان وڌيڪ ٻاهرين قوتن جو وڏو هٿ هو. ارباب نور محمد راهمون انهيءَ خال کي ڀرڻ لئه ارباب امير حسن سان ٺاھ ڪيو، ۽ راهمن ۽ نهڙين وچ ۾ اها ڳالهه طئي ٿي ته، ٻاهرين قوتن جو مقابلو گڏجي ڪنداسين. جيستائين اهي ٻئي برادريون گڏ هيون ۽ رجواڙن جا ڌڻي سندن ڌُر ٿيل هئا، تيستائين کين ڪوبه پُڙي نه پئي سگهيو. اهي ٻئي سُپر پاور ذاتيون پاڻ ۾ وڙھي وڻ وڻ جي ڪاٺي ٿيون ۽ ريتن جي رکوالن سان پريت پُراڻي ڪيائون تنهن کان پوءِ ٿر جا ڪرتا ڌرتا ئي بدلجي ويا. ٿر جو سياسي ڍانچو ئي تبديل ٿي ويو. چِٺين جو قدر ماضيءَ جو قصو ٿي ويو. راڄُ ڀاڳ جي ڳالهه رکڻ وارا قدر ئي بدلجي ويا. جڏھن کان پَٽيوالين پويان پَٽيلن پت وڃائي ايمان وڪڻڻ شروع ڪيا تڏھن کان ٿر جي سياست جو موت اچي ويو آھي.
1977ع ۾ پيپلز پارٽيءَ جي طرفان کيس ننگر پارڪر جي سيٽ جو ٽڪٽ مليو. جتان هو بنان مقابلي ڪامياب ٿيو.
سن 1979ع ۾ ارباب نور محمد ڊسٽرڪٽ ڪائونسل ٿرپارڪر جو ميمبر چونڊجي آيو. 1983ع ۾ وري لوڪل باڊيز جي چونڊ ٿي جنهن ۾ کيس غلط مشورا ڏيئي تعلقه ڇاڇرو جي گڊڙو تڪ تان ضلع ڪائونسلر واري سيٽ تان بيهاريو ويو، جتي هن جو مقابلو سندس ئي برادريءَ جي محمد رحيم عرف ڦڳڙ راهمون سان ٿيو. اليڪشن ته ارباب نور محمد کٽي ويو، پر دلي طور خوشُ نه ٿيو. ڇاڪاڻ ته سندس برادريءَ ۾ بغاوت جو عنصر اُڀري آيو. ڦڳڙ جي ڦيري راهمان برادريءَ ۾ وڏي ڦوٽ آندي، جيڪا اڃا تائين هلندي اچي. ٿر پارڪر جي وڏي ۾ وڏي برادريءَ ۾ ڦوٽ پوڻ جي ڪري ٿرپارڪر جي اليڪشن ٻاهرين قوتن لئه انتهائي دلچسپيءَ جو سبب رهي. 1983ع جي چونڊ ۾ ضلع ڪائونسل جون گهڻيون سيٽون ته ارباب اتحاد کٽي آيو هو، پر ڇاڇرو جي چئرمني مولوي شهاب الدين نهڙيو کٽي ويو، ننگر پارڪر واري چئرمني ارباب مخالف کوسا گروپ کٽي، ۽ مٺي واري چئرمني به ارباب مخالف گروپ کٽي ويو. هاڻي عقل جي تقاضا اها هُئي ته، راهمان ۽ نهڙيا ضلعي چئرمن لاءِ گڏيل اميدوار آڻين، ان ڪري ارباب نور محمد ضلعي چئرمن واري سيٽ لاءِ خواهشمند هو، پر ارباب غُلام رحيم به ساڳي سيٽ تي فارم ڀرائي ڇڏيو. ارباب امير حسن صاحب راڻا چندر سنگهه کي فون ڪري چيو ته، راڻا صاحب ارباب نور محمد کي توهان چئو ته ارباب غُلام رحيم جي حق ۾ هٿ کڻي. راڻا صاحب ارباب نور محمد کي ڪال ڪري چيائون ته راهمان نهڙيي کي چئرمن ٿيڻ جو شوق ٿيو آھي ڇڏ ته پورو ڪري. ارباب نور محمد مُرڪي وراڻيو بس راڻا صاحب ڳالهه به ايتري..اهڙي طرح 1983ع ۾ ارباب غلام رحيم ضلع چئرمن ٿيو.
21 آڪٽوبر 1983ع تي رات جو دل جي دوري پوڻ ڪري ٿر جو هي دور انديش دانشور، سمجهدار سياستدان ۽ مسڪينن جو مسيحا هميشه لاءِ موڪلائي ويو.