عارب فقير
صحراِ ٿر جو هي جهونو جوڳي اُھو لوڪ راڳي آھي، جنهن جي ڪلام کي لُڪن ۽ جهولن ۾ لڪ لڪ تي لُڇندڙ لوڪ ٻُڌي ٿو. هي ڌنارن جي دلين تي راڄ ڪندڙ راڳي آھي. هي ديس جي پرديسي ڌيئارين جي دلين جي ڌڙڪن آھي. هي وڇوڙن ۾ تڙپندڙ وجودن جي ويراڳ کي آلاپ بخشيندڙ اهو فنڪار آھي جنهن کي هي ڌرتي به داد ڏيندي آھي. هي ڳاڙھن چپن وارو اُهو ڊسڪو راڳي ناهي جنهن کي ڪو اميرزادو ايئرڪنڊيشنڊ ڪار ۾ ٻُڌي ڪنهن ريڊي ميڊ گرل فرينڊ جي ڳچيءَ ۾ ڪُتن وانگي چَڪ هڻي سيڪس جو نئون انداز متعارف ڪرائي، پر هي گُهنج پيل ڪاري چمڙي وارو اُھو اڇو اُجرو لوڪ ڳائڪ آھي جنهن کي ويڙھيچا وٿاڻن ۾، ڌيئاريون واهرن ۾، ڌنار دڙن تي ٻُڌي، وطن سان مُحبت جا اڳي کان اڳرا سبق سکن ٿا. هي ديس جي دانهن جهڙو ڪلاڪار آھي. هن جي نڙيءَ ۾ وطن جي ڪُوڪ آھي.
ھُو اڄ به اُن ساڳي انداز ۽ آواز سان ڳائي ٿو جنهن انداز ۽ آواز ۾ ۾ ھي اڳوڻي ڪيسٽي ايام ۾ ڳائيندو هو. هي اڄ به جڏھن ”رائچند“ کي ملهاريءَ ۾ ڳائي ٿو ته، اکيون آگمجيو وڃن ٿيون. هي ”ڏوري“ کي آلاپ ڏئي ٿو ته، ڏڍ ۾ ڏيل ڏڪي پوي ٿو. هي ”ڪانگڙي“ جي ڪا سِٽ ڳائي ٿو ته، ڌرتيءَ جي ڌيئارين جا هردا وطن جي ٻاٻِيس ۾ ٻَري وڃن ٿا. هي ”موريو“ کي ملهاريءَ ۾ آواز ارپي ٿو ته، دڙي دڙي تي ڊُڪندڙ ڊيلون پنهنجو رقص وساري ويهن ٿيون.
1971ع ۾ شادي ڪندڙ عارب فقير کي اولاد ۾ چار پُٽ آھن، سڀئي راڳ واري دنيا سان وابسته آھن. عارب وانگي راڳ مان ئي پنهنجي روزي روٽي جو بندوبست ڪن ٿا، پر اڃا تائين ڪو به عارب فقير ٿي ناهي سگهيو.
عارب مون کي هڪ ڀيرو ويجهڙائي ۾، رائسنگهه وڪيل واري جڳهه تي مليو هو..حال احوال پڇيو مانس چيائين” نه پُڇ امر! زندگي ڏاڍي ڏُکي گُذري رهي آھي، هتي ڪلا جو نه پر ڪپڙن جو قدر آھي، مون سرڪار کي وضيفي لئه به جام عرضيون ڏنيون، پر ٽَڪو به نه مليو“ اهڙو دُکدائڪ حال ٻُڌي، مون کي ڏاڍو ڏُک ٿيو. اُنهن سرڪاري ڪامورن ۽ وزيرن تي ڏاڍي چڙ لڳي، جيڪي ٽَڪي جي سفارشي ماڻھن کي لکن جا چيڪ ڏيئي ڇڏين ٿا، پر ھھڙن لَکي فنڪارن کي ٽَڪو به نه ٿا ڏين. ڇا ڪجي؟ اُلٽي گنگا ڏسي، اُلٽي ٿي اچي..