• پنهنجي پاران
ڪوئي معصوم پينگهي ۾ مُرڪي جيئن،
ڪوئي محبوب يادن ۾ مُشڪي جيئن،
ماءُ جي رُوح ۾ راس لوليءَ جيان،
ڪُنوار جي ذهن ۾ ڪنهن پِروليءَ جيان،
سنڌ جاڳي پئي، سنڌ جاڳي پئي!
ٻاروتڻ ۾ ٻُڌل اهي ٻول اڄ تائين اسان جي ڪنن ۾ گونجن پيا. انهن ٻولن ۽ صادق جي آواز جو اهڙو ته اثر آهي، جو چپ ازخود ’سنڌ جاڳي پئي، سنڌ جاڳي پئي‘ جو وِرد ڪرڻ شروع ٿي ويندا آهن، اهو نظم، صادق ۽ ڪريم فقير جي آواز ۾ گڍيءَ جي ڀِٽ تان ڇا گونجيو، پوريءَ سنڌ جي گُونج بڻجي ويو. پوري سنڌ جاڳي اُٿي، اها چونڊ هُن جي پنهنجي دل جي چُونڊ هئي. صادق فقير شعوري طور سنڌي راڳداريءَ جي کيتر ۾ آيو هو ۽ سندس اها شعوري ڪوشش رهي ته هو قوم کي اُهو ڪُجهه ڏئي، جنهن سان سنڌ جي مٽيءَ هاڻن ماڻهن جي هانءُ تي ڇنڊو به پوي، ته قوم ۾ بيداري به پيدا ٿئي. اڄ جڏهن اسان سڄيءَ سنڌ جي جيءَ ۾ جهاتي پائي ڏسون ٿا ته: پوري سنڌ سندس آواز جي رِدم تي شعوري طور سُجاڳ آهي.
موسيقي، جيتوڻيڪ پوريءَ دنيا ۾ ٻُڌي ۽ ڳاتي وڃي ٿي، پر سنڌ جي ماڻهن جي مزاج ۾ موسيقي ڄڻ ته رت جيان گردش ڪندڙ آهي. اوائلي دور کان وٺي سنڌ ۾ راڳ جا اُهڃاڻ ملن ٿا، موهن جي دڙي جي آثارن مان به راڳ جا اُهڃاڻ مليا آهن، ناچڻي ’سمبارا‘ جي مورتي ان ڳالهه جي گواهه آهي ته هتي ناچ/رقص ۽ راڳ جون محفلون ٿينديون رهيون آهن. راڳ جي دنيا هميشه آباد پئي رهي آهي ۽ انهيءَ دنيا ۾ ڪيترائي شوقين/شائقين آيا، ويا، پر اسان جو صادق فقير راڳ جي دنيا ۾ منفرد انداز ۾ داخل ٿيو ۽ پنهنجي منفرد انداز سان راڳ جي کيتر ۾ نوان لاڙا آڻي ماڻهن جي دلين کي موهيو. ڪيتر فنڪار پئسن ۽ شهرت جي لاءِ ڳائيندا آهن، پر هيءُ عجيب راڳي هو، جيڪو محبت لاءِ ڳائيندو هو، چاهت وچان ڳائيندو هو، سنڌ امڙ جي سُورن کي سوريندي هن کي بيحد سُڪون ملندو هو. هن جو گلو ته جُڙيل ئي موسيقيءَ لاءِ هو، هُن جي ٽهڪن ۾ سنڌوءَ جي ڇولين جو رِدم هو. اڄ جڏهن هو اسان جي وچ ۾ موجود ناهي ته اسان هن تي ڳالهايون ويٺا، هن لاءِ ويٺا روئون، پر ڇو؟ ڇو ته هو سنڌي موسيقار هو؟ هو اسان جو دوست هو؟ نه هرگز نه، اسان ان ڪري ٿا روئون ته هن جيڪا سنڌ کي جاڳائڻ جي شعوري ڪوشش ڪئي هئي، اُها اڃا ابتدائي ڏاڪا مس چڙهي هُئي، ان کان اڳ ۾ هو اسان کان وڇڙي ويو آهي. اڃا هن کي جيئڻو هو، اڃا هن جي گلي ۾ ڪيترائي سُر ۽ سنگيت جا ساز وڄڻا هئا.
صادق فقير 26 فيبروري 2015ع تي سنڌ کان ڇا وڇڙيو، سنڌ جي ماڻهن انهيءَ تاريخ تي ئي منڌيئڙو پائي ڇڏيو آهي، ڄڻ انهيءَ تاريخ کي هنن ڪئلينڊر مان ئي ڪڍي ڦٽو ڪيو آهي. هو ته بهار بي چئيءَ کي به ميارون ڏئي رهيا آهن، هو هاڻي بهارن جي آمد تي ڪڏهن به جشن نه ملهائيندا، اڄ هر ماڻهوءَ جي چپن تي حليم باغيءَ جون هيءُ سِٽون تري رهيون آهن ته؛
گُلابن جي موسم ڪليون نه آنديون،
بهار آندا پُٽن جا لاشا.
جيڪا بهار صادق جهڙا پُٽ کسي، انهيءَ بهار جي آمد ڇا معنيٰ؟ صادق پوري سنڌ جو محبوب راڳي هو ۽ سندس المناڪ وڇوڙي تي سڄيءَ سنڌ جو هٿ قلم ۽ ڪاغذ بڻجي ويو آهي، شاعرن، شاعريءَ ذريعي ڀيٽا پيش ڪئي، اخبارن ايڊيٽوريل لکيا، دوستن لُڙڪن جي آبشارن سان طويل مضمون لکي ڀيٽا پيش ڪئي. اسان جڏهن سنڌ جي ماڻهن جي پيار مان ڏنل اهڙي ڀيٽا تي نظر وڌي ته اهو ئي فيصلو ڪيو سون ته انهن محبتن کي ڪتاب جي صورت ۾ محفوظ ڪجي ۽ اهڙي محفوظ ٿيل محبت جو تحفو اوهان سڄڻن جي هٿن ۾ آهي، جنهن جي سِٽ سِٽ صادق سان پيار جي گواهي آهي!
اوهان جي محبتن جا طالب
علي نواز آريسر
زاهد اوٺو
26 مارچ 2015ع