شخصيتون ۽ خاڪا

چڱو ڀٽائي آءُ هلان ٿو

”چڱو ڀٽائي آءُ هلان ٿو“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي ڪتاب ٿر جي ٻاٻيهي، نامياري راڳي صادق فقير جي ياد ۾ لکيل تاثراتي مضمونن، ايڊيٽوريل ۽ شاعريءَ جو مجموعو آهي جنهن جا سهيڙيندڙ علي نواز آريسر ۽ زاهد اوٺو آهن.
Title Cover of book چڱو ڀٽائي آءُ هلان ٿو

• ۽ مور ماٺ ٿي ويو! : ارم درس

عرب جي سرزمين تي نيٺ ٿر جو مور ماٺ ٿي ويو، ’توکان ٿيندي ڌار‘ واريون سٽون ساهه ۾ سڏڪا ٿي لهي ويون، ڏکن وارو ڏيهه ٿر ٻيهر بر بڻجي ويو، هو مڱڻهار هوندي به ڏيندڙ هو هُن سڄي سنڌ کي محبتن ۾ ائين ويڙهي ڇڏيو، جيئن ڪپڙي جو ٿان ويڙهبو آهي، پوءِ دنيا ڏٺو ته هُن کي ڪيڏي عظيم موٽ ملي، هُن پُڄاڻا ٿر سراپا سور بڻيو، هونئن به ڏسجي ته ٿر جي ماڻهن جا ڏک به سدائين نرالا رهيا آهن. شايد اهوئي سبب آهي جو سنڌ جي خوبصورت شاعر حليم باغيءَ”منهنجي ٿر جو حال جي پڇندين روئي پوندين“ واري ڳالهه ڪئي هُئي. پر عظيم ڀائپيءَ جو مثال ڏيندڙ هن خطي جي سورن جا سڏ شايد ڪڏهن به اختيار ڌڻين ناهن ٻُڌا. اهوئي سبب آهي، جو سالن کان وٺي سوڳ جون اهي صدائون ڀٽن جي ڀر ۾ گونجي خاموش ٿيون آهن. ڏاها ورهين کان وٺي اهو ڏس ڏيندا پيا اچن ته جنهن معاشري ۾ اوچ نيچ ذات پات ۽ مذهبي متڀيد وارو رويو نه هُجي، جتي هر ماڻهوءَ جي احساسن کي سمجھڻ ۽ دردن کي محسوس ڪرڻ وارا ماڻهو موجود هُجن، اهو معاشرو جنت جيئن محسوس ٿيندو آهي ۽ اُتي سدائين خوشيون پيون رقص ڪنديون آهن، هونئن به ڏسجي ته هن سماج ۾ خوشيون ۽ غم پاڻ ۾ ايئن ڳنڍيل رهيا آهن، جيئن هڪ سڪي جا ٻه پاسا هُجن ٿا، انسان ازل کان وٺي پنهنجن ڏکن کي طاقت ۾ تبديل ڪري جيئڻ جا جتن ڪندو رهيو آهي، اهو سبب آهي، جو دردوند دليون رکندڙ ماڻهو مصيبتن ۾ هڪٻئي کان پري ناهن ڀڄندا ۽ نه وري اُهي هڪٻئي کان منهن موڙيندا آهن، هن سماج ۾ جتي هر ماڻهو مايا جي موهه پُٺيان پاڻ کي وڃائي پئسا ڪمائڻ واري ڌُن ۾ رُڌل آهي تڏهن احساس آشنائيءَ وارو رواج به موڪلائيندو ٿو وڃي، پر وري هر ايندڙ تهوار اسان کي هڪٻئي سان هُجتون قائم ڪرڻ ۽ محبتون ورهائڻ جو موقعو فراهم ڪري ٿو.
مذهبي ڏهاڙا عقيدت جي اظهار جو نرالو نمونو هُجن ٿا، شايد اهوئي سبب آهي، جو هرڪو انهن ڏهاڙن تي خوشيون ونڊڻ ورهائڻ ۽ مسڪرائڻ چاهيندو آهي، صادق فقير به ته انهن ماڻهن مان هو، جيڪي ٻين کي خوشيون ڏيندا آهن. شايد انهيءَ ادا جي ڪري هيل ڪنهن به ڀٽن جي ڀر ۾ هولي ڪانه ملهائي، صادق سڄي ڄمار پيار جي رنگن ۾ سڄي دنيا کي رنگي اهڙو جھان جوڙيو، جتي ڪا به نفرت نه هُئي، هو ڪڏهن به مايا جي موهه پُٺيان ڪونه لڳو هُو. ڏيڻ سکيو هو. ’هُن گيتن جي گونجار ڏني‘، هُن لفظن جا پوپٽ اُڏاريا، هُن محبتن جي اهڙي ته مالها پوئي هُئي، جنهن ۾ ڪٿي به ڪنهن نفرت جو عڪس باقي نه هو
هي سماج جنهن ۾ نفرتون وڌي وڻ ٿي وڃن، اُتي من ۾ محبتون سانڍڻ به ڪنهن ديواني جي خواب جيئن لڳندو آهي، هونئن ته احساس آشنا ماڻهو چاهيندا آهن ته هوليءَ جو ڏينهن اهڙي نموني سان ملهايو وڃي ته جيئن ڪٿ به ڪو نفرتن جو وجود باقي نه بچي، هر پاسي پيار جي پرچار هُجي، انهيءَ پيار جي پرچار ڪرڻ ۽ پاڻ کي رنگن سان رنگڻ جو ڏينهن ضرور آيو، پر سنڌ جون اکيون اداس هيون، سواءِ سوڳ جي ٻيو ڪجھه به نه هو. مون هوليءَ جي شام جو پرڏيهي پکين جي اکين ۾ به اُداسي محسوس ڪئي هُئي، هونئن به ڏسجي ته هولي رنگن جي اُها راندآهي، جنهن ۾ خوشين جا خزانا لڪل هُجن ٿا، اُهي رنگ، جيڪي ڪيڏا نه نرالا ۽ عجيب ٿيندا آهن، ان جو اندازو ته انهن ماڻهن کي هوندو، جيڪي ماڻهن رنگن سان عڪس اُتاريندا آهن، آءٌ سوچيندي آهيان ته هر رنگ جي انوکي ۽ منفرد معنيٰ هُجي ٿي، جيئن اڇو رنگ امن، گلابي رنگ اظهار، خوشي، ڳاڙهو رنگ پيار جي پرچار ۽ نيرو آسماني رنگ آزاديءَ جو اُهڃاڻ هُجي ٿو، اُهي رنگ ئي ته آهن، جيڪي دُنيا جي نظارن کي با معنيٰ بڻائن ٿا، پر هوليءَ واري ڏينهن تي مون محسوس ڪيو هو ته سمورن رنگن تي ڪارو رنگ حاوي هو، اهو رنگ، جيڪو ڏک جي انتها جي علامت بڻجي ويو هو، جنهن آڏو خوشين جا سمورا رنگ پنهجو وجود وڃائي ويٺا هئا. سنڌ سڏڪي هُئي، هر دل ۾ غمن جو تڏو وڇايل هو، ٿر جي راڻي صادق فقير جي وڇوڙي وارو درد هر شيءِ تي حاوي هو، ايئن محسوس ٿيو پئي ڄڻ مورن کان ٽهوڪا وسري ويا هئا، هوليءَ جا رنگ به ته ٻُسا ٿي پيا هئا، انهن رنگن مان سموريون معنائون موڪلائي ويون هيون، سنڌ جون صدائون سعودي عرب جي رستن ۾ رُلي ويون هُيون، ۽ پوءِ سورن جون صدائون ورنائيدڙ راڳي هميشه لئه مٺيءَ جي مٽي اوڍي سمهي رهيو، ٿر جو مور ماٺ ٿي ويو، پر اڃا به هُن جا ڳاتل گيت اسان وٽ موجود آهن، جيڪي سدائين اسان کي هُن جي ياد ڏياريندا رهندا، ڇوته هو وڇڙي به امر ٿي ويو آهي.