• تون جي ناهين سامهون...! : وجئه شرما
ڪو ڪو ماڻهو مون ڏٺو ،جهڙو چوڏهينءَ چنڊ،
هرڪا مند نه منڊ، هرڪا اک نه آئڙي ....!
منهنجي صادق سان ڏيٺ ويٺ ڪڏهن ٿي، ڪجهه ياد ناهي، پر ايترو ياد آهي ته هن سان ساز ۽ آواز جي سفر ۾ ڪيترائي ڀيرا اکين اوجاڳا ڪيا هئا، محفلون متيون هيون ۽ هر ڀيري هو هڪ نئين انداز سان روح ۾ لهندو پئي ويو. مٺيءَ ۾ اياز جي ورسيءَ ۾ هن کي مڃتا ايوارڊ ملڻ، سنڌي ادبي سنگت جي هفتيوار گڏجاڻين ۾ هن جي باقائده شموليت، دولترام کتريءَ جو سيڪريٽري ساس مٺي ٿيڻ تي پارڪر هوٽل جي ڇت تي هن کان دعوت کائڻ، کل ڀوڳ، چرچا، ساس جي مقابلي ۾ ٿاس (ٿر ادبي سنگت ) جو قيام، ورسيون، مشاعرا، محفلون، ڪڏهن اياز گل سان شام ۾ ته ڪڏهن وري مائي ڀاڳي، موهن ڀڳت، حسين فقير ۽ رائچند راٺوڙ جي ياد ۾ ٿيل پروگرامن ۾، هو بس سڏ سان گڏ هوندو هو. مينهن جي موسم ۾ ته صادق جي مهمان خاني تي اديبن ۽ شاعرن جا ڪٽڪ لٿل هوندا هئا ۽ هو به اهڙو خان، جو موسيقيءَ سان گڏ مئه ۾ مسڪراهٽن ۽ محبتن جي مٺاس اهڙي ته ملائي پيش ڪندو هو جو مهمان وري وري اچي ماين سميت وٽس گهويون ڪڍندا هئا. ڪڏهن پياري جي مارئي هائوس تي هن سان ملبو هو ته ڪڏهن وري خليل جي نهٽي واري ڀِٽ تي هن جا سريلا آلاپ ۽ نشيلا ٽهڪ هوا ۾ پوپٽن وانگر اڏري ويٺلن جا نشا ٻيڻا ڪندا هئا. ڪڏهن وري رتن واري هوٽل تي هن سان رس رهاڻيون هونديون هيون. ڀوڳائي به اهڙو جو کلائڻ تي ايندو هو ته اصل ڪنهن کي ساهه پٽڻ ئي نه ڏيندو هو.
صادق فقير جي گائڪيءَ جو پنهنجو هڪ منفرد انداز هو. هو جڏهن لطيف سرڪار، شيخ اياز، اياز گل، ايوب کوسي، استاد بخاري ۽ ٻين جي شاعري ڳائيندو هو ته ويٺلن تي وجداني ڪيفيت طاري ٿي ويندي هئي. هن جي آواز ۾ ضرور ڪو جادو هو، جيڪو سڀنيءَ تي پنهنجو اثر ڇڏيندو هو . کيس ٻڌڻ کان پوءِ ٻئي ڪنهن کي ٻڌڻ تي دل نه ٿيندي هئي. هرڪو هن جي خوبصورت آواز جي سحر ۾ جڪڙيل رهڻ چاهيندو هو. ڪيئي دفعا محفل جي پڄاڻيءَ تي جڏهن هو راڻو ڳائيندو هو ته سندس نڙيءَ مان نڪتل لفظ ڪيڏارو بنجي پوندا هئا ۽ مون کي پنهنجي اندر ۾ ڪيئي درد جا دريا وهندي محسوس ٿيندا هئا.
راڻا او راڻا، سڏ ورنائين ڇو نه ٿو،
سوا تنهجي سڀئي ڀينگ ٿيا ڀاڻا.
ڪنول ڪوماڻا، ڀونئر ڀونءِ ڇڏي ويا.
26 هين فيبروري جي اڀاڳي شام هئي، جڏهن هن جي حادثي ۾ فوت ٿيڻ جو پڙلاءُ ڪنن تي پيو، هڪ ئي لمحي ۾ ڏهن دوستن کي فون ڪري ورتم، تصديق ته ٿي ويئي، پر دل صفا يقين ئي نه ڪري ته هو يارن جو يار، محبوب انسان ايئن اسان کان بنا موڪلائڻ جي آخر ڪيئن وڃي سگهي ٿو ؟................. پر شايد ’ پهولون ڪي عمرين مختصر هوتي هين‘، رب جي رضا هئي، موت جو ڏينهن مقرر آهي، هرڪنهن کي انهيءَ در تي وڃڻو آهي. اهڙي قسم جا ئي روايتي جملا هئا، جيڪي هيڏو وڏو گهاءُ ڀلائڻ لاءِ، هڪٻئي کي آٿتون ارپڻ لاءِ ادا ڪيا پئي ويا، پر هتي ته هر طرف سُڏڪا ئي سُڏڪا هئا ....سائين تاج جويي، اياز گل کان وٺي ڪارونجهر جي ڪرشن ڪولهيءَ تائين سڀ آپي کان ئي ٻاهر هئا،لڙڪن جون قطارون هيون. هو جيڪو ماڻهن کي کلائڻ جو هنر ڄاڻندو هو، ويندي ويندي سموري سنڌ کي روئاڙي هليو ويو هو. اڄ هن کان سڀ رُٺل هئا ۽ هو بس پسمنظر ۾ چئي رهيو هو ’ڪنهن کي پٽڪو لاهجي ، پرچائجي‘ پر پرچائڻ وارو خود به ته رُسي ويو هو ...وڇڙي ويو هو اسان کان ....ڪيئي ڪهاڻيون اڌوريون ڇڏي هو پيار جو پکيئڙو ڏور اڏامي هليو ويو هو.
وڇڙڻ وقت وداع ڏيئي ويو،
هاءِ بي درد گهاءُ ڏيئي ويو،
’تون مون کي ڪڏهن نه وساري سگهندين،
ويندي ويندي چتاءَ ڏيئي ويو.‘
تصور ۾ هن سان سائين الهجڙيي درس جي اوطاق تي ٽن ڪلاڪن تائين ٿيل آخري طويل ڪچهري هئي ۽ ٻئي طرف اهي سمورا صبح جا پهر پئي ياد آيا، جن صبحن جي شروعات هن جي تازي تواني چهري ۽ مسڪراهٽ کي پسڻ سان ٿيندي هئي. منهنجو صبح سوير گڍي ڀٽ تي وڃي يوگا ڪرڻ جو معمول هو ۽ انهيءَ دوران هو ڪڏهن پيلي ته ڪڏهن نيلي ٽي شرٽ ۾ ملبوس واڪ ڪندو اوچتو ڀٽ تي اچي نروار ٿيندو هو ۽ اچڻ سان ئي پنهنجي مخصوص دلبرانه انداز ۾ مسڪرائيندي چوندو هو. ڪهڙا حال آهن شهزادا ؟
صادق فقير سنڌ ۾ پيار ۽ پنهنجائپ جو مظهر هو. هو رڳو گائڪ نه هو پر انسانيت جو علمبردار پڻ هو، يقينن ماڻهوءَ جو مٽ ماڻهو ناهي. سنڌ صادق کي صديون ڳوليندي ۽ شايد پوءِ به صادق جسماني طوراسان کي نه ملي سگهي، پر صادق جو سُريلو آواز هميشه زنده رهڻو آهي، جيستائين دنيا ۾ محبتون قائم آهن، جيستائين ڪائنات ۾ سونهن آهي، سچ آهي، سنڌ آهي، تيستائين صادق مُور نه مرڻو آهي. سندس گيت گلين ۾ گونجندا رهندا، سندس پيار جو پورهيو سڳنڌ جي ڀيٽا اوس ماڻيندو رهندو. هو اسان جي دلين ۾ هميشه مُرليون وڄائيندو رهندو، مسڪرائيندو رهندو. شال مالڪ ڪريم هن جي ٻچڙن کي سدائين شاد ۽ آباد رکي ۽ مون سميت سنڌ جي سڀنيءَ اهل دل ماڻهن کي هن جي جدائيءَ جو ايڏو وڏو صدمو برداشت ڪرڻ جي توفيق عطا ڪري! (آمين).
تون جي ناهين سامهون ڪيڏي آهه اُماس،
توڙي پورنماس، پنهنجو پاند پکيڙيو (اياز)