• (پس لفظ) صادق! منهنجي آخري خواهش جو ڇا ٿيندو؟ : واسواڻي پرشوتم
”بابا، سدائين سُکي رهين!“...
اهي لفظ هر ڀيري ورجايا ويندا هئا، جڏهن به هڪٻئي سان فون تي رابطو ٿيندو هو.
اهو سلسلو سالن کان جاري هو ته اوچتو 26 فيبروري 2015ع جي اُها نڀاڳي گهڙي اچي پهتي، جڏهن منهنجي ڪن تي آواز پيو: ”سائين! اوهان جيڪا خبر ٻُڌي... سچي آهي يا، ڪوڙي! ڪاش، ڪوڙي هجي ها! مان حيدرآباد کان عمرڪوٽ وڃي رهيو هئس ته مٺيءَ مان منهنجي سؤٽ سسپال فون ڪري اها خبر ٻڌائي، اڃا مان پاڻ سنڀاليان، تيستائين منهنجي پويان ويٺل صادق جي هڪ مائٽ تصديق ڪندي چيو ته: ”سائين! خبر سچي آهي.!“ بس منٽن ۾ ڪئي فون ۽ مسيچ اچڻ لڳا، يادن جو هڪ اڻ کُٽ سلسلو اُٿلي پيو.
اڃا ڪالهه ڪلهوڻي ڳالهه آهي، مان مٺيءَ ڪاليج ۾ ليڪچرار هئس. 1982ع ۾ پروفيسر شيامداس جوشيءَ جي، بدلي ٿي سندس مانَ ۾ ڪاليج جي پوري اسٽاف ۽ شاگردن پارٽي رکي هئي، جيڪا فزڪس هال ۾ ٿي. اوچتو مون صادق کي ڪجهه ڳائڻ لاءِ چيو، جنهن لاءِ هو ذهني طور بلڪل تيار نه هو. منهنجي اسرار تي صادق ڳائڻ شروع ڪيو...
”مٺا هاڻ پنهنجي اٿئي موڪلاڻي...!“
واهه واهه ٿي وئي، ڏاڍيون تاڙيون وڳيون، اهو خواب ۽ خيال به نه هو ته اُهوئي صادق، اڳتي هلي مستقبل جو هڪ بهترين راڳي ٿيندو ۽ سموريءَ سنڌ کي موهي وجهندو.
وقت جو وهڪرو بنا روڪ ٽوڪ جي جاري رهيو، اُن ڏينهن کانپوءِ مٺيءَ ۾ اهڙي ڪا محفل نه هئي، جنهن ۾ صادق ۽ ڪريم فقير نه ڳايو هجي. مندر هجي يا محفل، شادي هجي يا پارٽي، صادق هر هنڌ حاضر رهيو. ريڊيو ۽ ٽي ويءَ کان ٿيندو سموريءَ سنڌ ۾ هر دل ۾ جاءِ ٺاهيندو رهيو.
منهنجي ذاتي زندگيءَ جي ڪيترن ئي پروگرامن ۾ صادق شامل رهيو ۽ اهو طئي ٿيل هو ته هوءَ بازاري شاعري بلڪل نه ڳائيندو ۽ وقت ثابت ڪيو ته صادق وچن پاڙي ڏيکاريو.
ويجهڙائيءَ ۾ هڪ ڀيري مون صادق کي چيو: ”صادق! منهنجي ارٿيءَ ۾ تون ضرور هججانءِ ۽ اهو ڪلام ڳائجان ته:
مٺا هاڻي پنهنجي اٿئي موڪلاڻي...!“
پاڻ کلي چيائين: ”سائين! تڪڙ ڇو ٿا ڪريو، الائي اڳ ۾ ڪير ويندو.!“
بس اها منهنجي صادق سان آخري ڪچهري هئي، هاڻي ته اهو سلسلو به نه رهيو، نه فون، نه فرمائش ۽ نه اُهي ٽهڪ: هيل هولي به رنگن بدران ڏکن جون پِچڪاريون کڻي آئي، مٺيءَ شهر ۾ هر اک آلي هئي، عجيب آنڌ مانڌ هئي، هوليءَ جي ڏينهن صادق کي پنهنجن هٿن سان مٽي ماءُ جي حوالي ڪري، انهن ئي پيرن تي موٽي حيدرآباد آيس. مون کي مٺي، جيڪا منهنجي جنم ڀومي آهي، ڏاڍي اوپري لڳي ۽ هر ماڻهو پرايو!
سوچيان ٿو: ’صادق! تون ڪيڏو نه نصيب وارو هئين، جو مري به ملهائي وئين. تنهنجا پساهه اُتي پورا ٿيا، جتي وڃڻ لاءِ ماڻهو سِڪندا آهن ۽ وري توکي مٺيءَ جي مٽي نصيب ٿي، سو به هوليءَ واري ڏينهن!
ڪاش، ائين نه ٿئي ها!، صادق! منهنجي ارٿيءَ ۾ تون هجين ها ۽ ها، هاڻي منهنجي خواهش جو آخر ڇا ٿيندو؟!
پاڻيءَ تي ڄڻ ليڪا ها، ميان
تنهنجا قول قرار،
لڙڪ لڙي پيا لار ڪري،
توکان ٿيندي ڌار!