• هڪ سُريلي راڳيءَ جو وڇوڙو: الطاف ملڪاڻي
سنڌ جو هيءُ سريلو راڳي صادق فقير، جنهن جي آواز ۾ پنهنجي شاعري ٻڌڻ کانپوءِ سنڌ جي جديد سرموڙ شاعر شيخ اياز چيو هو ته صدين کان منهنجي شاعريءَ کي هڪ آواز جي تلاش هئي ۽ صادق فقير جي صورت ۾ منهنجي شاعريءَ کي اهو سريلو آواز مليو آهي، سو يقيناً صادق نه صرف شيخ اياز، پر پنهنجي دَور جي سمورن هم عصر سٺن شاعرن جي شاعريءَ کي پنهنجي آواز ۾ امرتا بخشي.
صادق جنهن جو جنم 1964ع ڌاري مارچ جي ويهين تاريخ تي ضلعي ٿر جي شهر مٺيءَ ۾ ٿيو، مٺي جنهن جي مٽيءَ مان محبت، امن ۽ پيار جي خوشبوءِ ايندي آهي. سو صادق فقير جي طبيعت ۾ به اها مٺاس، اها عاجزي ۽ اها نوڙت شامل هئي، جنهن کيس مهان راڳي سان گڏ مهان ماڻهوءَ واري به سڃاڻپ پئي ڏني. صادق فقير، جنهن ڏيپلي، ميرواهه گورچاڻي، ميرپورخاص ۽ مٺيءَ مان ابتدائي تعليم حاصل ڪرڻ بعد سنڌ يونيورسٽيءَ مان بي. اي ۽ ايم. اي جون سندون حاصل ڪيون، هن کي ننڍپڻ کان ئي موسيقيءَ سان چاهه هو ۽ هو سُرن سان ائين ئي محبت ڪندو هو، جيئن ڪو وطن پرست پنهنجي وطن جي مٽيءَ سان محبت ڪندو آهي. صادق فقير پهريون ڀيرو عوام آڏو يارهين ڪلاس ۾ پنهنجي ڪاليج جي هڪ تقريب کان پنهنجي سُرن کي هوا جي زلفن تي سوار ڪرائي ماڻهن جي گوش گذار ڪيو. ان کانپوءِ 1985ع ۾ ٿر پروڊڪشن معرفت پنهنجي ڪئسٽ رڪارڊ ڪرائي، ۽ ان کانپوءِ هن جي آواز جو سفر 1986ع ۾ ريڊيو پاڪستان حيدرآباد کان هوائن جي آڌار تي سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ پهتو، ۽ ريڊيو تان سندس سريلي آواز ۾ شيخ اياز، اياز گل، ادل سومرو، ايوب کوسو، آڪاش انصاري ۽ ٻين جا شعر جڏهن گهر گهر تائين گونجيا ته هن کي ڪراچي پي. ٽي. وي تان پنهنجا سريلا سُر وکيرڻ جو موقعو مليو ۽ ائين صادق فقير پنهنجي سريلي آواز جي ذريعي سرن جو سفر جاري رکيو ۽ نيٺ سندس اهو سرن جو سفر سنڌ ۽ پاڪستان جون سرحدون پار ڪري دبئي، هندستان ۽ ٻين کوڙ سارن ملڪن تائين پهتو. صادق فقير جي سُرن ۾ ٿر جي مٽي ءَجو مٺڙو رچاءُ هئڻ سان گڏ، مورن جي اداز آوازن جهڙو درد ۽ سوز به شامل هو، صادق فقير جي چپن تي ايندڙ بي جان لفظ ڄڻ ته جيئرا جاڳندا ٿي پوندا هئا. صادق فقير جي سُر ۾ ساز جو ميلاپ ائين لڳندو هو، ڄڻ ته بهار جي شبنمي رات ۾ ڪي ڪليون ٽڙنديون هجن.
صادق فقير نه رڳو روايتي سُر ۽ ڪلامن کي نواڻ بخشي، پر هن خاص طور تي سنڌي غزل جي گائيڪي ۾ جدت ۽ نواڻ آندي. هن راڳداريءَ جي جهان ۾ کوڙ سارا نوان تجربا پڻ ڪيا. هو نه رڳو هڪ ڪلاونت سريلو راڳي هو، پر انهيءَ سان گڏوگڏ سٺي ادب جو پڙهندڙ به هو. سنڌي ادب جي شاعرن ۽ ليکڪن جا ڪتاب پڙهڻ سان گڏ ڏيهي پرڏيهي ادب جي به ڄاڻ رکندڙ هو. هن جي شاعريءَ جي چونڊ انتهائي بهترين هوندي هئي. هن نه رڳو سنڌ جي ڪلاسيڪي شاعرن شاهه، سچل، سامي، بيدل، بيڪس، حمل ۽ ٻِين صوفي فقيرن کي ڳايو، پر جديد دَور ۾ شيخ اياز کان وٺي ايوب کوسي ۽ حاجي ساند تائين جي نئين ٽهيءَ جي سرموڙ شاعرن کي به پنهنجي سُرن ۾ سمائي امر بڻائي ڇڏيو.
صادق فقير جنهن سرن جي سوجهه ٻوجهه حاصل ڪرڻ لاءِ موسيقيءَ جي بنيادي تعليم ته پنهنجي مامي فقير حسين بخش مڱڻهار کان ورتي هئي، پر پوءِ هن سرن جي سفر ۾ پنهنجي راهه ۽ پنهنجي منزل جي پاڻ چونڊ ڪئي هئي ۽ هو جنهن جي سڃاڻپ رڳو هڪ راڳي يا موسيقار جي نه هئي، پر هڪ سٺي دوست، هڪ سٺي انسان جي حيثيت ۾ به هو هڪ مهان ماڻهو هو، ۽ يقيناً سنڌ صادق فقير جهڙي نه رڳو سريلي راڳي کان محروم ٿي وئي آهي، پر سنڌ هڪ سٺي دوست، هڪ سٺي فرد کان به محروم ٿي وئي آهي ۽ صادق فقير جي موسيقيءَ جي دنيا ۾ ڇڏيل خال کي شايد ئي ڪو هاڻي ڀري سگهي.