• صادق فقير بنجڻ ڏاڍو ڏکيو آ :ف هميده شرف بلوچ
سنڌ جي دادلي رڳاي صادق فقير جو شمار به بناشڪ شبهي جي اهڙن ماڻهن ۾ ٿئي ٿو. مٺيءَ شهر جو مٺو لهجو رکندڙ سٻاجهڙي سڀاءَ وارو راڳي جنهن پنهنجي محنت سان نمايان ۽ اهم مقام جوڙيو. پنهنجي رت ۽ سٿ سان بي انتها عزت ڪمائي ۽ مرتبو ماڻيو.
صادق فقير، هڪ فقير منش انسان هو، جنهن جي شخصيت سراپا سڪ ۽ سادگي هئي، جنهن جون قربائتيون ڳالهيون شايد ئي ڪو وساري سگهي! جنهن جي المناڪ موت تي هر حساس دل انسان اُداس آهي. ساري سنڌڙيءَ جي فضا کي سوڳوار بڻائي پاڻ سُک جي ڊگهي ننڊ ۾ سُمهي پيو.
ماحول ۾ هڪ عجيب مايوسي پکڙيل رهي، صادق فقير هڪ سنجيده مزاج رکندڙ باذوق ماڻهن جي پسند رهيو آهي. اهڙا آواز ۽ سُرن سان سچو پيار رکندڙ فنڪار صدين ۾ پيدا ٿيندا آهن ۽ اوچتو جڏهن اهڙا فنڪار اسان کان وڇڙي وڃن ٿا، انهن جي وڃڻ ان اهڙو سان اهڙو خال پيدا ٿئي ٿو، جنهن جو ڀرجڻ مشڪل نظر ايندو آهي. شيخ اياز جو جڳ مشهور گيت ’سکي پيا کي ملين ته چئجان، چاندني تو سواءِ نه ٿيندي‘، جنهن به جڏهن ٻڌو هوندو، تڏهن اکين مان ڳوڙهن جو وضو ضرور ڪيو هوندو، ۽ دل داد ڏيڻ کان رهي نه سگهي هوندي. هن گيت کي هر فنڪار پنهنجي آواز ۽ انداز سان ڳايو آهي، پر ان خوبصورت شاعريءَ جو جيڪو حق صادق فقير ادا ڪيو آهي، اُهو ٻيو ڪو به راڳي ادا نه ڪري سگهيو آهي. لفظ لفظ ۾ ساهه ڦوڪي ڄڻ رهندڙ دنيا تائين انهن کي زندگي بخشي آهي. صادق فقير واقعي فتري طبيعت رکندڙ انسان هو. ان جو اڻ وقتائتو موت ڪنهن اذيتناڪ سانحي کان گهٽ ناهي. اياز گل جي وائي ’توکان ٿيندي ڌار، کلندي کلندي يار لڙڪ لڙي پيا لار ڪري‘ جڏهن به ٻڌو ويو، تڏهن دلين ۾ سُتل درد جاڳي پيا ۽ هزار لڪائڻ جي باوجود اکين ۾ لڙڪ بڻجي ظاهر ٿي پيا. صادق فقير جي وڃڻ کانپوءِ ساز خاموش، سُر ويڳاڻا ۽ گيت اُداس محسوس ٿي رهيا آهن، ۽ اهو دنيا جو دستور به آهي ته ماڻهو اهڙن فقيرن جي وڇوڙي تي بيقرار ٿي روئندا آهن. اسان جي قوم جو اهو وڏو الميو رهيو آهي ته اسان پنهنجي اهڙن املهه هيرن جو زندگيءَ ۾ اوترو قدر ۽ احساس نه رکندا آهيون، پر جڏهن هو اچانڪ اسان کان تمام گهڻو دُور هليا ويندا آهن ته بعد ۾ اُهو احساس، پڇتاءُ بنجي سامهون ايندو آهي ته ڪاش! اسان پنهنجي هن ميراث کي مٽيءَ ۾ ملجڻ کان پهرين مانءُ ڏيون ها ۽ اوترو قدر ڪريون ها، جنهن جو هو حقدار هو.
آخر ۾ دل سان اها دُعا آهي ته: خدا تعاليٰ صادق فقير کي جنت الفردوس ۾ جاءِ عطا فرمائي، رب سائينءَ کي صادق فقير جي فقيريءَ ايتري پسند آئي آهي، جو پنهنجي سهڻي محبوب نبيءَ جي پاڪ شهر ۾ گهرائي پنهنجو ڪيائين، ان جي ڪا ادا کيس ضرور وڻي هوندي، بهرحال اها اٽل حقيقت آهي ته صادق فقير بحيثيت اسان پنهنجو مٽ پاڻ هو ۽ ان جو ثاني ملڻ آسان ناهي، صادق فقير ٿيڻ آسان ناهي.