الله تعاليٰ ۽ ان جي رسولﷺ سان محبت
1. هڪ اهو ٻانهو جنهن وٽ الله تعاليٰ ۽ ان جي رسولﷺ سڀني رشتن کان محبوب (افضل) هوندا. مطلب جيتري ان (ٻانهي) کي سچي محبت الله تعاليٰ ۽ ان جي رسولﷺ سان هجي ان (ٻانهي) کي ڪنهن به ٻئي (انسان) سان ايتري محبت نه هجي.
2. ۽ هڪ اهو ٻانهو جنهن کي ڪنهن ٻئي انسان (ٻانهي) سان محبت هجي ۽ اها فقط الله جي واسطي طور هجي.(مطلب ڪنهن دنياوي سبب جي ڪري نه هجي، فقط ان ڪري هجي ته اهو ٻانهو الله وارو (الله جو محبوب) پيارو آهي)
3. ۽ اهو ٻانهو جنهن کي الله تعاليٰ جي ذات ڪفر کان بچائي وڌو هجي، (جيتوڻيڪ اهو پهريائين بچايو ويو هجي، يا ڪفر کان توبهه ڪندو هجي ۽ بچي ويو هجي) ۽ ان کي (بچائڻ) ۽ ڪفر جي طرف وڃڻ کي پسند نه ڪندو هجي، جيئن باهه (دوزخ جي باهه) ۾ وجهڻ کي پسند نه ٿو ڪري.(بخاري و مسلم)
حضرت معاذ بن جبل رضه کان روايت آهي ته مون جڏهن نبي ڪريمﷺ جن کان پڇيو ته ايمان جو افضل ۽ اعليٰ درجو ڪهڙو آهي ۽ اهي ڪهڙا عمل ۽ اخلاق جا گڻ آهن جن جي ذريعي اهي حاصل ڪري سگهجن ٿا؟
پاڻ نبي ڪريمﷺ جن فرمايو ته الله تعاليٰ جي واسطي ئي اوهان جي ڪنهن (ٻانهي) سان محبت هجي ۽ ڪنهن بڇڙائي رکندڙ (ٻانهي) کان الله تعاليٰ جي ئي واسطي نفرت ڪندا هجو.(مطلب دوستي ۽ دشمني ڪنهن سان به هجي پر اها فقط الله تعاليٰ جي رضا جي ڪري ئي هجي) ۽ ٻيو اهو ته اوهان پنهنجي زبان (دل) الله تعاليٰ جي ياد ۾ مصروف رکو.
حضرت معاذ (رضه) عرض ڪيو ٻيو ڇا يا رسول اللهﷺ ؟
پاڻ نبي ڪريمﷺ جن فرمايو ۽ ٻيو اهو ته ٻين انسانن (ٻانهن) لاءِ به اهو ئي گهرو ۽ اهو ئي پسند ڪريو جيڪو پنهنجي لاءِ پسند ڪريو ٿا ۽ انهن جي لاءِ اهي ئي شيون پسند ڪريو جيڪي اوهان پنهنجي لاءِ پسند ڪريو ٿا ۽ انهن کي انهن شين جي لاءِ به پسند نه ڪريو جيڪي اوهان پنهنجي لاءِ پسند نه ٿا ڪريو. (بخاري و مسلم، مسند احمد، معارف الحديث)