رسالت
سوال: سڀني نبين جو ڳاڻيٽو ۽ نالا ته معلوم نه آهن مگر مشهور نبين جا ڪجهه نالا ٻُڌايو؟
جواب: مشهور نبين جا ڪُجهه نالا هي آهن: حضرت آدم عليه السلام، حضرت شيث عليه السلام، حضرت ادريس عليه السلام، حضرت نوح عليه السلام، حضرت ابراهيم عليه السلام، حضرت اسماعيل عليه السلام، حضرت اسحاق عليه السلام، حضرت يعقوب عليه السلام، حضرت يوسف عليه السلام، حضرت دائود عليه السلام، حضرت سليمان عليه السلام، حضرت موسيٰ عليه السلام، حضرت هارون عليه السلام، حضرت يحيٰ عليه السلام، حضرت ذڪريا عليه السلام، حضرت الياس عليه السلام، حضرت يونس عليه السلام، حضرت لوط عليه السلام، حضرت صالح عليه السلام، حضرت هُود عليه السلام، حضرت شُعيب عليه السلام، حضرت عيسيٰ عليه السلام ۽ خاتم النبيين حضرت محمد مصطفيٰ ﷺ.
سوال: پاڻ سڳوراﷺ عرب جي ڪهڙي خاندان مان آهن؟
جواب: حضور اڪرمﷺ جن قبيلي قريش مان آهن، عرب جي سڀني قبيلن مان قبيلي قريش جي عزت ۽ مرتبو زياده هو. قبيلي قريش جا ماڻهو عرب جي ٻين قبيلن جا سردار مڃيا ويندا هئا، پوءِ قبيلي قريش جي هڪ شاخ بني هاشم هئي، جا قريش جي ٻين شاخن کان زياده عزت واري هئي، حضورﷺ انهيءَ شاخ يعني بني هاشم مان هُئا. انهيءَ ڪري حضورﷺ کي هاشمي به چون ٿا.
سوال: هاشم ڪير هو جنهن جو اولاد بني هاشم چوائي ٿو؟
جواب: حضور اڪرمﷺ جي پڙڏاڏي جو نالو هاشم آهي. سندس نسب جو سلسلو هن طرح آهي: محمد پُٽ عبدالله پُٽ عبدالمطلب پٽ هاشم پٽ عبد مناف.
سوال: پاڻ ڪريمﷺ جي پيڙهي ۾ حضرت آدم عليه السلام کانپوءِ ٻيو به ڪو نبي آهي يا نه؟
جواب: هائو! پاڻ حضرت اسماعيل عليه السلام جي اولاد مان آهن ۽ حضرت اسماعيل عليه السلام حضرت ابراهيم خليل الله عليه السلام جا صاحبزاده آهن، انهن ٻنهي کانسواءِ حضرت نوح عليه السلام، حضرت ادريس عليه السلام ۽ حضرت شيث عليه السلام حضور اڪرمﷺ جي نسب جي سلسلي ۾ داخل آهن.
سوال: حضرت محمد مصطفيٰﷺ کي ڪيتري عُمر ۾ نبوت ملي؟
جواب: حضورﷺ جي عمر مبارڪ چاليهه سال هئي ته پاڻ سڳورنﷺ تي وحي نازل ٿيو.
سوال: وحي مان ڇا مُراد آهي؟
جواب: وحي مان مُراد هيءَ آهي ته الله تعاليٰ پنهنجا حڪم ۽ پنهنجو ڪلام حضورﷺ تي لاهڻ شروع ڪيو.
سوال: وحي نازل ٿيڻ کانپوءِ ڪيترن ڏينهن تائين حضورﷺ زنده رهيا؟
جواب: ٽيويهه سال، تيرهن سال مڪه معظمه ۾ ۽ ڏهه سال مدينه منوره ۾.
سوال: مدينه منوره مان پاڻ ڇو هليا ويا؟
جواب: جڏهن حضورﷺ مڪه معظمه جي ماڻهن کي الله تعاليٰ جي توحيد جي تعليم ڏني ۽ انهن کي فرمايائون ته بُت پُرستي ڇڏيو ۽ هڪ الله تي ايمان آڻيو ته اهي ماڻهو سندن دُشمن ٿي ويا، ڇو ته اهي بُتن جي پوڄا ڪندا هئا ۽ انهن کي معبود سمجهندا هئا ۽ انهن حضورﷺ کي تڪليفون پهچائڻ شروع ڪيون. حضورِ انورﷺ انهن جي عداوت ۽ دشمني جون سختيون ۽ تڪليفون برداشت ڪندا ۽ توحيد جي تعليم ڏيندا ۽ الله تعاليٰ جا حُڪم پهچائيندا رهيا، مگر جڏهن انهن جي دشمني جي ڪا حد باقي نه رهي ۽ سڀني گڏجي حضورﷺ کي قتل ڪرڻ جو ارادو ڪيو ته حضور انورﷺ الله تعاليٰ جي حڪم سان پنهنجي پياري وطن مڪه معظمه کي ڇڏي مدينه منوره هجرت ڪري ويا. مدينه منوره جا ماڻهو اڳي ئي مسلمان ٿيا هئا ۽ اهي حضورﷺ جي مديني تشريف آڻڻ جا گهڻو شائق هئا. جڏهن حضور انورﷺ مدينه منوره ۾ پهتا ته انهن مسلمانن حضورﷺ جي ۽ حضورﷺ جي ساٿين جي پنهنجي جان و مال سان مدد ۽ اعانت ڪئي. حضورﷺ جي مدينه منوره ۾ تشريف کڻي وڃڻ جي خبر ٻُڌي ۽ مسلمان به جن کي ڪافر ستائيندا رهندا هئا، آهستي آهستي مدينه منور هليا ويا.
پاڻ سڳورنﷺ جي مڪه کان مدينه منوره هلي وڃڻ کي هجرت چون ٿا ۽ انهن مسلمانن کي جيڪي پنهنجا گهر ٻار ڇڏي مدينه ۾ هليا ويا انهن کي مهاجر چون ٿا ۽ مدينه جا مسلمان جن پاڻ ڪريمنﷺ ۽ مهاجرن جي مدد ڪئي انهن کي انصار چون ٿا.
سوال: پاڻ ڪريمﷺ جي دعويٰ نبوت کان اڳ عرب جا ماڻهو کين ڇا چوندا هئا؟
جواب: نبوت جي دعويٰ ڪرڻ کان اڳ پاڻ سڳورن کي نهايت سچو، پاڪباز، امانتدار ماڻهو سمجهندا هئا. محمد امين چئي سڏيندا هئا، جنهن جو مطلب هيءُ آهي ته پاڻ انهن وٽ نهايت درجي جا معتبر ۽ سچا ماڻهو هُئا.
سوال: هن ڳالهه جو ڪهڙو دليل آهي ته حضرت محمدﷺ سڀ کان آخري نبي آهن ۽ پاڻ سڳورن کانپوءِ ٻيو ڪو نبي نه ايندو؟
جواب: پهريون هيءُ ته قرآن مجيد ۾ الله تعاليٰ پاڻ سڳورن کي خاتم النبيين فرمايو آهي، جنهن جو مطلب هيءُ آهي ته پاڻ سڀني نبين ۾ آخري نبي آهن ٻيو هيءُ ته حضور اڪرمﷺ فرمايو آهي ته: اَنَا خَاتَمَ النَّبِییْنَ لَانَبِیَّ بَعْدِی ”آئون آخري نبي آهيان، مون کان پوءِ ڪو به نبي اچڻ وارو نه آهي.“ ٽيون هي ته الله تعاليٰ قرآن مجيد ۾ فرمايو آهي ته: اَلْیَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دِیۡنَكُمْ وَاَتْمَمْتُ عَلَیۡكُمْ نِعْمَتِیۡ وَرَضِیۡتُ لَكُمُ الۡاِسْلَامَ دِیۡنًا ”اڄ مون اوهان جي لاءِ اوهان جو دين مڪمل ڪيو ۽ پنهنجي نعمت اوهان تي پوري ڪئي ۽ توهان جي لاءِ دين اسلام پسند ڪيو.“
انهيءَ مان ثابت ٿيو ته حضورﷺ جي ذريعي سان الله تعاليٰ دين جي تڪميل ڪئي ۽ هر طرح سان ڪامل ۽ مڪمل دين ٿي ويو، انهيءَ ڪري حضورﷺ کانپوءِ ڪنهن به نبيءَ جي اچڻ جي ضرورت ئي نه آهي.
سوال: هن ڳالهه جو ڪهڙو دليل آهي ته حضرت محمدﷺ سڀني نبيين کان درجي ۾ وڏا آهن؟
جواب: حضورﷺ جو سڀني نبين کان افضل هجڻ قرآن مجيد جي ڪيترين ئي آيتن مان ثابت ٿئي ٿو ۽ خود حضورﷺ به فرمايو آهي ته: اَنَا سَیِّدُ وُلْدَ آدَمَ یَوْمَ القِیَامَۃِ ”آئون قيامت جي ڏينهن سموري آدم جي اولاد جو سردار هوندس“ ۽ ظاهر آهي ته اولادِ آدم ۾ سڀ نبي عليهم السلام به داخل آهن ته پاڻ ڪريمﷺ سڀني نبين کان افضل ۽ انهن جا سردار ٿيا.