نماز جنازه جو بيان
سوال: ميت جي نماز فرض آهي يا واجب يا سنت؟
جواب: ميت جي نماز فرض ڪفايه آهي، جيڪڏهن هڪ ٻه ماڻهو به پڙهن ته سڀني جي ذمي تان فرض لهي ويندو ۽ ڪنهن به نه پڙهي ته سڀ گنهگار ٿيندا.
سوال: جنازي جي نماز جا گهڻا شرط آهن؟
جواب: (1) ميت جو مسلمان هجڻ، (2) ميت جو پاڪ هجڻ، (3) ان جو ڪفن پاڪ هجڻ، (4) اگهڙ ڍڪيل هجڻ، (5) ميت جو نماز پڙهڻ واري جي سامهون رکيل هجڻ....اهي شرط ته ميت جي متعلق هُئا ۽ نماز پڙهڻ واري جي لاءِ سواءِ وقت جي باقي سڀئي اهي شرط آهن جيڪي نمازن جي شرطن ۾ توهان پڙهي چُڪا آهيو.
سوال: نماز جنازه جي پوري ترڪيب بيان ڪريو؟
جواب: نماز جي لاءِ صف ٻڌي بيهجي، جيڪڏهن ماڻهو گهڻا هجن ته ٽي يا پنج يا ست صفون ڪرڻ بهتر آهي. جڏهن صفون درست ٿي وڃن، تڏهن نماز جنازي جي نيت هن طرح ڪجي ته آئون خدا جي واسطي هي جنازي جي نماز هن ميت جي دعاءِ مغفرت جي لاءِ هن امام جي پٺيان پڙهان ٿو، پوءِ امام زور سان ۽ مقتدي آهستي تڪبير چون ۽ ٻئي هٿ ڪنن تائين کڻي بعد ۾ دُن جي هيٺان ٻڌن ۽ امام ۽ مقتدي آهستي آهستي ثناء پڙهن وَتَعَالیٰ جَدُّکَ کانپوءِ وَجَلَّ ثَنَاؤُکَ به چون ته بهترآهي، ته پوءِ امام زور سان ۽ مقتدي آهستي بنا هٿ کڻڻ جي ٻي تڪبير چون ۽ ٻئي درود پڙهڻ جيڪي نماز جي آخري قعدي ۾ پڙهيا ويندا آهن، امام ۽ مقتدي سڀ آهستي پڙهن پوءِ ٻين تڪبيرن وانگر ٽين تڪبير چون، جيڪڏهن جنازو بالغ مرد يا عورت جو هجي ته امام ۽ مقتدي آهستي آهستي هيءَ عربي دعا پڙهن.
اْللّٰھُمَّ اغْفِرْ لِحَیِّنَا وَ مَیِّتِنَا وَ شَاھِدِنَا وَ غَائِبِنَا وَصَغِیْرِنَا وَکَبَیْرِنَا وَ ذَکَرِنَا وَاُنْثَانَا اَللّٰھُمَّ مَنْ اَحیَیْتَہٗ مِنَّا فَاَحْیِہٖ عَلَی الِاسْلَامِ وَمَنْ تَوَفَّیْتَہٗ مِنَّا فَتَوَفَّہٗ عَلَی اْلَایْمَانِ۔
اي الله! اسانجن جيئرن ۽ مُئلن ۽ حاضرن ۽ غائبن ۽ ننڍن، وڏن ۽ مردن ۽ عورتن کي معاف ڪر. يا الله! اسان مان جنهن کي تون جيئرو رکين ان کي اسلام تي جيئرو رک ۽ جنهن کي اسان مان مارين ان کي ايمان تي مار.
۽ جيڪڏهن جنازو نابالغ ڇوڪري جو آهي ته هي دُعا پڙهي.
اْللّٰھُمَّ اجْعَلْہٗ لَنَا فَرَطًا وَّ اجْعَلْہٗ لَنَا اَجْرًا وَّ ذُخْرًا وَاجْعَلْہٗ لَنَا شَافِعًا وَّ مُشَفَّعًا۔
اي الله! هن ٻار کي اسان جي ڇوٽڪاري لاءِ اڳتي وڃڻ وارو بنائي ۽ ان جي جدائيءَ جي مصيبت کي اسان جي لاءِ اجر ۽ ذخيرو بنائي ۽ ان کي اسان جي شفاعت ڪرڻ وارو ۽ شفاعت قبول ڪيل بنائي.
۽ جيڪڏهن جنازو نابالغ ڇوڪريءَ جو آهي ته اتي به اها دعا پڙهجي پر ايترو فرق ڪجي ته ٽن هنڌن تي اجْعَلْہٗ کي اجْعَلْھَا ۽ شَافِعًا وَّ مُشَفَّعًا جي بجاءِ شَافِعَۃً وَّ مُشَفَّعَۃً پڙهجي هيءُ صرف ٻن لفظن جو فرق آهي معنيٰ ساڳئي رهندي تنهن کانپوءِ امام زور سان ۽ مقتدي آهستي چوٿين تڪبير چون پوءِ امام زور سان ۽ مقتدي آهستي پهريائين ساڄي طرح ۽ پوءِ کاٻي طرف سلام ورائين.
سوال: جنازي نماز کان فارغ ٿي پوءِ ڇا ڪجي؟
جواب: نماز کانپوءِ فارغ ٿيندي ئي جنازو کڻي قبرستان هلجي، هلڻ وقت جيڪڏهن ڪلمو شريف پڙهجي ته دل ۾ پڙهجي، آواز سان پڙهڻ مڪروهه آهي، ميت جي پهرين منزل يعني قبر ۽ دنيا جي بي اعتباريءَ جو ڌيان رکجي ۽ دل ۾ ميت جي لاءِ معافي ۽ سولائي جي دُعا گهرجي پوءِ قبرستان ۾ پهچي ميت کي دفن ڪجي.