عيدن جي نمازن جو بيان
سوال: عيد جي ڏينهن ڪهڙا ڪهڙا ڪم مُستحب آهن؟
جواب: (1) غسل ڪرڻ ۽ ڏندڻ ڏيڻ، (2) پنهنجي ڪپڙن مان سُٺا ڪپڙا پائڻ، (2) خوشبو لڳائڻ، (4) عيدالفطر ۾ عيدگاهه ۾ وڃڻ کان اڳ کجور يا ٻي ڪا مٺي شيءِ کائڻ، (5) صدقه فطر ادا ڪرڻ، (6) عيدالاضحيٰ ۾ نماز کانپوءِ اچي پنهنجي قربانيءَ جو گوشت کائڻ، (7 ) عيدگاهه ۾ عيد جي نماز پڙهڻ، (8) پيادو وڃڻ، (9) هڪ رستي تان وڃڻ ۽ ٻئي کان واپس اچڻ، (10) عيد جي نماز کان اڳ ۾ گهر ۾ يا عيدگاهه ۾ نفل نه پڙهڻ ۽ عيد ادا ڪرڻ کانپوءِ عيدگاهه ۾ نفل نماز نه پڙهڻ.
سوال: عيدالفطر ۾ عيدگاهه ڏانهن ويندي رستي ۾ تڪبير چوڻ ڪيئن آهي؟
جواب: عيدالفطر ۾ جيڪڏهن آهستي آهستي تڪبيرون چوندو وڃي ته پرواهه ڪونهي ۽ عيد الاضحيٰ ۾ زور سان تڪبيرون پڙهڻ مستحب آهي.
سوال: عيد جي نماز واجب آهي يا سُنت؟
جواب: ٻنهي عيدن جون نمازون واجب آهن ۽ جن ماڻهن تي جمعي جي نماز فرض آهي، انهن تي عيد جي نماز واجب آهي ۽ جيڪي شرط جمعي جي نماز ۾ آهن، اهي عيد جي نمازن ۾ به آهن، پر عيدن جي نماز جو خطبو نڪي فرض آهي ۽ نه وري نماز کان اڳ ۾ پڙهبو آهي، بلڪه نماز کانپوءِ خطبو پڙهڻ سُنت آهي.
سوال: عيدن جي نمازن جون گهڻيون رڪعتون آهن ۽ ڪهڙي ترتيب سان پڙهبيون آهن.
جواب: ٻنهي عيدن جي نمازن ۾ ٻه ٻه رڪعتون آهن، انهن ٻنهي نمازن جي لاءِ بانگ ۽ تڪبير نه آهي، پهريائين نيت هن طرح ڪري ته آئون عيدالفطر يا عيدالاضحيٰ جي واجب نماز ڇهن وڌيڪ تڪبيرن سان هن امام جي پٺيان پڙهان ٿو، پوءِ تڪبير تحريمه چئي هٿ ٻڌي ۽ ثناءَ پڙهي، پوءِ ٻئي هٿ ڪنن تائين کڻي الله اڪبر چئي ۽ هٿ ڇڏي ڏي، پوءِ وري ٻيو ڀيرو هٿ ڪنن تائين کڻي الله اڪبر چئي هٿ ڇڏي ڏي، وري ٽيون ڀيرو هٿ ڪنن تائين کڻي الله اڪبر چئي هٿ ٻڌي، پوءِ امام تعوذ، تسميه، سورة فاتحه ۽ ٻي ڪا سورة پڙهي پوءِ رڪوع ڪري ٻي رڪعت جي لاءِ جڏهن بيهي تڏهن امام اڳ ۾ قرأت پڙهي، قرأت کان فارغ ٿي ڪنن تائين هٿ کڻي تڪبير چئي ۽ هٿ ڇڏي ڏئي ۽ وري هٿ ڪنن تائين کڻي ٻي تڪبير چئي ۽ هٿ ڇڏي ڏئي وري به ڪنن تائين هٿ کڻي ٽين تڪبير چئي ۽ هٿ ڇڏي ڏئي، پوءِ هٿ مٿي کڻڻ کانسواءِ چوٿين تڪبير چئي رڪوع ۾ وڃي ۽ قاعدي موافق نماز پوري ڪري، پوءِ امام بيهي خطبو پڙهي ۽ سڀ ماڻهو ماٺ ڪري ويهي خطبو ٻُڌن، عيدن ۾ ٻه خطبا آهن ۽ ٻنهي جي وچ ۾ ويهڻ مسنون آهي.
سوال: عيدالاضحيٰ جا خاص حڪم ڪهڙا آهن؟
جواب: (1) رستي ۾ زور سان تڪبيرون چوڻ، (2) نماز کان اڳ ۾ ڪجهه به نه کائڻ، (3) تشريق جون تڪبيرون واجب هجڻ.
سوال: تشريق جي تڪبيرن مان ڇا مراد آهي؟
جواب: ايام تشريق (تشريق جي ڏينهن) ۾ فرض نمازن کانپوءِ جيڪي تڪبيرون پڙهيون وڃن ٿيون تن کي ”تڪبيرات تشريق“ چون ٿا.
سوال: ايامِ تشريق جا ڪهڙا ڪهڙا ڏينهن آهن؟
جواب: ايام تشريق ٽن ڏينهن جو نالو آهي، ماهه ذوالحج جي يارهين، ٻارهين ۽ تيرهين هنن تاريخن کي ايامِ تشريق چوندا آهن.
سوال: تشريق جون تڪبيرون ڪڏهن کان ڪيستائين واجب آهن؟
جواب: يوم عرفه، يوم نحر ۽ ٽي ڏينهن ايام تشريق جا ڪُل پنج ڏينهن چيا وڃن ٿا.
يوم عرفه ذوالحج جي نائين تاريخ کي ۽ يوم نحر ڏهين تاريخ کي چون ٿا، نائين تاريخ جي فجر نماز کانپوءِ تڪبيرون شروع ٿين ٿيون ۽ پوءِ هر فرض نماز کانپوءِ تيرهين تاريخ جي وچين نماز تائين تڪبيرون چوڻ واجب آهن، فرض جو سلام ورائيندي هڪدم وڏي آواز سان تڪبيرون چوڻ گهرجن، البته عورتون آواز سان نه چون، جيڪڏهن امام ڀلجي وڃي تڏهن به مقتدي چون.
سوال: تڪبير تشريق ڇا آهي ۽ گهڻا ڀيرا پڙهڻ گهرجي؟
جواب: تشريق جي تڪبير هي آهي: اَللهُ اَکْبَرْ اَللهُ اَکْبَرْ لَاالِٰہَ الَّا اللہُ واَللهُ اَکْبَرْ اَللهُ اَکْبَرْ وَ لِلہِ الحَمْدُ ۽ هي هر فرض نماز کانپوءِ هڪ دفعو پڙهڻ واجب آهي.