زڪوات جي مال ۽ نصاب جو بيان
سوال: ڪهڙي ڪهڙي مال تي زڪوات فرض آهي؟
جواب: چاندي، سون ۽ هر قسم جي تجارت جي مال تي زڪوات فرض آهي.
سوال: چاندي ۽ سون مان ان جا سڪا مثلاً اشرفيون ۽ رپيا مُراد آهن يا ٻيو ڪجهه؟
جواب: چاندي ۽ سون جي سڀني شين تي زڪوات فرض آهي جيئن رپيا، اشريفون، زيور، ٿانو، مقيش، سوني زري وغيره.
سوال: جواهرن تي زڪوات فرض آهي يا نه؟
جواب: جواهرات جيڪڏهن واپار لاءِ آهن ته زڪوات فرض آهي ۽ جي واپار لاءِ نه آهن ته زڪوات فرض نه آهي پوءِ کڻي ڪيتري به ماليت جا هجن. اهڙي طرح جيڪڏهن ڪنهن شخص وٽ ٽامي وغيره جا ٿانوَ نصاب کان وڌيڪ قيمت جا آهن يا ڪو مڪان يا دڪان وغيره نصاب کان زياده قيمت جو اٿس ۽ ان جو ڪرايو به مليس ٿو يا چاندي، سون کانسواءِ ٻئي ڪنهن قسم جو سامان ۽ اسباب آهي ليڪن اهي سڀ شيون تجارت جي لاءِ نه آهن ته انهن مان ڪنهن تي به زڪوات فرض ناهي.
سوال: جيڪڏهن ڪنهن وٽ سرڪاري نوٽ نصاب جيترا هجن ته ڇا حُڪم آهن.
جواب: انهن تي زڪوات فرض آهي.
سوال: جيڪڏهن ڪنهن وٽ ٿوري چاندي ۽ ٿورو سون آهي پر ٻنهي مان نصاب ڪنهن جو به پورو ناهي ته انهن تي زڪوات فرض آهي يا نه؟
جواب: ان صورت ۾ سون جي قيمت چانديءَ سان، يا چانديءَ جي قيمت سون سان لڳائي ڏسو ته ٻنهي مان ڪنهن جو نصاب پورو آهي يا نه؟ جيڪڏهن ڪنهن جو نصاب پورو ٿي وڃي ته ان حساب سان زڪوات ڏيو ۽ جي ٻنهي مان ڪنهن جو به نصاب پورو نه هجي ته زڪوات فرض ناهي.
سوال: جيڪڏهن ڪنهن وٽ صرف ٽي چار تولا سون آهي ۽ ان جي قيمت چانديءَ جي نصاب جيتري يا وڌيڪ آهي پر چانديءَ جي ٻي ڪا شيءِ ان وٽ نه آهي نڪي رپيا نڪي زيور وغيره ته ان تي زڪوات فرض آهي يا نه؟
جواب: ان صورت ۾ ان تي زڪوات فرض نه آهي.
سوال: تجارت جي مال مان ڇا مُراد آهي؟
جواب: اهو مال جو وڪڻڻ ۽ نفعي ڪمائڻ لاءِ هجي اهو تجارت جو مال آهي پوءِ اهو ڪهڙي به قسم جو هجي، جيئن اناج، ڪپڙو، جتيون، فرنيچر وغيره.
سوال: نصاب ڇاکي چئبو آهي؟
جواب: جنهن مال تي زڪوات فرض آهي، ان جو شريعت خاص انداز مقرر ڪيو آهي، جڏهن اوترو انداز ڪنهن وٽ پورو ٿي وڃي ته زڪوات فرض ٿي وڃي ٿي ان انداز کي نصاب چئبو آهي.
سوال: چانديءَ جو نصاب ڪيترو آهي؟
جواب: چاندي جو نصاب چونجاهه تولا ٻه ماسا وزن جي چاندي آهي.
سوال: چونجاهه تولن ۽ ٻن ماسن چانديءَ جي زڪوات ڪيتري ٿيندي؟
جواب: زڪوات ۾ چاليهون حصو 40/1 ڏيڻ فرض ٿئي ٿو، پوءِ چونجاهه تولن ۽ ٻن ماسن جي زڪوات هڪ تولو چار ماسا ٻه رتيون چاندي آهي.
سوال: سون جو نصاب ڪيترو آهي؟
جواب: سون جو نصاب ست تولا، ساڍا اٺ ماسا سون آهي، ان جي زڪوات ٻه ماسا اڍائي رتيون سون ٿيندو.
سوال: تجارتي مال جو نصاب ڇا آهي؟
جواب: تجارتي مال جي سون يا چانديءَ سان قيمت لڳايو، پوءِ چاندي يا سون جو نصاب قائم ڪري ان جي حساب سان زڪوات ادا ڪريو.