رسالت
سوال: قرآن مجيد ۾ آهي: وَ اِنۡ مِّنْ اُمَّۃٍ اِلَّا خلَا فِیۡہَا نَذِیۡرٌ ﴿۲۴﴾ (سورة فاطر رڪوع 3) يعني ڪا قوم اهڙي ناهي جنهن ۾ خدا جي طرف کان ڪو ڊيڄارڻ وارو نه آيو هجي ۽ ٻي هنڌ فرمايل آهي: لِكُلِّ قَوْمٍ ہَادٍ ٪﴿۷﴾ (سورة رعد رڪوع 1) يعني هر قوم جي لاءِ هدايت ڪرڻ وارو موڪليو ويو آهي.
هنن آيتن مان معلوم ٿئي ٿو ته هر ملڪ ۽ هر قوم ۾ الله تعاليٰ جي طرف کان ڪو نه ڪو پيغمبر موڪليو ويو آهي ته ڇا هندستان ۾ به ڪو پيغمبر آيو هو؟
جواب: هائو! هنن آيتن مان بيشڪ اها ڳالهه ثابت ٿئي ٿي ته هر قوم جي لاءِ الله تعاليٰ ڪو هادي ۽ ڊيڄارڻ وارو موڪليو ۽ ان لاءِ ممڪن آهي ته هندستان ۾ به ڪو نبي آيو هجي؟
سوال: ڇاهي چئي سگهون ٿا ته هندن جا پيشوا جهڙوڪ ڪرشن مهاراج جي ۽ رامچندر جي وغيره خدا جا پيغمبر هئا؟
جواب: نٿا چئي سگهون ڇو ته پيغمبري هڪ خاص عهدو هو، جو خدا جي طرف کان ان جي برگزيده ۽ ان جي خاص بندن کي عطا فرمايو ويندو هو ته جيستائين شريعت مان اها ڳالهه معلوم نه ٿئي ته هي خاص عهدو الله تعاليٰ فلاڻي شخص کي عطا فرمايو هو، ان وقت تائين اسان نٿا چئي سگهون ته هو خدا جو نبي هو، جيڪڏهن اسان شرعي دليل کانسواءِ پنهنجي راءِ سان ڪنهن شخص کي پيغمبر سمجهيو ۽ حقيقت ۾ اهو پيغمبر نه هئو ته الله تعاليٰ جي حضور ۾ اسان کان غلط عقيدي جي پڪڙ ٿيندي.
هيئن سمجهو ته توهان جيڪڏهن صرف پنهنجي خيال سان ڪنهن شخص کي سمجهيو ته هو بادشاهه جو نائب يعني گورنر جنرل آهي ۽ هو حقيقت ۾ گورنر جنرل نه هجي ته اوهان حڪومت جي قانون ۾ ڏوهاري ٿيندؤ ته هڪ اهڙي شخص کي جنهن کي بادشاهه گورنر جنرل نه بنايو هو، توهان گورنر جنرل مڃي بادشاهه جي طرف هڪ غلط ڳالهه جي نسبت ڪئي.
مطلب ته گذريل ماڻهن ۾ اسان خاص طور انهن بزرگن کي پيغمبر چئي سگهو ٿا، جن جو پيغمبر هجڻ شريعت سان ثابت آهي ۽ قرآن مجيد يا حديث شريف ۾ انهن کي پيغمبر ٻُڌايو ويو آهي.
هندن يا ٻين قومن جي پيشوائن جي متعلق اسان زياده کان زياده ايتري قدر چئي سگهون ٿا ته جيڪڏهن انهن جا عقيدا ۽ عمل صحيح هجن ۽ انهن جي تعليم آسماني تعليم جي خلاف نه هجي ۽ انهن خلاف خدا جي هدايت ۽ رهنمائي جو ڪم به ڪيو هجي پوءِ ٿي سگهي ٿو ته اهي نبي هجن، مگر هي چوڻ ته اهي نبي هئا، يقيناً بنا دليل ڳالهه ۽ اٽڪل جو تير آهي.
سوال: حضور اڪرمﷺ جن جي باري ۾ ڪهڙا عقيدا رکڻ گهرجن؟
جواب: (1) پاڻ الله تعاليٰ جا ٻانها ۽ هڪ انسان هئا، (2) الله تعاليٰ کانپوءِ پاڻ سموري مخلوق ۾ افضل آهن، (3) پاڻ گناهن کان معصوم (ٻچيل) آهن، (4) مٿن الله تعاليٰ قرآن مجيد نازل فرمايو، (5) کين شب معراج ۾ الله تعاليٰ آسمانن تي گهرايو ۽ جنت دوزخ وغيره جو سير ڪرايو. (6) پاڻ الله تعاليٰ جي حڪم سان تمام گهڻا معجزا ڏيکاريائون، (7) پاڻ الله تعاليٰ جي تمام گهڻي عبادت ۽ بندگي ڪندا هئا، (8) سندن اخلاق ۽ عادتون نهايت اعليٰ درجي جون هيون، (9) کين الله تعاليٰ تمام گهڻين گُذريل ۽ ايندڙ ڳالهين جو علم عطا فرمايو هو جن جي پاڻ پنهنجي اُمت کي خبر ڏنائون، (10) کين الله تعاليٰ سموري مخلوق کان وڌيڪ علم عطا فرمايو هو ليڪن پاڻ عالم الغيب نه هئا، ڇو ته عالم الغيب هجڻ صرف الله تعاليٰ جو شان ۽ ان جي خاص صفت آهي، (11) پاڻ خاتم النبيين آهن، حضورتﷺ وسلم جن کان پوءِ ڪو نئون نبي نه ٿيندو هائو صرف حضرت عيسيٰ عليه السلام جيڪو اڳئين زماني جو پيغمبر آهي، آسمان تان لهندو ۽ اسلامي شريعت جي پيروي ڪندو، (12) پاڻ انسانن ۽ جنن لاءِ رسول آهن، (13) پاڻ قيامت جي ڏينهن الله تعاليٰ جي اجازت سان گنهگارن جي شفاعت ڪندا، انهيءَ سبب جي ڪري حضورﷺ جن کي شفيع المُذنبين چوندا آهن ۽ خدا تعاليٰ حضور جن جي شفاعت به قبول فرمائيندا، (14) پاڻ سڳورن جن ڳالهين جو حڪم ڪيو آهي، انهن تي عمل ڪرڻ ۽ جن کان منع ڪئي اٿن انهن کان رڪجڻ ۽ پري رهڻ ۽ جن واقعن جي خبر ڏني اٿن انهن کي اهڙي طرح مڃڻ ۽ يقين ڪرڻ اُمت لاءِ ضروري آهي، (15) حضور ڪريمﷺ جن سان محبت رکڻ ۽ سندن تعظيم مان مراد اها تعظيم آهي جا شرعي قاعدي جي موافق هجي ۽ شريعت جي اُبتڙ ڳالهين جي تعظيم يا محبت سمجهڻ ناداني آهي.
سوال: معصوم هجڻ مان ڇا مُراد آهي؟
جواب: معصوم هجڻ مان مراد اها آهي ته ڪو ننڍو يا وڏو گناهه حضورﷺ جن کان ارادي يا ڀُل سان واقع نه ٿيو، سڀئي انبياءَ عليهم السلام گناهن کان معصوم ٿيندا آهن.
سوال: حضورﷺ جن جو معراج جسماني هو يا منامي؟
جواب: حضور جن پنهنجي جسم مبارڪ سان معراج لاءِ ويا هئا، ان ڪري سندن معراج جسماني هئو هائو، ان جسماني معراج کانسواءِ چند مرتبا حضورﷺ جن کي خواب ۾ به معراج ٿيو هو، انهن کي منامي معراج سڏين ٿا. ڇو ته منام ننڊ کي چئبو آهي، پر حضورﷺ جن جا خواب ۽ اهڙي طرح سڀني انبياءَ عليهم السلام جن جا خواب سچا ٿيندا آهن انهن ۾ غلطي ۽ خطا جو شبهو نٿو ٿي سگهي، مطلب ته حضورﷺ جن جو هڪ معراج ته جسماني معراج هو ۽ چار يا پنج معراج منامي هئا!
سوال: شفاعت مان ڇا مُراد آهي؟
جواب: شفاعت سفارش کي چوندا آهن، قيامت جي ڏينهن حضورﷺ جن گنهگار بندن جي خدا تعاليٰ جي آڏو سفارش ڪندا، حضورﷺ جن کي اها فضيلت عطا ٿي چڪي آهي، پر پوءِ به الله تعاليٰ جي جلال ۽ جبروت جي ادب کان حضور جن شفاعت جي اجازت وٺندا جڏهن کين اجازت ملندي تڏهن شفاعت فرمائيندا.
حضور ڪريمﷺ جن کان علاوه ٻيا نبي، اولياءَ ۽ شهيد وغيره به شفاعت ڪندا، پر بنا اجازت ڪو شفاعت نٿو ڪري سگهي.
سوال: ڪهڙي قسم جي گناهن جي معافي لاءِ سفارش ٿيندي.؟
جواب: سواءِ ڪفر ۽ شرڪ جي باقي سڀ گناهن جي معافي لاءِ شفاعت ٿي سگهي ٿي، ڪبيرن گناهن وارا شفاعت جا زياده محتاج هوندا، ڇو ته ننڍا گناهه ته دنيا ۾ به عبادتن سان معاف ٿيندا رهن ٿا.