روزي جي قضا جو بيان
سوال: روزي جي قضا واجب ٿيڻ جون ڪهڙيون صورتون آهن؟
جواب: (1) عذر کانسواءِ فرض يا واجب معين جا روزا نه رکي، (2) ڪنهن عذر جي سبب کان ڪجهه روزا هليا وڃن، (3) روزو رکي ڪنهن سبب کان ڀڄجي يا ڀڄي پوي ته انهن روزن جي قضا رکڻ واجب آهي.
سوال: قضا ڪڏهن ڪرڻ گهرجي؟
جواب: جڏهن به وقت ملي ته جيتري قدر جلدي رکي سگهي رکڻ بهتر آهي، سبب کانسواءِ دير ڪرڻ خراب ڳالهه آهي؟
سوال: قضا روزا لاڳيتا رکڻ ضروري آهن يا نه؟
جواب: وڻيس ته لاڳيتا رکي وڻيس ته وچ ۾ ناغو ڪري رکي ٻئي نمونا جائز آهن.
سوال: جيڪڏهن پهرئين رمضان جا روزا اڃا باقي قضا ڪرڻا هئا ۽ ٻيو رمضان اچي ويو ته ڇا ڪري؟
جواب: هاڻي انهيءَ رمضان جا روزا رکي ۽ رمضان کانپوءِ رهيل روزا قضا ڪري.
سوال: نفلي روزو رکي ڀڳائين ته ڇا حُڪم آهي؟
جواب: ان جي قضا واجب آهي، ڇو ته نفلي نماز ۽ روزو شروع ڪرڻ کانپوءِ واجب ٿي وڃن ٿا.
سوال: جيڪڏهن قضا روزا رکڻ جي طاقت نه هجي ته ڇا ڪري؟
جواب: جيڪڏهن اهڙو پوڙهو ٿي ويو آهي جو روزو نٿو رکي سگهي ۽ آئنده طاقت اچڻ جي اميد به نه آهي يا اهڙي قسم جو بيمار آهي جو ٺيڪ ٿيڻ جي اميد نه آهي ته انهن صورتن ۾ روزن جو فديو ڏيڻ جائز آهي.
سوال: روزن جو فديو ڇا آهي؟
جواب: هر هڪ روزي جي عيوض ٻه سير ڪڻڪ جو اَن يا ساڍا ٽي سير جَوَ يا انهن مان ڪنهن جي قيمت جيترو ڪو ٻيو اَن مثلاً چانور، ٻاجهري ۽ جوئر وغيره.
۽ هر فرض يا واجب نماز جي فديه جو به اهوئي مقدار آهي، مگر جيستائين نماز مٿي جي اشارن سان به پڙهي سگهي ٿو ان وقت تائين اشارن سان ادا ڪرڻ فرض آهي ۽ جڏهن اشارا به نه ڪري سگهي ۽ ان حالت ۾ اهو فوت ٿي وڃي يا ڇهن نمازن جو وقت گذري وڃي ته ان حالت جي نماز فرض نه آهي، پوءِ نماز جو فديو ڏيڻ جي اها صورت آهي، جيڪڏهن نماز پڙهڻ جي طاقت هجڻ جي زماني جون نمازون قضا ٿيل آهن ۽ ادا ڪرڻ کانسواءِ وفات ڪري ويو آهي ته ان جي نمازن جو فديو ڏيئي سگهجي ٿو.
سوال: هڪ شخص جي ذمي ڪجهه قضا روزا هئا ۽ وفات ڪري ويو ته ان جي طرفان ڪو ٻيو ماڻهو روزا رکي ته جائز آهي يا نه؟
جواب: نه! يعني ان مري ويل جي ذمي وارا روزا ان تان نه لهندا، هائو! جيڪڏهن ان جا وارث فديو ڏين ته جائز آهي.