2. آمري
2.1 آمريءَ آءُ ته مرين، ھونئن نه مرين ته بک مرين. (لاڙ، چوڻي)
آمري؛ ضلعي دادوءَ اندر ھڪ ماڳ جو نالو.
ائين ڪنھن ھڪڙي پئي چيو؛ ”سائين منگي منگوليا کان آيا، چنا چين کان ۽ ڪوري ڪوريا کان.“
منظور ڪوھيار صاحب به اتي ويٺو ھيو، جنھن بي اختيار چيس؛ ”سڀاڻي چوندين ته آمريڪا، آمريءَ وارن جو اڏيل آھي.“
ھيءُ ھڪڙو لطيفو ھيو، جيڪو مذاح خاطر ھتي ڏنو ويو.
جڏھن ته اڪثر ائين ڏٺو ويو آھي ته لفظن جي ھڪجھڙائي ماڻھوءَ جو ذھن منجھائي مائوف ڪري ڇڏيندي آھي. جيئن ڪوريجا ذات بابت ھڪڙي تاريخ-نويس لکيو آھي؛ ”ڪوريجا، ڪورَون جو اولاد آھن.“
يا ائين ته منڇر، مانڇر يا مانسرور ڍنڍ جو بگڙيل نالو آھي، جيڪا وقت جي ڦير گھير سان ڇڄي ٻه ٿيڻ کان پوءِ ٻن نالن سان سڏجي ٿي. ائين چئي پوءِ ڪير ويھي جيالاجيءَ جي اکيڙ نکيڙ ڪري!
اھڙيءَ طرح آمري ۽ آ مر! به لفظن جي ھڪجھڙائيءَ سبب پاڻ ۾ الجھيل آھن. ضروري ناھي ته جيڪو آمريءَ اچي سو آ مري!
ڇو جو مرڻ مرڪ آھي ۽ ماڻھو مرڻي وٿ آھي. ڪاٿي به پڄي آيس، دنيا مان ھليو ويندو. ان جو ھليو وڃڻ، ماڳ مڪان ۽ وقت سان جڙيل آھي پر ان جي، سواءِ خالق مالڪ جي، ڪنھن کي ڪا خبر ناھي.
اھڙيءَ طرح اڃ ۽ بک به فطري تقاضائون آھن، ڪٿي به لڳي سگھن ٿيون. وچ سمنڊ ۾ به ماڻھو اڃيو مري سگھي ٿو، محلن ماڙين مراعتن جي اندر، مانيءَ جي گرھ لاءِ بک مري سگھي ٿو.
ھيءَ لفظن جي جادوگري آھي، جنھن تحت جيڪا لاھڻي، جنھن تي لاھڻي ھجي، سا لاھي سگھجي ٿي.
مطلب:
• آمريءَ منجھ کائڻ لاءِ، پئسن تي به ڪجھ نه ملندو.