111. هندستان
111.1 مور گهرجئي، ته هندستان جي سختي سَـھڻي پوندئي. (پارسي، پھاڪو)
گڏيل هندستان جي ٿر ۽ ريگستان وارن علائقن ۾ مور جام رهن ٿا، جنھن کي مور گهرجي/ منزل گهرجي، تنھن کي اڻانگن رستن جون تڪليفون ۽ سختيون سھڻيون پونديون.
مطلب:
• منزل ماڻن لاءِ ڪشالا ته ڪڍڻا ئي پوندا آھن.
111.2 ڪابل ڪنو چڙھيو، باھ لڳي ملتان،
دھليءَ ڦوڪون ڏنيون، سڙي ويو ھندستان. (سرائيڪي، چوڻي)
وضاحت لاءِ ڏسو؛ ”دھلي.“
111.3 هاٿيءَ کي هندستان نه ڏيکارجي. (اردو، پھاڪو)
هندستان جي اندر، گھاٽن گاھن وارا جنگل آهن، جيڪي ھاٿين جي لاءِ مرغوب آھن. منجھن رھڻ وارا ھاٿي ميا متارا رھن ٿا. اتي اگر ڪو بکيو ڏکيو ھاٿي ٻيھر پھتو ته جھنگ ڏسندي ئي مست ٿي پوندو. مھابت ۽ مالڪ کان ڇنائي،راتب جي پرواھ ڪئي بغير، جنھگ منھن ڪري ڀڄي ويندو.
اهڙيءَ طرح، ڪنھن ماڻھوءَ کي جيڪڏهن ڪنھن معاملي جي تَھَ تائين جي ڄاڻ ناهي، ته ان کي هروڀرو ڳالھ تفصيلي نه ٻڌائجي. ان کي وڌائي ٻڌائڻ معنيٰ معاملي کي گنجرائڻ، جيڪو معاملي فھميءَ جي حساب سان چڱو نه آهي. جيڪڏھن ڪير ائين ڪري وجھندو آھي ته کيس روڪڻ يا منع ڪرڻ جي ارادي سان چيو ويندو آهي؛ ”خواه مخواه، هاٿيءَ کي هندستان نه ڏيکار! ان مان ڪو فائدو ناھي!“
مطلب:
• ڏکئي معاملي جي ڄاڻ، اڻڄاڻ کي ھروڀرو نه ڏجي. ائين ڪرڻ سان معاملو ويتر بگڙجي پوندو.
• هاٿيءَ کي هندستان ڏيکارڻ مان، ڪھڙو فائدو. (پھاڪو)
***