28. پٺو/ ڏاتار
28.1 بابرڪت پير پٺو؛ هڪ مئو، هڪ ٽٺو. (لاڙ، چوڻي)
پير پٺي جي برڪت سان، ٺٽو ٻه دفعا حملي کان بچي ويو. پھريون دفعو مٿس محمد تغلق اول حملو ڪيو. اهو حملي دوران بيمار ٿي پيو ۽ بيماريءَ وگهي مري ويو. ٻيو حملو سلطان فيروز شاهه تغلق ڪيو، سو به بيماريءَ جي ڦھلجڻ سبب ڊڄي يا ٽھي وٺي ڀڳو. فيروز شاهه جڏھن بيمار ٿيڻ سبب ڊڄي ٽٺو، تڏھن کان ننگر شھر جو نالو ننگر ٽٺو يا ننگر ٺٽو يا فقط ٺٽو پئجي ويو.
مطلب:
• پٺي/بزرگن جي برڪت سان، شھرن تان آپدائون ٽري وينديون آھن.
28.2 مڪلي ٽڪري، ننگر ٺٽو ۽ پير پٺو،
جنھن نه ڏٺو، تنھن ڪجهه ڏٺو. (لاڙ، چوڻي)
سنڌ جا اھي ماڳ، ڪنھن سمي ڏسڻ وٽان ھيا. اڄ به انھن جا ڦٽل آثار، سندن اوج جي شاھدي ڏين ٿا.
وڌيڪ وضاحت لاءِ ڏسو ”ٺٽو“
28.3 نام پٺي جو، گام ڏاتار جو. (لاڙ، پھاڪو)
ضلعي ٺٽي جا ٻه بزرگ شخص آهن؛ ھڪ سلطان شاهه عالم عرف پير پٺو ۽ ٻيو جمعيل شاهه عرف ڄام ڏاتار. ٻنھي بزرگن جون مزارون، هڪ ئي ٽڪريءَ تي، ٿوري وڇوٽيءَ تي آهن. مشھور روايت آهي ته پير پٺي ئي ڄام ڏاتار کي چيو؛ ”نام همارا، گام تمھارا.“ يعني ڳوٺ تي نالو منھنجو ھوندو، جڏھن ته ڳوٺ آھي تنھنجو.
مطلب:
• اڄ به ڪير ڏاتار تي ويندو آهي ته ٻڌائيندو آهي؛ پٺي تي ٿو وڃان.
• شاهه گودڙئي تي وڃڻ وارا، آلي شاهه تي حاضري ضرور ڀريندا آهن. يا شادي شھيد تي وڃڻ وارا، لونگ فقير تي حاضري ضرور ڀريندا آهن. تيئن پير پٺي تي وڃڻ وارا، ڏاتار تي حاضري ضرور ڀريندا آهن.