44. ڊڀرو
44.1 ڊڀري جو ڪَـمي. (ساهتي، ورجيس)
ڊڀرو يا درٻيلو، تعلقو ڪنڊيارو، ضلع نوشھرو فيروز ۾ آهي. منجهس سيدن جو وڏو اثر رسوخ آهي. مريد خادم، سيدن جي درن تي، خدمت ڪرڻ کي عبادت پيا سمجهندا آهن. شوق ۽ محبت سان پيا سندن در تي ٻيلپا ڏيندا آھن، جنھنڪري سندن حالت، انھن ڪمين يا ڪاسبين جھڙي ھوندي آھي، جيڪي پيٽ تي اميرن جا گولپا ڪڍندا آھن.
اڄ به جيڪڏھن ڪير ڪنھن کي مفت ۾ وھائڻ جي ڪوشش ڪندو آھي ته اڳلو کانئس ائين چئي جان ڇڏائيندو آھي؛ ”مون کي ڊڀري جو ڪمي سمجھيو اٿئي ڇا؟“
مطلب:
• شوق ۽ محبت سان، بنا معاوضي وٺڻ جي خدمت ڪندڙ کي، ڊڀري جي ڪميءَ طور ڀيٽ ڏني ويندي آهي.
44.2 نه ويو آهين ڊڀري، نه ڏٺيون اٿئي آندل شاهه جون اکيون. (ساهتي، پھاڪو)
ڊڀري شھر جو سيد الھندو شاھ يا آندل شاھ، جنھن نوشھروفيروز ۾ پھريون سنڌ مدرسہ اسڪول کولرايو ھيو، سو وڏي ڏيا وارو ھيو. سندس رعب ۽ دٻدٻو، ڏيھان ڏيھ مشھور ھيو. ڪو به سندس آڏو، ڪڇي نه سگھندو ھيو.
روايت آھي ته ھڪ ڏينھن پاڻ شھر کان ٻاھر ويل ھيو جو نوڪرن ھڪ دھلاريءَ مسافر کي اوطاق ۾ آڻي ترسايو. ڏيڍيءَ تي ماني چئي آيا. ايتري ۾ خبر پئي ته آندل شاھ موٽي آيو آھي. اھا کڻڪ پوندي، دھلاري دھل سميت، ان دريءَ مان ڀڄي ويو، جنھن مان ڏينھن ڏٺي جو عام ماڻھو اڪيلي سر به مشڪل سان لنگھي سگھي. اھا ڳالھ مڱڻھارن وڌائي چڙھائي کڻي مشھور ڪئي.
مطلب:
• الھندي شاهه سان يا ڪنھن ڏاڍي سان معاملو نه پيو اٿئي، تنھن ڪري خبر نه اٿئي.
• جيڪو بنا ڪنھن سوچ ويچار ۽ تحقيق جي، ڪنھن لاءِ راءِ مقرر ڪري، تنھن کي آپي ۾ رهڻ لاءِ دڙڪي طور ائين چيو ويندو آهي.
• ڏاڍي جي سامھون ويندي، ھر ڪو لھرائيندو آھي.
44.3 ڊوهي ماڻهو ڊڀري جا، چڱي نه اٿن چِت،
توڻي ڪِرين ڀِتِ، ته به ڊوھ نه وڃي ڊڀري مان. (ساھتي)
ان قسم جون چوڻيون ٻين شھرن ڏانھن به منسوب آھن، جيڪي ڪنھن دور ۾ مٿن ڪن سببن جي ڪري جڙيون، جڏھن ته وقت گذرڻ پڄاڻان، اھي معدوم ٿي ويون. اڄ انھن چوڻين جو انھن شھرن سان ڄڻ پري جو واسطو به ناھي رھيو. جيئن؛ روھڙائي روھ تي، ننڍا وڏا ڊوھ تي. يا جوھي؛ ڊوھي، وغيرھ.
مطلب:
• ڀيٽيو؛ ڪوٽ ڪوٽڙي ڪنڊياره، دالي دغل باز.