108. وندر
108.1 ڪو ئي واٽ وندر جي ڏسي. (چوڻي)
وندر؛ بلوچستان اندر، سسئيءَ جي قبر ۽ ھنگلاج جي وچ تي هڪ علائقو يا هنڌ. وندر ڏانھن ويندڙ رستو؛ پٿريلو، ور وڪڙ ۽ اڻانگن لڪن وارو ھيو، جنھن سان مسافر الجھي ويندا ھيا. منزل تي رسڻ کان اڳ مري ويندا ھيا. اتي ڪنھن سڻوپري ھاديءَ يا رھبر جي ضرورت ھئي، جيڪو واٽ ڏسي ۽ اڪاري منزل واري دڳ لائي.
مير رستم خان هڪ وڏو نرم دل وزير، خدا ترس ۽ فقير دوست ماڻهو هوندو هو. پيرن، فقيرن ۽ درويشن کي جاگيرون ۽ پروانا ڏيندو هو. هڪ دفعي ھڪڙي درويش، ڪلام پئي چيو؛ ”ڪو ئي واٽ مندر جي ڏسي“. اهو ٻڌي هڪ ٻئي درويش، ڪلام چوندڙ درويش کي طعنو هڻندي چئي ڏنو؛
”ڏئي جاگير جٺ ڪري، ويئي رمز رستم کسي،
لـڄ وڃـايـئـه لـوڙهـي جــي، لڳيـن پـورهئـي لسي،
پڇ وري به رستم کان، ته تو کي واٽ مندر جي ڏسي.“
مطلب:
• حقيقت جي راھ به ڪي صاحب دل ئي وٺندا ۽ ڏسيندا آھن.
108.2 وندر مَٽي وانت، پوءِ ويري به مان جها ڀاءُ. (لاڙ، پھاڪو)
وندر: بلوچستان جو هڪ علائقو، هنڌ. مَٽِي: لنگهي. وانت: الھندي. ويري: دشمن. مان جها: منھنجا.
سسئي، وندر ٽپڻ بعد پاڻ کي پنھونءَ جي علائقي ۾ سمجهندي، دشمنن کي به ڀاءُ سڏيو آهي. پنھنجي علائقي مان ٽپي پرائي علائقي ۾ وڃڻ بعد، اتان جي رهاڪن کي ڀاءُ چوڻ کان سواءِ گذارو ناهي.
مطلب:
• وندر کان الھندي مٽڻ بعد، دشمن به منھنجا ڀائر آهن.