لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

طبقاتي فڪر جا سنڌي ادب تي اثر

فيض جوڻيجي جو سال 2009ع جو پيش ڪيل ڊاڪٽوريٽ لاءِ ٿيسس “طبقاتي فڪر جا سنڌي ادب تي اثر” نظر مان ڪڍيو اٿم ۽ حيراني آهي ته ايترو خوبصورت انداز ۾ سنڌ جي اندر مارڪسي نڪتي نگاهه ۽ ترقي پسند نڪتي نگاهه کان ڪتابن جو تجزيو ڪيو ويو آهي. هڪ ته اهي ڪتاب آهن جيڪي پاڪستان کان اڳ جا ڇپيل آهن ۽ ٻيا اُهي ڪتاب آهن جيڪي پاڪستان کان پوءِ جا ڇپيل آهن
Title Cover of book طبقاتي فڪر جا سنڌي ادب تي اثر

• ڊاڪٽر شمس سومرو

محترم شمس صاحب جو تخليق ڪيل ادب مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾ ته ڇپيو هو پر ڪتابي صورت ۾ نه آيو مان جڏهن ذاتي طور ساڻس ملڻ لاءِ چاڪي واڙي ۾ سندس ڪلينڪ تي مليو هوس ۽ پنهنجي موضوع متعلق کانس ادب طلب ڪيو هوم ته هن ٻڌايو ته مارڪسي فڪر جي روشني ۾ لکيل ادب ڪتاب جي صورت ۾ اچڻ وارو آهي اهو توهان کي ڏيندس ڇاڪاڻ جو منهنجو مواد هن وقت ڪمپوزنگ لاءِ ويل آهي آءُ توهان کي اهو ڏيکاري نٿو سگهان گفتگو دوران شمس صاحب منهنجي موضوع متعلق نه صرف معلومات ڏني پر ڪافي ڪتاب پڻ هن مونکي ڏسيا جيڪي منهنجي موضوع لاءِ ڪارآمد هئا ۽ هن انهن جو اڀياس ڪيو هو خاص ڪري اينگلس کان گهڻو متاثر هو جڏهن ته سوويت يونين جي جديد تحقيق واري لکيل ڪتاب جن کي A.B.C سيريز سڏيو ويندو آهي اهي نه صرف هن پڙهيا پر بقول سندس ته مون ڪافي ڪتابن تي تبصرا پڻ لکيا آهن. اهو سمورو مواد هن وقت ڪٿي آهي؟ ان لاءِ ڪجهه چئي نٿو سگهجي ڇاڪاڻ ته شمس صاحب پنهنجي ڪتاب اچڻ کان پهرين فوت ٿي ويو .
مرڻ کان پهرين شمس صاحب معاشي طور گهڻو پريشان رهيو سندس ڪتاب هن جي هڪ دوست ٿي ڇپرايا. اهو مواد اڃان تائين مارڪيٽ ۾ نه آيو پر اها حقيقت آهي ته ڊاڪٽر صاحب نظرياتي طور طبقاتي فڪر جو پيروڪار هو.