• انور پيرزادو
انور صاحب بطور شاعر پنهنجي ڪتاب ’’اي چنڊڀٽائيءَ کي چئجان‘‘ جي معرفت عوام جي سامهون آيو هن جي شآعريءَ جو موضوع اڪثر ڪري رومانويت وارو آهي پر ڪٿي ڪٿي پورهيت عوام لاءِ پڻ لکيو آهي بقول سندس ته :
’’اڙي هيڏو سارو
ڪارخانو ٿو هلائين
مزدورن کي پگهار نه ٿو ڏين؟
سائين
هي حرامي آهن
ڪم نه ٿا ڪن
پئداوار گهٽائي
ڇڏي اٿن
رڳونئشنلزم ۽
سوشلزم ۽
سيڪيولرزم جا
نعرا ٿا هڻن
اسلام کي گاريون ٿا ڏين
حڪومت جا مخالف آهن‘‘ (1)
انور صاحب جي هن نظم ۾ سنڌ جي عام حالتن جو عڪس ملي ٿو ۽ عوام جي شعوري جاگرتا کي عام فهم ٻوليءَ ۾ سمجهائي ٿو ساڳئي وقت حڪومت ۽ سرمائيداري جي ان راءِ کي ظاهر ڪري ٿو جيڪا هو عام طور عوام لاءِ رکن ٿا. انور پورهيت جي عالمي ڏينهن کي ياد ڪندي چوي ٿو:
ڪونگو ٽارين، اڪ جي ڦلڙين
ڪرڙن جي پسين تي اڄ
هي خون اڏامي آيو آ
هي ديسي آ پر ديسي آ
هي تنهنجو آ هي منهنجو آ
هي خون شڪاگو شينهن جو
اڄ چيٽ سان گڏجي آيو آ
اڄ کيت کٿوريءَ واسياهن
هن خون کٿوري آندي آ
اڄ مئي ڊي آ
اڄ مئي ڊي آ------(2)
صوبه بلوچستان ۾ ڀٽو صاحب جي دور ۾ فوج ۽ بلوچن جو ٽڪراءُ ٿيو هو انور ان ٽڪراءُ جو اظهار ’’بلوچ گوريلو‘‘ نظم ۾ ڪري ٿو جڏهن ته هو بينگال ۽ بينگالي عوام کي پڻ ياد ڪري ٿو. انور صاحب ڏکڻ ڪوريا جي انقلابي شاعر ڪم چي ها کي پڻ ياد ڪندي چوي ٿو:
ڪم چي ها
منهنجي تنهنجي ڌرتي
هڪ ئي آهي
تون ڪوريا جي بند جيل ۾ آهين
آءُ سنڌ جي کليل جيل ۾ بند آهيان ------(3)
مختصر باوجود ان جي ته انور پنهنجي شاعريءَ ۾ پورهيت جو ذڪر ڪيو آهي ۽ ادبي حلقن ۾ هو طبقاتي فڪر جو پيروڪار رهيو آهي پر پوءِ سندس شاعريءَ جو مرڪزي نقطو پورهيت عوام نه آهي. اهو ممڪن آهي ته انور صاحب نثر ۾ طبقاتي فڪر جي حوالي سان چٽو موقف رکندو هجي جيڪو اڃان ڇپيو نه آهي. انور لاءِ وڌيڪ تحقيق کان پوءِ ڪا راءِ قائم ڪري سگهجي پر سندس نظريئي کي سندس شاعريءَ جون هي سٽون پڻ واضع ڪن ٿيون ...
عشق ڏنو آ
آشيرواد
انارڪزم زنده باد------(4)
حوالا
نمبر مصنف جو نالو ڪتاب جو نالو ادارو جنهن ڇپرايو سن صفحو
1 پيرزادو انور اي چنڊ ڀٽائيءَ کي چئجان باک ٽرسٽ 2005 100
2 پيرزادو انور اي چنڊ ڀٽائيءَ کي چئجان باک ٽرسٽ 2005 186
3 پيرزادو انور اي چنڊ ڀٽائيءَ کي چئجان باک ٽرسٽ 2005 196
4 پيرزادو انور اي چنڊ ڀٽائيءَ کي چئجان باک ٽرسٽ 2005 234