هُوور ڪرافٽ خچر وانگر وچ جي شيءِ آهي
”اٽڪل 136.“ پروفيسر جواب ڏنو.
”انهن جو Under Developed (ترقي پذير) ڪيترا ملڪ آهن؟“ هن وري ٻيو سوال ڪيو ۽ اسان سوچڻ لڳا سين ته هوءَ ڇا ٿي معلوم ڪرڻ چاهي.
”اٽڪل ٻه ڀاڱي ٽيو حصو _ يعني اسي کن ملڪ ترقي پذير آهن.“ پروفيسر وراڻيو.
”ته پوءِ ڀلا ائين ڇو آهي ته IMO جي لنڊن واري آفيس ۾ نوي سيڪڙو ڪم ڪندڙ ترقي يافته ملڪن جا آهن ۽ اسان جهڙن ترقي پذير ملڪن کي اهڙن هنڌن تي به رکيو ويو آهي. جيتوڻيڪ خرچ جي ڦوڙي ته اسان کان به ورتي وڃي ٿي.“ هن وار ڪيو.
پروفيسر ان وقت مڙيئي لولو لنگڙو جواب ڏيئي پنهنجي جان ڇڏائي پر پوءِ هڪ نجي محفل ۾ ان واقعي ڏي اشارو ڪندي چيو: ”آفريڪن کي ڏاڍو قومي جذبو آهي. هو پنهنجي ملڪ ۽ قوم سان بيحد ايماندار نظر اچن ٿا.“
آئون پڻ پروفيسر جي ان جملي سان سهمت آهيان. شيدن کي سندن ڪاري رنگ ۽ ماضيءَ جي غلاميءَ ڪري گهٽ نه سمجهڻ کپي. ”محنت“ ۽ ”ايمانداريءَ سان پورهيو ڪرڻ“ جيڪڏهن ڪا حيثيت رکي ٿو ته هي سڀ شيدي سڀ ۾ اُتم آهن پوءِ چاهي گهانا جي بندرگاهه جي ڊپٽي ڊائريڪٽر ائلس هجي يا اسان جي گهر جي ماني پڇائڻ واري ماسي ملوڪان.
ڊئنمارڪ جو هوائي اڏو ڪوپن هيگن نه فقط يورپ جو مشهور ۽ مشغول هوائي اڏو ۽ سامونڊي بندرگاهه آهي پر ان کي سڄي دنيا ۾ اهم بنائڻ لاءِ هن ملڪ جي حڪومت جاکوڙ ڪري رهي آهي. جيئن دنيا جي مسافر جهازن ۽ ڪارگو (مال برادر) جهازن لاءِ ڪوپن هيگن جو بندرگاهه ائين هجي جيئن ريل گاڏين لاءِ ڪوٽڙي، روهڙي يا ڪا ٻي جنڪشن اسٽيشن. جتان پوءِ مال توڙي ماڻهو ويجهڙائي وارن ملڪن ڏي ٻين ننڍن جهازن يا ريل بس ذريعي وڃي سگهن. اها ساڳي حيثيت حاصل ڪرڻ لاءِ ايشيا جو سنگاپور جاکوڙ ڪري رهيو آهي. ان جدوجهد ۾ ٻئي: ڪوپن هيگن ۽ سنگاپور گهڻي حد تائين اڳيان نڪرندا وڃن. ايتريقدر جو هيڏانهن ڊئنمارڪ جا ٻيا ڀائر يا ڀينر ملڪ: سئيڊن، ناروي، فنلئنڊ وغيره ڊئنمارڪ کي چالاڪ سڏين ٿا ۽ هوڏانهن سنگاپور جا سؤٽ ماسات ملڪ : انڊونيشيا، ملائيشيا، ٿائليند ۽ فلپين وغيره سنگاپور کي تيز ۽ واپاري نوعيت جو سڏين ٿا جو هو مستقبل جو اڳواٽ سوچيو ٻين کان گوءِ کڻيو وڃي ٻئي ملڪ: سنگاپور ۽ ڊئنمارڪ جيتوڻيڪ سائيز ۾ ننڍا آهن، معدني ملڪيت ۾ غريب آهن پر عقل ۾ اڳڀرا هجڻ ڪري دنيا جي واپار تي قبضو ڪندا وڃن.
ايندڙ وقت مطابق جيڪي آفت جيڏا پاڻيءَ جا جهاز Mega Super Ships ٺهڻ جو پروگرام آهي اهي هر بندرگاهه ۾ اچي نه سگهندا. ان لاءِ بندرگاهه به ان حساب جا کپن ۽ موجوده حالت مطابق اهي آمريڪا کان ڪوپن هيگن ۽ سنگاپور هلندا. جتان پوءِ ننڍا جهاز ٽپالين وانگر يورپ ۽ ايشيا جي ننڍن بندرگاهن ۾ سامان ورهائيندا.
اهوئي حال هوائي جهازن جو ٿيندو وڃي.يورپ جي ڪيترن اوسي پاسي وارن ملڪن ۾ وڃڻ لاءِ هوائي جهاز پهرين ڪوپن هيگن اچن ٿا. PIA جي به هر هفتي هڪ اڏام سڌي ڪوپن هيگن اچي ٿي. پوءِ چاهي ان ۾ ڪوپن هيگن جو ڪو رهاڪو هجي يا نه پر جهاز اوسي پاسي جي مسافرن سان ڀريل رهي ٿو. ڇو جو انهن کي خبرآهي ته ڪوپن هيگن ۾ اهڙو بندوبست ٿيل آهي جو کين ان ئي وقت سئيڊن، جرمني، پولينڊ ويندي بيلجم فرانس تائين Connecting Flights ملي وينديون. ان کان علاوه ائيرپورٽ وٽان ئي بس، ٽرين ۽ پاڻيءَ جي جهازن جو بندوبست آهي. اهوئي سبب آهي جو اسان به ڪا ٻي واٽ وٺڻ بدران هي رُخ اختيار ڪيواٿئون. ان ۾ اسان جو سفر به ننڍو ٿي پيو. ڪئپٽن سليم قاسم لاءِ به اها بهترين اڏام هئي جو فقط مهينو ڏيڍ اڳ سندس دل جي وڏي آپريشن ٿي هئي ۽ ڊاڪٽر اڃا هاڻ کيس هلڻ چلڻ جي موڪل ڏني هئي. ڪئپٽن سليم ڪيترائي سال پاڪستان ۽ يونان جا جهاز هلائڻ بعد هاڻ ڪراچيءَ ۾ پاڪستان مئرين اڪيڊميءَ ۾ پڙهائڻ جو ڪم ڪري ٿو.
اٺن نون ڪلاڪن اندر ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن پهتاسين. ڪوپن هيگن کان سئيڊن جي شهر مالمو ۾ هوائي جهاز رستي به اچي سگهجي ٿو ته بس ۽ بوٽ ذريعي به. اسان کي هوور ڪرافٽ (Hoover Craft) ذريعي بالٽڪ سمنڊ جي ڳچي اڪري ڊئنمارڪ کان سئيڊن اچڻو هو. جيئن خچر، گڏهه ۽ گهوڙي جي وچ واري شيءِ آهي تيئن هوور ڪرافٽ پاڻيءَ جي جهاز ۽ هوائي جهاز جي وچ واري شيءِ آهي.هوور ڪرافٽ ٻاهران ته پاڻيءَ جي جهاز جهڙو آهي پر اندران هوائي جهاز وانگر. مسافرن جي سيٽن ۽ ايئر هوسٽس تائين هوائي جهاز لڳي ٿو. سندس جيٽ انجڻ هوائي جهاز وانگر آهي ۽ هلڻ مهل پاڻيءَ کان فٽ ٻه کن مٿي هلي ٿو. پر بيهڻ وقت پاڻيءَ ۾ تري ٿو يا مٿي خشڪيءَ تي چڙهيو اچي. هيٺان ڦيٿا نه اٿس پر جهاز وانگر ترو اٿس. ان قسم جا جهاز سعود ي عرب جي ريتيءَ مٿان به هلن ٿا.