ڪهڙي بچاءُ لاءِ ڪتا آهن؟
جوهر ته اسان جي واقفڪارن مان هو، سو ٻئي دفعي جيئن ئي جوهر سان ملاقات ٿي ته کانئس ٻارن جو پڇيومانس. اسان سمجهيو ته ڏهه نه ته ست اٺ ضرور هوندس. پاڻ کلندي چيائين: ”شادي کان پوءِ ڪيترا سال مونکي اولاد نه پئي ٿيو. حڪيم ڊاڪٽرن وٽ وڃڻ ۾ منهنجو يقين نه آهي. آئون اهوئي چوندو آهيان ته اها ڳالهه قدرت جي هٿ ۾ آهي. جڏهن لکيو هوندو تڏهن ٿي ويندو ۽ ٿيو به ائين. پورن ستن سالن کانپوءِ مونکي هڪ ٻئي پويان چار ٻار ٿيا. جيڪي هتي جي حساب سان تمام گهڻا سمجهيا وڃن ٿا.“
”واقعي چار ٻار ته ڪجهه به نه آهن.“ اسان چيو ۽ پوءِ کانئس سئيڊن جي رهاڪن بابت پڇيو ته اهي گهڻا ٻار چاهين ٿا.
”هتي ڪجهه موسم جي ڪري ڪجهه رسم وهنوار ڪري هڪ يا وڌ ۾ وڌ ٻه ٻارن جو رواج آهي. ڪيترن کي ته اهي به نه آهن. بلڪ شاديءَ بعد جلدي طلاق تائين معاملو جهٽ پهچيو وڃي. زال مڙس جو اهو ٻنڌن، لاڳاپو ۽ اها ويجهڙائي ۽ پيار گهڻو عرصو نٿو رهي. پوءِ ڪجهه ان Attitude کان ته هڪ ٻئي جي پرواهه ڇو ڪجي. ڪجهه هتي جي سخت سرديءَ واري موسم جو به اثر ٿي سگهي ٿو، جنهن ۾ هرڪو سڪو پارو ٿيو پيو آهي.اها گرمائش ۽ جوش ناهي، شايد، جيڪو گرم ملڪن جي ماڻهن ۾ لڳي ٿو....“
بهرحال اهو هڪ ذاتي خيال هو جيڪو هتي پنڌرهن سالن کان رهندڙ جوهر صاحب ٻڌايو.
هڪ ڏينهن يونيورسٽيءَ کان موٽي رهيا هئاسين. يونيورسٽيءَ کان هاسٽل تائين ٻه بسون بدلائڻيون پون ٿيون. وچ واري وڏي اسٽاپ گسٽاو اڊولف (Gustav Adolf Trog) وٽ هتي جي مڪاني ماڻهن جي وچ ۾ آئون ۽ يونيورسٽيءَ جو هڪ ٻيو شاگرد مسٽر مبارڪ پڻ هو. هو يمن کان آيو آهي. سخت سيءُ ۽ ٿڌي هوا کان بچاءُ لاءَ اسان جو سڄو جسم سئيٽر ڪوٽ ۽ اوور ڪوٽ مفلر سان ڍڪيل هو. مٿو ۽ هٿ به گرم ٽوپي ۽ جورابن ۾ ڍڪيل هئا، ان هوندي به سيءَ ۾ ٿڙڪي رهيا هئاسين. ظاهر آهي هي ملڪ سئيڊن انهن اتر قطبي ملڪن مان آهي، جنهن جي مقابلي ۾ انگلينڊ، فرانس، اسپين به گرم ملڪ سمجهيا وڃن ٿا. وقت گذرڻ لاءِ رکي رکي ڪا ڳالهه ٻولهه ڪري رهياهئاسين. ايتري ۾ هڪ سئيڊن همراهه وڏي ٿلهي ڪتي کي رسيءَ کان وٺي اچي اسان جي ڀرسان بس جو انتظار ڪرڻ لڳو. پري کان ئي ڪتي جو منهن خطرناڪ لڳو ٿي. اهڙو خوفناڪ منهن وارو ڪتو مون پهرين نه ڏٺو هوندو. جهڙو جهنگلي سوئر ٿي لڳو. سندس جسم به ائين سڄيل ۽ ڦوڪيل هو.آئون سندس منهن کان پري ٿي ٻي پاسي پڇ وٽ ٿي بيٺس. بس آئي پر آئون نه وڌيس جيئن ڀلي پهرين ڪتي وارو همراهه اڳيان هلي. مبارڪ چيو: ”ڇو هلين نٿو؟“
”يار ڀلي هي همراهه پهرين هلي.“ وراڻيومانس.
”ڪهڙو ته خطرناڪ منهن وارو ڪتو آهي.“ مبارڪ به ساڳي ڳالهه نوٽ ڪري ان جو ظهار ڪيو.
بس ۾ ويهندي چيومانس: ”يار مونکي ته لڳو ٿي ته ڄاڻ ته چڪ هنيائين.“
مبارڪ کلندي چيو: ”ڪڏهن به نه. ڏسين نٿو هرڪو همراهه هتي هڪ عدد ڪتو پاڻ سان وٺيو پيو هلي. پر ڪنهن کي ڪڏهن ڀوڪندي، چڪ هڻندي يا باهوڙ ڪندي ڏٺو اٿئي؟“
”هائو ڳالهه ته واهه جي ڪئي اٿئي. شايد هنن پنهنجن ڪتن کي ائين تربيت ڏني آهي.“ مون چيومانس.
”ٿي سگهي ٿو. پر سيءَ جي ڪري به ٿي سگهي ٿو. Infact cold climate quietens everything”
”ٿڌ هر شيءِ کي خاموش ڪريو ڇڏي.“ هن ساڳيو جملو وري دهرايو ۽ هن دفعي هر شيءِ (Everything) تي زور ڏيئي چيو ۽ سندس Everything جو مطلب سمجهي مون کان ٽهڪ نڪري ويو.
”سچ ٿو چوين مبارڪ.“ مون چيومانس.
”هائو. بلڪل. ٻيو نه ته وري،“ هن پنهنجي خاص ادا ۾ چيو. پاڻ مون سان گڏ ساڳي انجنيئرنگ سبجيڪٽ ۾ ايم.ايس سي ڪري رهيو آهي سو ڪلاس روم ۾ به روز گڏ هوندا آهيون ۽ سندس چرچن مان محظوظ ٿيندا آهيون.
”خبر اٿئي الطاف، ڪجهه سال اڳ آئون صنعا شهر۾ هوس. يمن جو هي شهر منهنجي ڳوٺ عدن وانگر سمنڊ جي ڪناري تي ناهي پر اتاهين ٽڪريءَ تي آهي ۽ سياري ۾ چڱو خاصو سيءُ ٿئي ٿو. هڪ رات آئون دير سان آفيس کان گهرڏي اچي رهيو هوس ته پنهنجي گهٽيءَ ۾ هڪ نه ٻه يڪا سارا ڏهه پنڌرهن ڪتا نظرآيا. مون دل ۾ چيو: ”مُبارڪ اڄ مري ويندين.“ پر ڇا ٿي ڪري سگهيس. سيءَ ۽ ڪتن جي ڊپ کان سڄي گهٽي ڏڪندي لنگهيس. پر ڪمال ٿي ويو، ڪنهن هڪ ڪتي به اٿي جلهه نه ڪئي. ٺلهي ڀؤنڪار به نه ڪئي. اتي جي عدن جا ڪتا هجن ها ته ڇلي وڃن ها. البرذ يهديءَ ڪل شيءِ.“ هن آخري جملو عربيءَ ۾ چئي پوءِ انگريزي ۾ مونکي ترجمو ڪري ٻڌايو ته ٿڌ هر شيءِ کي خاموش ڪريو ڇڏي.
هونءَ ههڙن ملڪن ۾ ڪتي پالڻ جو شوق ڪرڻ سولي ڳالهه ناهي. کيس وقت بوقت ڊاڪٽر کان تپاس ڪرائي سرٽيفڪيٽ وٺڻو پوي ٿو ته هن کي ڪابه بيماري ناهي. جيئن ننڍي ٻار کي پوليو، ڳڍڙي، وڏي کنگهه ۽ سلهه جهڙين بيمارين کان بچائڻ لاءِ مقرر مدي ۾ ڦڙا، سيون ۽ ٽڪا ڏيارڻا پون ٿا. تيئن ڪتن کي صحتمند رکڻ لاءِ ڪيترن ئي قسمن جون سُيون هڻائڻيون پون ٿيون. کين صاف سٿرو رکڻ لاءِ اهڙن اهڙن خاص صابڻن ۽ شئمپوئن سان وهنجارڻو پوي ٿو. جيڪي پڪ اسان جي فلمي دنيا جون ڏهن مان پنج فلم ائڪٽريسون به استعمال نه ڪنديون هونديون. کين ڳچيءَ ۾ (يعني ڪتن کي ۽ نه فلمي ائڪٽريسن کي) خاص ويڪر ۽ نرمائيءَ وارو پٽو ٻڌو وڃي ٿو ۽ صحتمند رکڻ لاءِ خاص گوشت ۽ وٽامن ۽ پروٽين سان ڀرپور اهي اهي کاڌا کارايا وڃن ٿا جيڪي ڪيترن ملڪن جي ماڻهن کي خاص ڏينهن تي به نصيب نه ٿيندا هوندا.
ههڙن ملڪن ۾ ڪتن پالڻ وارو سڀ کان وڏو مسئلو کين هنگائڻ مٽائڻ جو هوندو آهي. جتي ڪٿي گهر يا رستن تي، جنهن تنهن وقت، ان ڳالهه جي نه ڪتن کي نه مالڪن کي اجازت هوندي آهي. ان لاءِ وقت ۽ جاءِ مقرر ڪئي ويندي آهي. منهنجي ڪمري جي کاٻي دريءَ مان مين روڊ نظر ايندو آهي ۽ ساڄيءَ مان اسڪول جي عمارت ۽ ان جو گرائونڊ. گرائونڊ جي ڪنڊ تي هڪ ويهه ميٽر ڊگهو ۽ چار پنج ميٽر کن ويڪرو پٽو گهاٽي گاهه ۽ وڻن ٽڻن جو آهي. وچ ۾ هڪ بئنچ به رکيل آهي. صبح جي وقت هڪ ٻئي پويان ڍير گرم ڪپڙن ۾ ڍڪيل پوڙهيون مائيون ۽ مرد پنهنجا ڪتا وٺي ايندا آهن ۽ ان جهنگ جي ٽڪري ۾ پنهنجن ڪتن کي ڦيرائيندا آهن جيسين ڪتو هنگي مُٽي فارغ ٿئي. انهن ماڻهن لاءِ ته ويل ٿيو.ڪنهن رات دير سان سمهندا هوندا ته به پنهنجي پاليل ڪتي لاءِ صبح ساڻ منهن اونداهيءَ ۾ اٿندا هوندا. ڪتا نه ٿيا آزار ٿيو. ڪنهن چيو ته ڪتو انسان جو دوست آهي. هوندو دوست انسان جو. پر سئيڊن جي همراهن لاءِ ته ڪتو وڏو رئيس ٿيو. هو سڄو ڏينهن سندس خذمت ڪن ٿا ۽ کانئن (يعني ڪتن کان) اهو نٿو پڄي ته اسان جهڙن ڌارين کي ڏسي کڻي ڪا ڀؤنڪار ڪن.
سئيڊن جي ماڻهن جا پئسا بئنڪ ۾ ڳهه ڳٺو پائين ڪونه. عصمت بچائڻ جهڙا جملا فلمن ۾ به نه ٻڌا هوندائون جو هتي جي سوسائٽي Sex _ Free سوسائٽي سڏجي ٿي. باقي ڪتا ڇا جي حفاظت لاءِ رکيا ويا آهن. سمجهه ۾ نٿو اچي.
اسان جي ساٿي ڪئپٽن سليم قاسم کان اهڙو سوال ڪبو آهي ته ٺهه پهه ساڳي ورندي ڏيندو آهي:
”شوق از اي شوق.“