حبشي ديوَ آدم بو آدم بو ڪندو ايندو
سينيگال جي ائمي ايڏي ته سخت ڪاري رنگ جي آهي جو بقول جارڊن جي عرب شاگرد (چيف انجنيئر عبدالڪريم) جي ته ائميءَ جو ڪارو رنگ انفنٽي Infinity وارو ڪارو آهي. مئٿس ۾ انفنٽي جي نشاني لا محدود انگ لاءِ استعمال ٿيندي آهي. جيڪو سوچي سگهي ان کان به وڏو انگ. سو عبدالڪريم به ائميءَ جي ڪاري رنگ لاءِ مئٿس واري انفنٽي استعمال ڪندو آهي. يعني سوچ کان به وڌيڪ ڪارو رنگ اٿس.
ائمي پورٽس ائنڊ شپنگ ائڊمنسٽريشن ۾ ايم ايس سي ڪري رهي آهي. هفتي ۾ هڪ اڌ پيرڊ اهڙو ٿيندو آهي، جنهن ۾ هڪ ئي ڪلاس ۾ ويهندا آهيون. يا ڪنهن بين الاقوامي سيمينار ۾ اچي گڏ ٿيندا آهيون. هڪ ڏينهن وڏي هال ۾ ائمي اسان جي اڳين قطار ۾ ويٺي هئي. منهنجي ڀر ۾ ويٺل بنگلاديش جي شاگرد (ڪئپٽن فرقان) ائميءَ کي ڪا دير چتائي ڏسي مونکي اڙدوءَ ۾ چيو: ”يار ائميءَ جو رنگ ڪوئل جهڙو ڪارو آهي باقي مُنهن جا نقش ڏاڍا سٺا اٿس. اڇي هجي ها ته واٽ ويندن جو سر وڃائي ها.“
”بس ان رنگ کان ته مار کائي وئي آهي.“ مون چيومانس. ”اسان جي سنڌي جي هڪ شاعر امداد حسينيءَ جو ڪنهن ڇوڪريءَ جي اڇاڻ ۽ سونهن تي هڪ شعر آهي جنهن جو مفهوم آهي ته هوءَ ويٺي آهي ته ڄڻ چوڏهينءَ جي چانڊاڻ لڳي پئي آهي. هن جي وڃڻ کان پوءَ ڄڻ اوڻٽيهه جي اونداهي...........
”۽ جي تو واري ان شاعر جي هيءَ پاڻ واري ائمي محبوبا هجي ها ته؟“ ڪئپٽن فرقان منهنجي ڳالهه اڌ ۾ ڪٽيندي چيو.
”اهوئي ته مان توکي ٻڌايان پيو ته پوءِ مجبوراً هن کي ائميءَ جي شان ۾ اهوئي ڪجهه چوڻو پوي ها ته ائميءَ جي موجودگيءَ ۾ چوڏهن چنڊن کي به گرهڻ لڳيو وڃن.“
”پرهڪ ڳالهه آهي،“ فرقان چيو، ”ائميءَ کي کپي ته پاڻ جهڙن ڪارن يا گهٽ ڪارن جي ڀر ۾ ويهي. هاڻ هن يورپي گوري (رومانيا جي ڪئپٽن ڪاستروت) جهڙي اڇي کير جهڙي جي ڀرسان ويهڻ ڪري سندس ڪارَ هيڪاندي تکي لڳي ٿي.“
اسان ائمي ۽ ڪاسترو جا نالا لڳاتار وٺي رهيا هئاسين. پروفيسر جهڙو ئي ليڪچر ختم ڪري ٻاهر نڪتو ته ائميءَ پٺيان مڙي اسان کان پڇيو:
“What’s Matter?” ڇا ڳالهه آهي. ڪئپٽن فرقان کلندي چيس:
”تنهنجي حسن جي تعريف ڪري رهيا هئاسين.“
”گشا پيا هڻون.“ ائميءَ روايتي نموني سان شرمائيندي چيو.
”ڀلا قسم کڻون ڇا؟ اهوئي چئي رهيا هئاسين ته “Black is Beautiful”. مون چيومانس.
”۽ وائيٽ“ ائميءَ جي ڀر ۾ ويٺل رومانيا جي ڪئپٽن ڪاستروت مونکان پڇيو. اسان کيس ڪو جواب نه ڏئي سگهياسين.
”ائمي هي ڪوڙ پيا ڳالهائينئي،“ ڪاستروت ائميءَ کي چيو ۽ پوءِ اسان کي چيو، ”ماڻهو جو رنگ هجي هڪڙو. يا ڪارو يا اڇو. توهان ننڍي کنڊ جي ماڻهن وانگر نه ته، نه اڇن ۾ گڏ نه ڪارن ۾ گڏ. نه گهوڙن ۾ گڏ نه گڏهن ۾ گڏ.“
”ائمي ڪاستروت توکي گڏهه پيو چوي.“ فرقان کلندي ائمي کي چيو.
”هاڻ نٽايو نه. جواب ڏيو؟“ ڪاستروت چيو.
”ڳالهه ٻڌ ڪاستروت،“ مون کيس ڪنهن سنڌي افساني ۾ پڙهيل هڪ نقطو ٻڌائڻ جي ڪوشش ڪئي، جيڪو شايد آغا سليم جو لکيل آهي. توهان ٻنهي کان وڌيڪ بهتر اسان ايشيائي آهيون. الله تعالى جڏهن پهريون انسان ٺاهيو ته اهو کوري ۾ گهڻو پچي ڪارو ٿي ويو. ان کي آفريڪا کنڊ تي لاٿائين. ان بعد ٻيو جيڪو انسان ٺاهين اهو ڪچو رهجي ويو ان کي يورپ کنڊ مٿان لاٿائين. ان بعد ٽيون ٺيڪ ٺاڪ ٺهي ويو ان کي ايشيا مٿان لاٿائين.“
”چڱو ٺيڪ ٺاڪ پڄندڙ بنگالي ۽ پاڪستاني انسانو! ان خوشيءَ ۾ هلي ڪافي پياريو.“ ڪاستروت چيو.
”هلو،“ ڪئپٽن فرقان ٻٽون کيسي مان ڪڍندي چيو، ”ائمي تون به ڪافي پيئندينءِ يا کير؟“
”ڇڏ يار ائمي سان چرچا،“ مون فرقان کي چتاءُ ڏيندي چيو، ”ٻئي مهيني آفريڪا کان سندس ديوَ جهڙو مڙس آدم بو آدم جو ڪندو اچي رهيو آهي. کيس خبر پيئي ته سرنهن جا داڻا ڪري ڇڏيندءِ.“
”نه يار ائميءَ جي اڃا شادي ڪٿي ٿي آهي. اڃا ته هوءِ ڪمسن آهي، نادان آهي، ڀولي ڀالي آهي.“