يتبعهم الغاؤن
شاعري يا علم و ادب جي ڪا به صنف سعي و عمل جي پيغام بغير ڪوٺبي آهي فقط ’لفاظي ۽ لٻاڙ‘... ليڪن اگر ان ۾ هجي تجزيو حالات جو... راهِ عمل جو تعين... منافقتن جي نشاندهي... آفاقي محبتن جي اپٽار... ۽ مظلوم ۽ محروم طبقن جي نمائندگي ته پوءِ ڀلي شعراءِ ڪرام ڪسرنفسي کان ڀلي پيا خود کي چون: ’يتبعهم الغاؤن...
ليڪن رب پاڪ وٽ زبانن تي نه پر دلين جي درجا آهن شيخ سعدي رح ڪتاب کي ’پِند بر ديوار‘ (ڀت تي لکيل نصيحت) ڪوٺيو آهي... فرمائي ٿو ته اهو نه ڏٺو وڃي ته ڪير ٿو چوي، بلڪ اهو ڏسڻ گهرجي ته ڇا ٿو چوي؟ پوءِ ڀلي چوڻ لکڻ وارو مصلحت وقت يا ٻئي ڪنهن سبب ڪري ان تي سئو فيصد عمل پيرا نه به ٿي سگهي.
استاد فرمايو ته نثر ۾ جيڪو سڌو سنئون لکي نٿو سگهجي، اهو نظم واري اشاراتي پيرايه ۾ ضرور لکڻ گهرجي.
مرزا غالب ڪهڙو نه خوب چيو آهي:
آراز کہ درسینہ نھانست۔ نہ وغط است
بردار توان گفت و بہ منبر نتواں گفت
هن زمن ۾ حافظ شيرازي به فرمائي ٿو:
تانہ گردی آشنا زین پردہ رمزی نہ شنوی
گوش نامحرم بنا شد جائے پیغام سِروش
جيسين آشنا نه ٿيندين... هي پردهءِ رمزي ٻُڌڻ سمجهڻ ۾ ڪونه ايندئي... ڇو ته گوشِ نامحرم کي پيغامِ سروش ٻُڌڻ ۾ ڪونه ايندو آهي.
ڀٽائي بادشاهه به فرمايو ته:
ڀُڪليا ڀُڻن ڌڙ گڏيو کي ڌُوڙ ۾،
ڳالهيون ڳهلي لوڪ سين، پڌر پئي نه ڪن،
ڪامل سان ڪَهن، پِريان سندي ڳالهڙي.
زخمي هالائي