شايان پتنگ هو
روشن علي ٻگھيو
اھا تڏھن جي ڳالھ آھي. جڏھن مون کي اڃا مُڇن جي نئين ساول لٿي ھُئي، پر آءٌ ننڍڙي لاڪون ئي چالاڪڙو ۽ چست ھوندو ھيس، بابو سائين حد کان وڌيڪ سوشل ھئڻ جي ڪري ڪڏھن ھِت ته ڪڏھن ھُت، موڀي پٽ ھجڻ جي ناتي اڃا ميٽرڪ ئي مس پاس ڪئي ھئم ته سڀني زماني جي شين پگھار وٺڻ کان وٺي گھر ھلائڻ ۽ ٻين کوڙ سارين زميوارين کي سنڀالڻ لڳو ھئس، توڙي جو پگهار، ٻني ٻارو ۽ مال متاعُ ھجڻ جي باجود گھڻي تڻي معاشي تڪليف ڪونه ھئي، پر تنھن جي باجود کيسي خرچ ۽ گھروھٿ ونڊائڻ ۽ شين کي بھتر ڪرڻ خاطر آءٌ ڌنڌا ڪرڻ شروع ڪيا ھئا، غالبن اھا 1990ع جي ڳالھ آھي، جڏھن آءٌ ميھڙ جي مين روڊ تي پوسٽ آفيس جي سامھون سبزي جو دڪان ھلائڻ شروع ڪيو ته پنھنجي ملڻي جلڻي طبيعت ۽ سٺي سڀاءَ جي ڪري کوڙ سارا سھڻا سيبتا تعلقات جڙيا ۽ ڪڏھن به ڪنھن ڌاريي ڇا پنھنجي جي آڏو به ھٿ ٽنگڻو نه پيو، انھن ئي ڏينھن ۾ سائين ديدار ڳورڙ سائين علي شير سان منھنجو ذڪر ڪيو، ته ھڪ نوجوان سلڇڻو ميھڙ ۾ سبزيءَ جو ڪاروبار ڪري ٿو، اچ ته ان سان ملاقات ڪريون اھا ملاقات سائين علي شير سان وئي وڌندي توڙي جو ھن جي عمر ۽ منھنجي عمر ۾ تقريبن 10 سالن جو فرق ھو، پر ذھني Maturily جسماني عمرين جا فاصلا ختم ڪري ڇڏيندي آھي، انھن ڏينھن ۾ سائين علي شير سوجھرو ڳورڙ کان ميھڙ شفٽ نه ٿيو ھو، پر ميھڙ جام ۽ جڏھن ايندو ھو ته مون وٽ ضرور ايندو ھو، توڙي جو ماڻھو اڄ تائين تمام گھڻين شين تي غالب اچي چڪو آھي، پر اڃان تائين ان جي ڪافي ڳالھين ۾ بيوسائي پڻ آھي، ڪافي شيون اڃان تائين ھن جي وس ۾ ناھن، جيئڻ، ڄمڻ، پسگردائي جو ماحول ۽ ڪمسني ۾ آسانيءَ سان ٻين جي ھٿن ۾ کيڏڻ، استعمال ٿيڻ ۾ ٻين جا خيال ۽ نظريا جلدي جلدي اپنائڻ لڳندو آھي، آءُ نمازي ته اڳ ۾ ھئس پر انھن ڏينھن ۾ دعوت اسلامي جو ماحول نئون نئون جڙيو ھو، آءٌ ان ۾ تيزي سان شامل ٿيس، منھنجي ڪري سائين علي شير منھنجي ئي دڪان ۾ رکيل مصلي تي گڏگڏ نماز پڙھڻ شروع ڪئي، اتفاق سان 25 اپريل 1992ع تي ٻنھي جي شادي ھجڻ جي ڪري ٻئين ھڪ ٻئي جي شاديءَ ۾ شامل ٿي نه سگھياسين وري اتفاق سان مون کي به پھريون ئي پٽ ڄائو، علي شير سمجھدار ۽ ھڪ Mature ماڻھو اڳ ۾ ئي ھو، وري لکڻ پڙھڻ جو ماحول جو مليو ته منھنجي ئي ڪري جيئي سنڌ تحريڪ ڇڏي عوامي تحريڪ ۾ شامل ٿيو، جنھن باڊيءَ ۾ ميھڙ تعلقي عوامي تحريڪ جو صدر، ته ھو خزانچي ھو، پوءِ ته اسان جو اڪثر وقت گڏ گذرڻ لڳو، ادبي فورم، جلسا ميٽنگس، ڌرڻا، شارٽ مارچ ۽ لانگ مارچ، لطيف ڊي، شامون، رھاڻيون، مھورتون، گڏ گڏ رھياسين، سنگت ۾ منھنجو پنھنجو ڍنگ ھوندو هو ته آءُ دوستن کي فيملي ميمبر ۽ گھرڀاتين کي دوست سمجھندو ھيس، تنھن جي ڪري ئي جڏھن بابا سان شام ملھائي وئي ته چاچي حاجي محمد ملوڪ کان وٺي سائين شبير جھتيال جو فادر چاچا الحاج علي نواز خان جھتيال غوث جتوئي جو والد مولابخش ۽ ڪامريڊ بگن چانڊيي وارا سڀ شريڪ ٿيا، ۽ جڏھن مان صبور کي ھر محفل ۽ پروگرام ۾ گڏ کڻڻ شورع ڪيو ته شايان به اسان سان گڏ گڏ ھوندو ھو، ھڪڙي دفعي شايان جڏھن اسان سان ڀٽائي جي ميلي تي گڏ ھيو ته سائين علي شير مون کي ٺوٺ ھنئي، مون شايان سان مذاق ڪئي ته جيب جو خيال ڪجانءِ جيب ڪترا گھڻا اٿئي، متان ڪو کيسو ڪٽي وڃئي، غالبًا شايان اٺن نون سالن جو مس ھوندو، پر تيزي ڦڙتائي جو جواب ڏنائين ته “ڏنو ٽڪو نه اٿئين! جيب ڪترا آڱوٺو ڪڍندا ڇا؟” ائين شايان پنھنجي چستي چالاڪي جو ثبوت ڏيندي سجاڳ ٻار تحريڪ جوائن ڪئي، ۽ پوءِ سنگت جڏھن عوامي تحريڪ کان ڌار ٿي.
عوامي جمھوري پارٽي ٺاھي ته شايان ان جي ذيلي تنظيم sso جو مرڪزي اڳواڻ چونڊيو ويو، شايان ڄڻ مسلسل ڄمندي ڄام ھيو، ھو طبيعتً نھٺو، نماڻو ۽ حليم سڀاءُ جو مالڪ ھو، پر جڏھن اسٽيج تي يا مائيڪ ھٿ ۾ کڻندو ھو ته چڱن ڀلن کي ڏندين آڱريون اچي وينديون ھيون، ۽ ھڪ ٻئي کان پڇندا ھئا ته ھي گجگوڙ شايان جي آ!
قدرت ان کي پنھنجي پيءُ جي ابتڙ وڏو قد ڪاٺ ۽ باڊي ڏني ھئي، جڏھن ھو سنڌي ٽوپي، اجرڪ ڪلھي ۾ ۽ بوسڪي جا ڪپڙا ڪفلنگ ۽ ھٿن ۾ سونيون منڊيون پائي ھلندو ھو ته ھو اسان کي سدائين گھوٽ اڻموٽ لڳندو ھو، شايان ننڍڙي عمر ۾ پاڻ تي ۽ سماج تي الاھي تجربا ڪيا، آءُ ان کي خاموش انقلابي ڪوٺيندم ۽ مون کي چوڻ ڏيو ته شايان باغي به ھو، شايان پنھنجي سڄي قبيلي ۾ بھادر ھو، ۽ نيڪ پڻ، شايان جي قبيلي ۾ سڀ ماڻھو سني مڪتبهءِ فڪر سان تعلق رکن ٿا. پر شايان 9 ۽ 10 محرم تي ڪارا ڪپڙا پائي پير اگھاڙا ڪري، ڪربلا جي شھيدن جي محبت ۾ جڏھن سيني تي ھٿ ھڻندو ھو ته مون کي ان تي رشڪ ايندو ھو، شايان پنھنجي پيءُ کي بچائيندي ڦوھ جوانيءَ ۾ بھادريءَ جو مظاھرو ڪندي قربان ٿيو، ۽ شھادت جو جام پيتو، امام حسين جو قول آھي ته “شھادت زندگيءَ جو بھترين انجام آھي” ۽ شايان يقينً اڄ ان ٽولي ۾ ھوندو، شايان پتنگ ھو، ھن کي توڙي جو لنئون ۽ لھس لڳل ھئي، پر ھو روايتن جو به امين ھو، ۽ پنھنجي جذبن تي قابو پائي روايتون ۽ وڏڙن جو ادب بر قرار رکيو.
بس امر ربي ڪل نفس ذائقة الموت مڃڻو آھي، ۽ ھي جھان جڙيو ئي ڊھڻ لاءِ آھي، جيڪو ماڻھو خدا کي به نه مڃي اھو به موت جو انڪاري ناھي! سائين سرڪش چواڻي:
ڪنھن ھوندي ضرورت، ته به ھليا ويندا آھن.
۽ ماتم مچائي ويندا آھن.
شايان جو تڏو، ٽيجھو، ماني AJP جو دعا ھوٽل تي تعزيتي ميڙاڪو PP يوٿ جو پروگرام حق فائونڊيشن جو پروگرام تقريرون، شاعري ۽ گيت ٻڌائين ٿا ته ھو جنھن خيال يا ڌر جو ساٿاري ھو، ڪاش ظالم وقت اڃا اجازت ڏئي ھا! ته شايان اڃا وڏو نالو ڪمائي ھا، سائين علي شير۽ ٻين کوڙ ماڻھن کان اھو ٻڌم اسان پاڻ کي توتي صدقو ڪريون ھا! اگر ھڪ ڀيرو آزمائي ڇڏين ھا.
پر شايان ايئن ھليو ويندو ڪنھن جي وھم گمان ۾ به ڪونه ھو پر......
موت اچڻ ۾ دير ڪئي آ.
يار ملڻ ۾ دير ڪئي آ.
ڏسجي ڪير اچي ٿو اڳ ۾،
مون به مرڻ ۾ دير ڪئي آ.