فرض شناس جي پرواز
عباس علي ڪنڀر
شايان ھڪ اھڙي پرواني جو نالو ھيو جنھن سماج ۾ ثقافتي ادبي جھان کي ڄاڻ ۽ شعور جي آگاھي ڏني، اھا به ايتري قدر جنھن لاءِ ھي سٽون لکڻ لازمي ٿي پيون جيئن ڪنھن ڏاھي چواڻي موجب ته گفتار جي خرار کان ڪردار جا ڪڻا وڌيڪ ملوڪ ۽ ملھائتا آھن ٻين لفظن ۾ ائين کڻي چئجي ته ٺلھي پرچار ۽ لٻاڙ جي گفتار کان وڌيڪ چڱيون ۽ لاڀائيتون آھن، اھي انسانيت جي قافلي کي دڳ لائي ڪاميابي سان توڙ رسائن ٿيون.
جوڀن جواني جن جي ھڪاندي حسن،
محبت ماڻي جن ۾ ڏونگر سي ڏارين.
شايان پنھنجي قافلي کي شعور ۽ آگاھي واري دنيا ۾ آڻڻ لاءِ اڻٿڪ جستجو ڪئي سندس منزل ڊگھي سفر جي شڪل اختيار ڪري چڪي ھئي، جنھن ٿورڙي مدت ۾ کيس مقبول ترين آئيڊيل بڻائي ورتو ھن ادبي ۽ سماجي باريڪين کي سمجھي ورتو ھيو، اھوئي سبب ھو جو ھن اھڙين سرگرمين کي ٻي ھر ڳالھ کان مٿاھون رکيو جنھن ڪري کيس ھر ماڻھو قدر جي نگاھ سان ڏسڻ لڳو.
شايان شاگرد تحريڪ کي ھڪ جديد ۽ سگھارو فورم مھيا ڪيو جنھن جي آئينده جاري رھڻ واري حيثيت کائنس ڪير به کسي نٿو سگھي شاگردن واري تحريڪ جي معاملي ۾ سندس آگاھي ۽ شعور مون کي ته صف اول وارو نظر آيو.
سوچڻ ۽ بحث مباحثي ڪرڻ جي ته لاجواب صلاحيت موجود ھيس، جيتوڻيڪ ھن زوال پذير معاشري ۾ جنھن ۾ ادارا زوال جو شڪار ٿيندا ھجن اتي ڪنھن شخص جو ائين ڪاميابي سان ھلڻ در اصل اھا ڪاميابي سماج جي ڪاميابي ڳڻبي ھونءَ به بي خبر سماج کي باخبر سماج ۾ بدلائڻ جي ڪوشش کي ئي باڪمال شخص چئبو آھي، اھڙن ئي ڪردارن جي لاڳيتي عمل مان ئي قومن جي تشڪيل، سياسي، سماجي طبقن جي اوسر ٿئي ٿي ۽ اھڙا تاريخي ڪردار تاريخ جي ان واقعن ۽ رخن لاءِ ميدان سازگار بنائڻ جو ڪارڻ بڻبا آھن.
جيئن ته ھر دور ۾ ماڻھو پنھنجي تاريخ جوڙڻ ۾ مصروف عمل آھن، ليڪن ان لاءِ نظرياتي شرط ھجڻ لازمي جز آھي.
نظرياتي ھجڻ ته شايان پنھنجو شان سمجھيو اھڙا ئي قومي تحريڪ جا اڳواڻ ۽ ڪارڪن مطالعي ۽ موروثيت مان مراد حاصل ڪري نھايت ڏاھپ سان ان کي پنھنجي قومي مقصدن لاءِ ڪم آڻيندا آھن، اھڙا اڳواڻ ۽ ڪارڪن قومي نفسياتي لاڙن ذھني لاڳاپن کان اڻ ڄاڻ ٿي تبديلي طرف وک وڌائڻ جي ڪاميابي سان ڪوشش ڪندا آھن. مون پڙھائڻ دوران شايان ۾ محنت ڏٺي شعور ڏٺو لڳاءُ ڏٺو، اھي سڀ شيون اھڙيون آھن، جيڪي ملي ڪري فطرت کي تبديل ڪنديون آھن، شايان اھڙن لاھين چاڙھين ۾ ورن وڪڙن واري لمبي ۽ ڪٺن جدوجھد پنھنجي من ۾ سمائي مضبوط مورچي ۾ ويھي لڙڻ شروع ڪيو.
ڪرڙا ڏونگر ڪھ گھڻي،
ٻي واٽن تي واري،
آڏا، لڪ لطيف چئي، بر سجھن باري،
جا منزل ماري سا قادر ڪيم رسائڻ.