شينهن جهڙو گجندڙ آواز
عادل چانڊيو
انسان جي ڄمار ۾، يعني ننڍي هوندي کان وٺي جوان ۽ پوڙهو ٿيڻ تائين ڪيتريون ئي منزلون ۽ مرحلا اچي وڃن ٿا. جڏهن ماڻهو پرائمري پاس ڪري مڊل ۽ هاءِ اسڪول جي مرحلي ۾ داخل ٿئي ٿو ته ڪافي سمجهدار ٿيو وڃي. عام طور تي ان عمر جا ٻار (ڇوڪرا) اسڪول جي وقت کان پوءِ راند روند ۾ مصروف هوندا آهن، هر طرف مذاق مستي، کيڏڻ ڪُڏڻ، حرڪتون ڪرڻ، مطلب ته شام جو سمورو وقت صرف ڪجهه وقت ڇڏي جنهن ۾ اسڪول کان مليل گهرو ڪم ڪبو آهي، باقي سمورو وقت مٿين سرگرمين ۾ گذرندو آهي. هاءِ اسڪول کان پوءِ جڏهن ڪاليج لائيف شروع ٿئي ٿي ته انهي اسٽيج تي نوجوان پنهنجي ڦوهه جوانيءَ جي مستيءَ ۾ گم هوندو آهي. جنهن ۾ گهڻو ڪري نوجوان صرف پنهنجي ذات جي لاءِ سوچيندو آهي ته مون وٽ ڀلا ڪپڙا هئڻ گهرجن، سٺي موبائل فون هئڻ گهرجي، موٽر سائيڪل هجي، روز جي بنياد تي کيسي ۾ پئسه (Pocket Money) هجڻ وغيره وغيره. ٿلهي ليکي انهي عمر جي نوجوانن (Majority) وٽ انفرادي سوچ کان سواءِ ٻيو ڪجهه به نه ملندو!!.
پر انهي ساڳي ئي ننڍڙي عمر ۾، ظاهري طرح ننڍڙي سائيز جي دماغ ۾ تمام وڏو عقل ۽ فهم رکندڙ شايان ڳورڙ هو. جنهن پنهنجا سڀ انفرادي مفاد پاسي تي رکي ڪري اجتماعي مفادن ۽ قومي حقن جي حاصلات لاءِ پنهنجو آواز بلند ڪري تمام وڏي سجاڳي ڏيڻ جي اڻ ٿڪ ڪوشش ڪئي. ٻاراڻي عمر ۾ هن يگاني ۽ سنڌ جي بيباڪ سپاهي سجاڳ ٻار تحريڪ کان پنهنجي سياسي زندگي جي شروعات ڪئي ۽ پوءِ ايس ايس ٽي، عوامي تحريڪ، عوامي جمهوري پارٽي ۽ سنڌي اسٽوڊنٽس آرگنائيزيشن (ايس ايس او) ۾ متحرڪ اڳواڻ جو ڪردار ادا ڪندڙ نظر آيو ۽ ڏسندي ڏسندي تمام ٿورڙي عمر ۾ هو تمام وڏي ڪردار جو مالڪ بڻجي ويو.
2010ع ۾ جڏهن مان ڏهين درجي جو شاگرد هيس، ته هن سان منهنجي ملاقات سائين احمد خان چانڊيو جي ڪري ٿي، پهرين ملاقات ۾ ئي هن جي متاثر ڪندڙ شخصيت مون کي به پنهنجو ديوانو بڻايو. هو مون کان ٻه سال ننڍو هيو، پر هن جي اخلاق، ملڻ ۽ گفتگو جي انداز ۽ سامهون واري ماڻهو کي گهربل موٽ ۽ عزت ڏيڻ جي سليقي مان هو تمام وڏو ماڻهو ڏسڻ ۾ پئي آيو. هڪڙي ئي شهر ۾ رهڻ جي ڪري مختلف وقتن ۽ جڳهين تي ڪافي ڀيرا ملاقاتون ٿينديون هيون، شايان مون کان جيتوڻيڪ عمر ۾ ننڍو هيو پر هو مون کان سياست ۾ سينيئر هيو، ڪچهرين ۾ ڪيترن ئي موضوعن تي ڳالهه ٻولهه ڪرڻ سان گڏوگڏ شاگرد سياست تي به ڳالهه ٻولهه ٿيندي هئي، ۽ شايان جنهن انداز سان شاگرد سياست تي روشني وجهندو هيو ۽ پنهنجي سياسي اک سان شاگرد سياست تي جيڪا نظر ڦيرائيندو هيو سا ادا کيس محفل جو مور بڻائي ڇڏيندي هئي. 2011ع ۾ سنڌي اسٽوڊنٽس آرگنائيزيشن (SSO) جو بنياد پيو، هي جوان SSO جو پهريون مرڪزي خزانچي چونڊيو ويو. ۽ هن موٽي اچي ميهڙ ۾ ٻڙڌڪ مچائي ڇڏيو ته هڪ اها سياسي شاگرد تنظيم وجود ۾ اچي چڪي آهي جنهن جي هن 21هين صدي جي نوجوانن کي سخت ضرورت هئي. 2011ع ۾ ئي ميهڙ اندر SSO جي تنظيم سازي جو سلسلو شروع ٿيو ۽ SSO جي مرڪزي قيادت طرفان جنهن ۾ مرڪزي صدر خان چانڊيو، جنرل سيڪريٽري شيراز سيال ۽ خزانچي شايان ڳورڙ ضلعي دادو ۽ لاڙڪاڻو جا دورا ڪرڻ شروع ڪيا. ميهڙ جي مدينه ڪالوني (جيڪو سندس رهائشي علائقو هيو) جي پرائمري اسڪول ۾ هڪ گڏجاڻي ڪوٺائي وئي جنهن ۾ SSO جي ويزن تي ڀرپور بحث مباحثو ٿيو ۽ ميهڙ جي شاگردن کي ايس ايس او ۾ شامل ٿيڻ جي دعوت ڏني وئي، تنهن کان پوءِ تعلقي ميهڙ جي باڊي ٺاهي وئي جنهن ۾ مان جوائنٽ سيڪريٽري طور چونڊيو ويس. مطلب ته منهنجي سياسي زندگي جي شروعات SSO کان ٿي ۽ مون کي SSO ۾ شامل ڪرڻ وارن دوستن منجهان شايان ڳورڙ جو به هڪ مُک ڪردار هيو. هن دلير ۽ ارڏي شاگرد اڳواڻ کي پارٽي اندر تمام گهڻ سرگرم ساٿين منجهان هڪ ڏٺو ويو. پارٽي جو ڪو مرڪزي سڏ هجي يا مقامي طور تي ڪا سرگرمي ڪرڻي هجي هي مڙس مهلائتو هيو، سڏ ۾ سڏ ڏيندڙ هيو ۽ هر سرگرمي جي اڳواڻي ڪندڙ هيو. مقامي طور تي ٻين پارٽين سان اتحاد ڪرڻ، ڪا گڏيل طور تي جدوجهد ڪرڻي هجي، احتجاجي مظاهرا، هڙتالون، سياسي ڪچهريون، يا پارٽي اندر ڪي پروگرام يا اسٽڊي سرڪل هجن، هي همراهه اتان غيرحاضر ته پري جي ڳالهه پر ٻي صف ۾ بيٺل به ڏسڻ ۾ ڪا نه آيو ۽ هميشه پنهنجي ساٿين سان اڳين صفن ۾ بيٺل نظر آيو. پارٽي طرفان سنڌ اندر تعليم جي بهتري لاءِ جيڪا سنڌگير تحريڪ هلائي وئي، جنهن ۾ تعليمي ڪانفرنسز، ڪرپٽ تعليمي بورڊن اڳيان احتجاجي مظاهرا ڪرڻ، ڪاپي جي وڌندڙ رجحان خلاف مهم هلائڻ، وسل اسٽاپ ٽوئر، شارٽ مارچ يا تعليمي انقلابي لانگ مارچ هجي، شايان هنن پروگرامن کي ڪامياب ڪرڻ لاءِ پنهنجي وسان ڪين گهٽايو يا وري مقامي شاگردن کي ڪن پروگرامن بابت ڪا به اپ_ڊيٽ کپندي هئي ته هڪ ٻن سينيئر ساٿين سان گڏ شايان ڳورڙ کان پڻ رهنمائي ورتي ويندي هئي.
شاعر جي هن سٽن جيان ته:
ڪڏهن ٿجي ڪن، ڪڏهن ٿجي وات،
ڪڏهن ٿجي ٻڪرو، ڪڏهن ٿجي ڪات.
ڪنهن وقت هي بلڪل عام ڪارڪن ٿيندو هيو ته ڪنهن وقت هي تمام وڏو اڳواڻ ٿي آڏو ايندو هيو، ضرورت پوڻ تي هي بلڪل خاموش رهندو هيو ۽ ضرورت پوڻ تي هي پنهنجين ڳالهين، ڪچهرين، تقريرن ۽ انائونسمينٽ ۾ شينهن جيان گجگوڙ ڪندو هيو. هن جي انائونسمينٽ جي انداز سموري ميهڙ شهر کي هن جو ديوانو بڻائي رکيو هيو، پنهنجي پارٽي جو ڪو به پروگرام هجي، انائونسمينٽ جو ڊپارٽمينٽ شايان جي حوالي هوندو هيو پر پارٽي کان الڳ پروگرامن ۾ به انائونسمينٽ ۾ شايان جي ضرورت پوندي هئي. هي قداور مڙس، جنهن جو شينهن جهڙو گجندڙ آواز ۽ سندس لهجي ۾ پنهنجائپ ۽ مٺاس مان سمورا ٻڌندڙ متاثر ٿيڻ کان بچي ڪين سگهندا هئا.
شايان جهڙي ڪردار جا مالڪ، دنيا جي انهن عظيم شخصيتن جو تسلسل هوندا آهن، جيڪي پنهنجي پوري ڄمار پنهنجي وطن ۽ عوام جي بي پناهه خدمتون ڪندي گهاريندا آهن. شايان، سنڌ اندر تعليم جي ٻڏل ٻيڙي کي تارڻ لاءِ، امتحانن دوران ڪاپي جي رجحان جو خاتمو آڻڻ لاءِ، نااهلي جا ٺهيل مينار ڊاهڻ لاءِ ۽ سنڌ مٿان تعليم جي اڻهوند جي ڇانيل ڪارن ڪڪرن خلاف جديد تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ تعليمي انقلاب جي جيڪا مشعل کڻي سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ نڪتو تنهن روشني جا ڪرڻا ڪڏهن به ختم ناهن ٿيڻا.