ادب ۽ اخلاق جو مالڪ
قادر بخش چانڊيو
اليگزينڊر 20 سالن جي عمر ۾ بادشاه بڻيو. ۽ هو 23 سالن جي عمر ۾ مقدونيا کان نڪتو هن سڀ کان پهرين يونان فتح ڪئي ان کان پوءِ هو ترڪي ۾ داخل ٿيو. پوءِ ايران جي دارا کي شڪست ڏنائين پوءِ هو شام پهتو آخر ۾ هندستان آيو. هن هندستان ۾ پورس سان جنگ وڙهي. هن پنهنجي عزيز گهوڙي جي ياد ۾ پهاليا شهر آباد ڪيائين. مڪران کان ٿيندو هن واپسي جو سفر شروع ڪيو. رستي ۾ هو ٽائفائيڊ جي بخار ۾ مبتلا ٿيو. 33 سالن جي عمر ۾ بخت نصر جي محل ۾ وفات ڪري ويو.
شايان ڳورڙ 6 سالن جو هو ته هن کي شاگرد سياست ڪرڻ جو شوق پيدا ٿيو. هن پنهنجو سياسي سفر سجاڳ ٻار تحريڪ کان شروع ڪيائين. سجاڳ ٻار تحريڪ ۾ تمام گهڻو سرگرم رهيو. آمر مشرف واري دور حڪومت ۾ جتي سڄي سنڌ گهٽ ۽ ٻوسٽ واري ماحول مان گذري رهي هئي. اتي شايان ڳورڙ ٻارڙن جي تفريح ذهني اوسر لاءِ پروگرام ارينج ڪندو هو. جڏهن هو 20 سالن جو هو ته سنڌي شاگرد تحريڪ ۾ سرگرم ٿيو. پر پوءِ شايان ڳورڙ ۽ اسان سڀ دوست عوامي تحريڪ کي ڇڏي. عوامي جهموري پارٽي ۾ سرگرم ٿياسين. شايان ٿورڙي عرصي ۾ اي جي پي جي يوٿ ونگ جو مرڪزي آرگنائيزر پڻ ٿيو. منهنجي شايان سان تفصيلي ڪچهري انهن ڏينهن ۾ ٿي. جڏهن عوامي جمهوري پارٽي جو نئون قيام عمل ۾ آيو ۽ ان جي اسٽوڊنٽ ونگ جي پهرين ميٽنگ هئي ۽اسان انهن ڏينهن ۾ عوامي تحريڪ کي ڇڏي اي جي پي ۾ سرگرم ٿيا هئاسين. سنڌ ۾ يوٿ ونگ لاءِ ميٽنگ هئي شرڪت ڪرڻ لاء مون سميت ِ احمد خان. منظور. قاسم سولنگي ۽ شايان ڳورڙ. حيدرآباد لاءِ ميهڙ کان پنهنجي گاڏي ۾ حيدرآباد لاءِ روانا ٿياسين. ميهڙ کان حيدرآباد تائين سياسي ڪچهري کان علاوه شعرو شاعري. جو مباحثو ٿيو. مون ڏٺو ته شايان ڳورڙ وٽ شاعري جو تمام گهڻو مواد هو. ۽ تمام گهڻي انقلابي شاعري پڻ ياد هوس. ۽ شاعري پڙهڻ جو انداز پڻ شاندار هو. ۽ مون شايان کي چيو. ته تون سٺو ڪمپيئر ٿي سگهين ٿو. ۽ محنت ڪر سائين احمد خان پڻ شايان کي استاد بخاري، شاه عبدالطيف ڀٽائي، ابراهيم منشي، ڊاڪٽر آڪاش انصاري ۽ زاهد شيخ جا ڪتاب پڙهڻ جي صلاح ڏني. ائين سياسي ڪچهري ۾ اسان جو سفر وارو ٽائيم به جلد گذري ويو. ۽ ڄامشوري پهچي ويا سين. ڄامشوري ۾ چانهن پيئڻ سان تازهه ٿي حيدرآباد يوٿ ڪنوينشن ۾ شريڪ ٿياسين. يوٿ ڪنويشن ختم ٿيو. رات حيدرآباد ۾ رهياسين. رات جو پراڻن ڪامريڊ دوستن سان وڏيون ڪچهريون ٿيون ۽ شايان سان دوستن جو تعارف ڪرايوسين. سڀ اهي دوست گڏ هئاسين جيڪي عوامي تحريڪ ۾ تمام گهڻا سرگرم هوندا هئاسين. ۽ تقريبن سمورن پروگرامن ۾ شرڪت هوندي هئي. شايان انهن دوستن سان ملي ڏاڍو خوش ٿيو.
مون ڪجهه سالن کان پوءِ پاڪستان پيپلز پارٽي ۾ شموليت ڪئي. منهنجي ٻي ملاقات شايان سان رئيس مظهر علي ڳورڙ جي پڳ رسم ۾ ٿي جنهن ۾ سائين علي شير ڳورڙ. جنهن کي اسان دوستن چرچن چرچن ۾ چيو ته شايان هاڻي توکان وڏو ٿي ويو آهي تڪڙ نه ڪجانس. .... ان تي شايان چيو چاچا مون کي بابا سائين دوستن جيئن پيار ڪندو آهي. ۽ اسين دوست آهيون.
شايان ڳورڙ ۾ مون اڪثر ڏٺو ته هو سائين علي شير جي دوستن سان نرم لهجي ۾ ڳالهائيندو هو. ادب ۽اخلاق جو مالڪ هو. سندس ان اخلاق جي ڪري سائين علي شير جا سمورا دوست شايان سان محبت ڪندا هئا. منهنجي لاءِ اهو منحوس ڏينهن هو جنهن ڏينهن منهنجي پاسي ۾ ويٺل هڪ دوست موبائل تي ڪنهن سان ڳالهه ٻولهه پئيِ ڪئي ۽ بار بار شايان ڳورڙ جو نالو پئي کنيائين ۽ وڏي افسوس سان چوڻ لڳو. يار شايان ڪيئن مري ويو ڇا ٿيو، بجلي ۾ ڪئين ڦاٿو. مون هن کان پڇيو يار تون ڪهڙي شايان جي ڳالهه ٿو ڪرين. پر مون هن جي اکين ۾ پاڻي ڏٺو. ۽ روئڻ هارڪو ٿيندي چيائين مدينا ڪالوني جو منهنجو دوست آهي. سچ پڇو منهنجون هزارين دعائون شايان جي خيريت لاءِ منهنجي اندر مان نڪتيون.
وري مون ان دوست کان تفصيل سان پڇيو. جڏهن ان سائين علي شير جو نالو کنيو ته منهنجي اکين مان پاڻي اچي ويو ۽ مون اها ڏک ڀري خبر مون وڪيل امجد علي ٻلهڙو کي ٻڌائي ته هن رڙ ڪري چيو ته ڪئين ۽ ڇا ٿيو. مون ڏٺو ته شايان لاءِ رڳو اسين غم زده ناهيون پر جيڪو خبر ٻڌي ٿو اهو مون وانگي شايان جي هن ڏک ڀري خبر جي غم ۾ غمزده ٿي وڃي ٿو.
ائين اسان کان هڪ مستقبل جو سٺو دوست. ڀائٽيو . ادب ۽ اخلاق جو مالڪ ۽ بهترين سياسي ورڪر ۽ هڪ سٺو ڪمپيئر سٺو انسان اسان کان هميشه لاءِ وڇڙي ويو.