پيپلزپارٽي يوٿ ونگ پاران شھيد شايان جي ياد ۾ ڪرايل تعزيتي ميڙاڪي ۾ ڪيل تقرير
(28 مئي 2017ع آچر)
غلام دستگير ڳورڙ
(پ پ پ جنرل سڪريٽري ضلع دادو)
اسان جي اسٽيج تي ويٺل سيد محمد شاھ، سرائي مظھر علي خان صاحب، آزاد انور ڪانڌڙو صاحب، رياض چانڊيو صاحب، منھنجا سائين جيئن ته ھي جيڪو پروگرام آھي، اھو ھڪ نوجوان شايان ڳورڙ جي شايد شايان شان نه ھجي، مگر ايترو مان ضرور چوندس ۽ جس ڏيندس صدام کي ته ھن ھڪڙو ته سڀني کي گڏ ڪري ۽ اھو پيغام ڏنو ته شايان جيڪڏھن زندگي ۾ جيڪو ڪم ڪري ويو، ته اسان جي ميهڙ جا ماڻهو ايترا فرسوده ناهن جو پنھنجي نوجوانن کي پنھنجي محسنن کي ياد نه ڪن، اسين جيئن ته تمام ڏکويل آھيون، اسين سنڌي ماڻھو ڏاڍا ڏکويل آھيون، اسين ڏاڍا سٺا سٺا ماڻھو جيڪي ڇڏي ھليا ويا آھن، اسين وڃايا آھن، ۽ اسان کان کسيا ويا آھن، مگر تقدير جي ڪري ئي آھي، ھي دنيا جو جھان ھلندو رھندو، اسان جي ننڍڙي برادري آھي، ميھڙ تعلقي ۾ ان جو ھي ھڪ موتي داڻي جھڙو ماڻھو جنھن پنھنجي ننڍڙي عمر ۾ مان سمجھان ٿو وڏو ڪارنامو سرانجام ڏنو، چڱن ڀلن ماڻھن لاءِ وڏا وڏا ارب پتي، کرب پتي ماڻھو گذاري ويندا آھن، مگر انھن لاءِ اھڙا ميڙاڪا ڪونه ٿيندا آھن، ۽ ھي مقام حاصل ڪرڻ لاءِ ماڻھن کي ڏاڍي تڪليف ڪرڻي پوندي آ، وڏا ڪشالا ڪرڻا پوندا آھن، مگر ھي ڪنھن ڪنھن جي نصيب ۾ اھڙي ڳالھ ايندي آھي، جو انھن جي مرڻ کان پوءِ به انھن جي ياد ۾ اھڙا سٺا سلجھيل سڄاڻ ڌرين جا دوست گڏجي ڪٺا ٿي ھڪ آواز ٿي چون ته شايان جھڙو ماڻھو ڪونه ٿيندو، سائين منھنجا اسان جي ھن معاشري ۾ معاشرو ھميشه تبديلي جي لاءِ واجھائيندو آ. معاشري کي فرد ٺاھيندا آھن ۽ فردن مان توھان کي ٻڌايان تعليم جيڪڏھن ڪتابن ۾ ھجي ھا ته پوءِ يونيورسٽيون، اسڪول ۽ وڏا ڪاليج قائم نه ٿين ھا، صرف لائبرريون ھجن ھا، يا ڪتابن جا وڏا دڪان ھجن ھا، انھن تان وٺي وڃي گھر پڙھون ھا، مگر اسان جي تربيت گاھون به آھن.
يونيورسٽيون به آھن، ڪاليج به آھن، مدرسا به آھن، اتي سڀ شاگرد پڙھن ٿا. ۽ سڀئي ليڪچر به وٺن ٿا. سڀني کي سبق به ملي ٿو، مگر ڪي ڪي دوست آھن، جيڪي جيڪي اتان نڪري ٿا اچن اھا ھڪ اھڙي شئي آھي، ھر انسان کي الله سائين صلاحيتون ڏنيون آھن، مگر انھن صلاحيتن کي استعمال ڪرڻ جو ڪنھن کي موقعو ملي ٿو. ڪنھن کي نٿو ملي، سوال ھي آھي ته جيڪڏھن موقعو نٿو ملي ته موقعا پيدا ڪبا آھن، ماڻھو ھڪڙا اھڙا پتوڙيندڙ ماڻھو آھن، جيڪي مون کي خبر آھي، جيڪي موقعي جي تلاش ۾ آھن ته اسان کي موقعو ملي ته اسان صلاحيتون اجاگر ڪيون اسان وٽ ڪيئي مثال آھن، جيڪي ماڻھو ننڍين ننڍين پوزيشن تي ھئا ۽ وڏي وڏي منزل تي پھچي ويا. ننڍي ننڍي عمر ۾ ھيا. وڏي وڏي منزل تي پھتا ڇاڪاڻ ته انھن پنھنجي مشن ، پنھنجي پروگرام سان سچائي جو ثبوت ڏنو مان چوان ٿو توھان ڪھڙي به مڪتبه فڪر سان تعلق رکو، توھان ڪھڙي به سياسي جماعت سان تعلق رکو مگر ياد رکو توھان جنھن به نظرئي تي آھيو، ان نظرئي سان سچا ھجو ۽ نظرئي جي سچائي توھان کي منزل پھچائيندي. سياسي جماعت ڀلي توھان ڪا مذھبي جماعت مان کڻي چوان ڀل جماعت اسلامي جوائن ڪيو. مگر سياست ضروري آ، سياست ۾ ئي اسان جو مستقبل آھي، سياست جوائن ڪرڻ سان اھو ٿيندو ته توھان کي خبر پوندي ته صحيح ڇا آھي، غلط ڇا آھي، پر جيڪڏهن توهان پاڻ ان ۾ شامل نه ٿيندئو ته ٿي سگهي ٿو ته توهان کي ڪوڄڻ مون جهڙو ڀلائي به سگهي ٿو، تنهنڪري مان چوندس ته شايان ننڍڙي عمر ۾ ٿي ڪري هڪ اهڙي جدوجهد جو هڪڙو اهڙو ٻوٽو پوکيو آ. جيڪي اسان جي ايندڙ نسلن لاءِ مشعل راھ آهي، اڄ اسان جا هي نوجوان ڏسن ٿا. ته 21 سالن جي عمر ۾ شايان جيڪڏهن بجلي جي جھٽڪي سان اسان کان ڌار ٿي ويو ته پرواھ ناھي.
الحمدالله علي شير ويٺو آ، بهادر ماڻھو آ، ھن کي الله سگھ ڏيندو ۽ طاقت ڏيندو اولاد جھڙي صدمي کان وڌيڪ ٻيو ڪوبه صدمو ناھي مگر مان ان کي چوندس منھنجا ڀاءُ علي شير تون گھٻراءَ نه تنھنجو شايان ھميشه زنده آھي، ڇاڪاڻ ته ھو، اھڙي مشعل ٻاري ويو آھي اھڙي شمع روشن ڪري ويو آ. جو جنھن تي ھميشه پروانه پيا جھومندا توھان يقين رکو ته شايان سان منھنجون ٿورڙيون ملاقاتون ٿيون ۽ جڏھن به ٿينديون ھيون ته مان يقين سان چوندو ھيس ته ھن ماڻھو ۾ مون کي مڻيا نظر اچي ٿي ڇاڪاڻ ته ان جو ڳالھائڻ، ان جو انداز، اخلاق ۽ رويو (Behavior) به اھڙو ھوندو ھو جيڪو مان سمجھان ٿوته ڪنھن وڏي ماڻھو پڙھيل لکيل ماڻھو ۽ تجربيڪار ماڻھو ۽ وڏي اٿيل ويٺل ماڻھو مان مون کي محسوس ٿيندو ھو، ته ننڍڙي عمر ۾ ايترو عقل پرايو جو مان سمجھان ٿو ته ادب ان کان پري ئي نه ھو ته پيارا ساٿيو مان توھان کي ٻڌايان ٿو ته جيئن ته اسان ھن معاشري سنڌ جي معاشري ۾ رھون ٿا. اسان ھي معاشرو پاڻ ٺاھينداسين اسان اڄ جنھن منزل تي آھيون، اھا ايندڙ منزل ھنن نوجوانن جي آ. اسان کان ھي اڃان اڳتي به وڌي سگھن ٿا. اڃان اڳتي ايندڙ وقت ھنن جو آ. توھان نوجوان جيڪڏھن تعليم حاصل ڪيو ٿا ته ان تعليم تي عمل ڪرڻ جي سگھ به ھجڻ کپي اسان جيڪڏھن ڪو علم ۽ ادب سان تعلق رکون ٿا. اسان اھو به سوچون ته جيڪڏھن مون کي ڪا تعليم ملي آھي، ته آيا ھن تعليم جو منھنجي ٻين تي ڪيترو فائدو پھچي سگھي ٿو. جيئن چوندا آھن، جانور ۽ انسان ۾ ڪھڙو فرق آھي، جانور ۽ انسان ۾ ھڪڙو فرق آ. ته جيئن جانور پنھنجي لاءِ بس سوچيندو، ۽ انسان ٻين ڪاڻ سوچيندو آ. ايترو فرق آ، ھاڻي جيڪڏھن اسان سڀئي گڏجي ٻين لاءِ سوچڻ شروع ڪيون ته ھن اسان جي معاشري مان ڪافي گندگيون دور ٿي وينديون. ته اسان وٽ انشاءَالله تعالى ته ھي معاشرو جيڪو آ. اھڙو ٿي پوندو ماڻھو اسان جي لاءِ جٿي ڪٿي چوندا ته سنڌ جو معاشرو عظيم معاشرو آ، ته مان سمجھان ٿو ته سڀني ھتي شريڪ ٿي شايان کي جيڪا ڀيٽا ڏني آ، جيئن اسان جي سائين انور ڪانڌڙو صاحب چيو اسان جي رياض چانڊيو صاحب به چيو حقيقت آ، واقعي اين جي اوز يا سماجي تنظيمون ڪڏھن به انقلاب ناهن آڻينديون . انقلاب ته سياسي، جماعتون آڻينديون آھن، مگر سياسي حالات ، سماجي حالات ليڊر پيدا ڪندا آھن ۽ اھي ليڊرئي گڏجي قومن کي وٺي ھلندا آھن، جڏھن ڪٿي ڪٿي ائين ٿيندو ھو، جو موت! موت ته بر حق آ، پر ان کان ڪير انڪار نٿو ڪري سگھي مگر ڪي ڪي اھڙا ماڻھو آھن. جيڪي موت سان مھاڏو اٽڪائن ٿا. جن کي خبر آھي، ته اسان جو ايندڙ وقت ڏاڍو ڏکيو آ. ھي شايد اسان لاءِ موت جو پيغام کڻي اچي مگر ان جي باوجود به ان پنھنجي ارادي تي اٽل رھن ٿا. چاھي موت اچي، ڀلي اچي پر اسان انھي ڳالھ تان نه ھٽنداسين.
محترمه بينظير ڀٽو صاحبه جڏھن پاڪستان پئي آئي ته آمريڪا ۾ ھئي، اڃا ته ان کان پوءِ دبئي ۾ اچڻو ھو، اتي ڪنھن صحافي سوال ڪيو ته محترمه توھان پاڪستان وڃون ٿا؟ خبر پئي آ ته توھان لاءِ اتي ڏاڍي ڏکيائي آ، اتي ڪجھ خوڪش بمبار آھن، توھان جي پويان ماڻھو لڳل آھن، جيڪي چون ٿا ته بينظير صاحبه ايندي ته اسان ان کي مارينداسين، ۽ ان تي حملا ڪنداسين، ان کي زندھ ڪونه ڇڏينداسين، ان باوجود به وڃڻ چاھيو ٿا؟ ته محترمه خوبصورت جواب ڏنو. محترمه چيو زندگي ۽ موت منھنجي الله جي ھٿ ۾ آ، جيڪڏھن مرڻو ھوندو ته مان ڪنھن واشنگٽن جي روڊ تي گاڏي جي ھيٺان اچي مري وڃان، اتي پنھنجي ڀائرن سان ان کان بھتر ناھي، ته مان پنھنجي سنڌ جي ڌرتي تي وڃي اتي شھيد ٿيان. اھو بھتر آھي، ته پيارا ساٿيو موت برحق آھي، موت انسان کي انسان کان ڌار ڪري سگھي ٿو، مگر مان سمجھان ٿو موت انسان کي پنھنجي معاشري کان الڳ ڪڏھن به نٿو ڪري سگھي ڇاڪاڻ ته ان جون ڪيل خدمتون ھميشه ياد رھنديون ۽ جيڪي معاشرا سڌريل معاشرا آھن، جيڪي به اسرندڙ معاشرا آھن، اھي پنھنجي محسنن کي ياد رکن ٿا. جيئن اڄ اسان جي ميھڙ ۾ ھي ميڙاڪو آ، ھن مان ثابت ٿيو ته اسان جو نوجوان سمجھي ٿو ته اسان کي اڳتي لاءِ ڇا ڪرڻو آ، توھان سڀني جي مھرباني توھان سڀني مون کي ٻڌو ھنن لفظن سان چوندس ته مان آخر ۾ علي شير کي سائين حسين بخش، سائين علي حسن، سائين اسان جي شعبان، اسان جي نويد کي سڀني کي ته سائين منھنجا توھان يقين رکو ته ھي الله جي طرفان ھڪڙي شي آ جيڪو توھان کان ڌار ٿي ويو آ، ان جون يادون توھان سان گڏ ھونديون، توھان کي الحمدالله ٻيو به اولاد آھي، انشاءَالله تعالى اھي به شھيد شايان جي نقش قدم تي ھلن ، جيڪي به خواھشون ھونديون ته انشاءَالله پوريون ٿينديون.
آخر ۾ جيئي ڀٽو، جيئي سنڌ، وڏي مھرباني.