لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

جديد ادبي تنقيدي نظرين ۽ لاڙن جو سنڌي ادب تي اثر

ھي ڪتاب اصل ۾ پي ايڇ ڊي جي لکيل ٿيسز آھي جيڪا ڊاڪٽر ساجدہ پروين پاران ڪراچي يونيورسٽي ۾ ڊاڪٽر غفور ميمڻ جي نگراني ۾ مڪمل ڪئي وئي. ڊاڪٽر ساجدہ لکي ٿي:
”هي ڪتاب ”جديد ادبي تنقيدي نظرين ۽ لاڙن جو سنڌي ادب تي اثر“ منهنجي پي ايڇ ڊي جي ٿيسز آهي، جيڪا مون مسلسل پنج سال جاکوڙ ۽ تحقيق ڪندي لکي آهي. هن ٿيسز تي مون کي ڪراچي يونيورسٽي پي ايڇ ڊي جي ڊگري ايوارڊ ڪئي هئي. در اصل هي موضوع پنهنجي مواد ۾ تمام ڏکيو موضوع آهي، هن ۾ نه ڪنهن شخصيت جا پيرا کڻڻا آهن، نه وري ڪو هن موضوع تي اڳ ۾ ڪو ڪم ٿيل آهي. هي منهنجي لاءِ هڪ وڏي چئلينج هو ته هن موضوع تي مان تحقيق ڪريان. اڄ جي دور جي صورتحال عام ماڻهو کي سمجهه ۾ نٿي اچي ته آخر دنيا کي ڇا ٿي ويو آهي جو فطرتي ڪلچر نه رهيو، نه وري انساني قدر رهيا آهن. رشتا ناتا صرف مفادن جي چوڦير گهمن ٿا. آخر انهيءَ دور کي ڇا چئجي انهيءَ دور جي ڪهڙي اپسٽيم آهي؟ اهو ئي چئلينج هو جنهن کي مون قبول ڪري هن تحقيق ۾ هٿ وڌو.“
Title Cover of book جديد ادبي تنقيدي نظرين ۽ لاڙن جو سنڌي ادب تي اثر

جيڪ ڊيريڊا ۽ ڀڃ گهڙ طريقيڪار جي وصف:

[b]جيڪ ڊيريڊا ۽ ڀڃ گهڙ طريقيڪار جي وصف:
(Jacques Derrida and Definition of Deconstruction)[/b]
ڀڃ گهڙ طريقيڪار جو باني فرانس جو مشهور مفڪر ۽ فلسفي جيڪ ڊيريڊا (Jacques Derrida) (2004-1930) آهي. جيڪ ڊيريڊا جيتوڻيڪ ادبي ميدان ۾ رولينڊ بارٿز (Roland Barthes) ۽ جيڪ لاڪان (Jacques Lacan) کان گهڻو پوءِ پير پاتو، پر پنهنجي ادبي نظرين سبب هو جلد ئي مشهور ٿي ويو.
جان هاپڪنز يونيورسٽيءَ واري سيمينار کان هڪ سال پوءِ يعني 1967ع ۾ ڊيريڊا جا هڪ ئي وقت ٽي ڪتاب پئرس مان ڇپجي پڌرا ٿيا، جن ۾ ڊيريڊا پنهنجي ادبي خيالن جو اظهار ڪيو. پهريون (Of Grammatology)، ٻيو (Writing & Difference) ۽ ٽيون (Speech and Phenomena).
“Derrida’s rise to prominence was confirmed by the publication of three books by him (translated as Speech and Phenomena, Of Grammatology and Writing and Difference)”. (13)
ترجمو: ”ڊيريڊا جي شخصيت جي شهرت ۽ اهميت سندس ٽن ڪتابن جي اچڻ کان پوءِ ٿي، جن جو ترجمو ٿيو، انهن جا نالا هن ريت آهن: (1) تقرير ۽ مظهر، (2) آف گراميٽالوجي ۽ (3) لکت ۽ فرق شامل آهن.“
انهن ڪتابن جي ڇپجڻ سبب فلسفي جي دنيا ۾ تمام وڏو انقلاب اچي ويو، ڇاڪاڻ ته ڊيريڊا اهو شخص هو، جنهن افلاطون کان پوءِ پهريون ڀيرو مغربي فلسفي جي بنيادي تصورن بابت اهڙا سوال اٿاريا، جن ماڻهن کي سوچڻ لاءِ مجبور ڪري ڇڏيو. هن قديم فلسفي جي بنيادي تصورن کي سندن فڪري ڪمزورين سميت دليلن ذريعي باقاعده رد ڪري ڇڏيو. ان جو بنيادي سبب اهو هو ته هُو پاڻ به مابعد الطبعياتي تصورن ۽ ڪنهن به قسم جي موضوعيت جو سخت مخالف هو.